matbaa

matbaa yazı, resim veya şekilleri, kağıt, deri, kumaş gibi malzemeler üzerine özel bir surette basarak çıkaran ve birden çok nüsha haline getirilmesini sağlayan makine veya sistem. baskı makinesi diye de bilinen matbaa, arapça asıllı bir kelimedir.
kaynak: matbaa.nedir.org

matbaayı osmanlıya getiren ibrahim müteferrika değil bünyamin efendi idi. ne var ki, bünyamin efendi'nin getirmiş olduğu matbaa, osmanlı topraklarında hiç baskı yapma şansını bulamadı.

osmanlıya "300" yazı ile "üç yüz" yıl sonra gelebilmiş icattır. sebep? kuran makine ile basılamazmış, çok günahmış. ya akıl alır gibi değil, avrupa matbaa sayesinde bütün ilim, bilim,din vs vs kitaplarını cayır cayır basıyor ve biz bunu tam 300 yıl sonra (kuran basılmaması şartı ile) alıyoruz. düşünsenize "internet" geliyor, diyanet diyor ki; caiz değildir, 300 yıl sonra kullanıyoruz interneti, işte dinin gücü...ha bu arada "kuran" bir çok ülkede, osmanlıdan önce matbaa ile basılmış bu arada. *

çin 'de bin yıl boyunca kullanılmış. alman tekniği ile gelişip çağ atlamış. gutenberg' in adımını atmasıyla da iyice büyümüş. o dönemlerde kitaplar epey pahalıymış ve o zamanlar elle çoğaltılarak manastırların hegemonyası altındaymış. matbaa sayesinde bu hegemonyadan kurtulup ucuzlamış kitaplar. üç asır sonra türkiye'ye gelen matbaa sayesinde avrupa'da milyonlarca kitap basılmış.

osmanlı devletinde maatbayı getiren ıı. abdülhamid olduğunu ve ilk çevirdip bastırdığı kitaplardan biri olan sir arthur conan doyle'a ait olan sherlock holmes olduğunu biliyor muydunuz?
sherlock holmes'ü çok severek okuduğunu peki ?

1000 yıl öncesine dayanır. basılmış ilk kitap diamond sutradır. hareketli tip baskı teknolojisinin mucidi bi sheng, 400 yıl sonra hareketli matbaa harflerini icat eden kişi johannes gutenbergdir.

matbaa başlığı, kuruluşundan dolayı kafasözlük'e geç gelmiştir. eğer daha erken açılsaydı ve matbaa'yı erkenden getirebilseydik belki de en popüler sözlük kafa olurdu.

memlekette neredeyse her muhabbetin dönüp, dolaşıp varacağı yer olan “eğitim şart” nakaratının tek doğurmamış ve doğrulmamış, benzersiz müsebbibi, olmazsa olmaz biricik nedenidir.

sebep olduğu cahillik yığınından bir tek kendisinin haberi yoktur. hasbel kader, mesela olduğundan 250 yıl önce gelse ilber ortaylı bu kadar meşhur olur muydu sorusunu dahi sordurtur.

cahilliğin sebebi mi bilinmez (!) ancak hakkındaki klişeler sayesinde muhattabın bilgi dağar ve dağarcığı hakkında sağlam bilgi edinme aracı olduğu kesindir.

matbaa ve matbaacılık asırlar süren gelişimi itibariyle geniş bir tarihe sahiptir.

kağıt üzerine yapılan ilk baskı 618 yılında, çin'de gerçekleşmiştir. asırlar sonra yine ilk olarak çin'de baskı için tahtadan kalıplar kullanılmıştır, 1300 yılında.

birçok kişi mucidi olarak alman johannes gutenberg'i bilir.



matbaayı icat etmemiştir fakat 1440 yılında dizilebilir harf kalıplarına dayalı baskıyı gerçekleştirmiştir. bu da kendisini matbaacılık tarihinde çok mühim bir yere konuşlandırır.

bize bakacak olursak, matbaayı fark ediş, matbaa makinesini temin etme ve kullanmaya başlama arasında çok ciddi yıl farkları mevcut.

matbaa ile tanışmamızın geç olup olmadığı farklı bir tartışma konusu olarak bir köşede dursun, hattatcılığın yaygın bir meslek oluşu, okuma-yazma oranının ciddi anlamda düşük oluşu ve halkın okumaya ilgi duymayışı, matbaa ile münasebetimizi erteleyen önemli bir durumdu.

matbaa makinesinin ülkeye gelişi 1639'u bulur. dördüncü murad'ın emri doğrultusunda.

1726 yılında ise ibrahim müteferrika ilk türk matbaasını kurmuş ve kullanıma başlanmıştır. lale devrine denk gelir.

sonraki yıllarda matbaacılık ciddi gelişimler göstermeye devam etti. gutenberg'in günümüz modern matbaa makinelerinin atası sayılan makinesiyle incili basmaya başladığı 1455 yılından, yaklaşık 4 asır sonra, 1846 yılında silindir baskı makinesi, kısa süre sonra büyük devrim olarak nitelendirilen dizgi klavye özelliği bulunan linotype icat edildi. 1904 yılına gelindiğinde modern ofset litografi baskı tekniği tüm dünya üzerinde ciddi anlamda yaygınlaşmıştı.

1980 yılında tamamen dijitalleşmeye evrildi dünya. matbaa da dahil...

çok farklı bir dünya. 1 sene yedek astsubayken askeriyenin matbaa kısım amirliğinde görev yapmıştım ve resmen ikinci bir mesleğim oldu. bir süre sonra kağıt gurmesi oluyorsunuz kağıttan anladıkça. özlendi..