1.
1925 yılında karaman'ın ermenek ilçesinde dünyaya gelen mehmet çınarlı, 1937 yılında ilkokul eğitimini ermenek'te tamamladıktan sonra ermenek'te ortaokul olmadığı için orta öğrenim görmek amacıyla konya lisesi'nin orta öğretim kısmında eğitimine başlayıp 1940 yılında eğitimini tamamlamıştır, parasız yatılı sınavındaki başarısının sonucunda lise eğitimini 1943 yılında antalya lisesi'nde tamamlamıştır. 1948 yılında ankara siyasal bilgiler fakültesinden mezun olduktan sonra maliye bakanlığında devlet memuru olarak çalışmaya başlayan mehmet çınarlı, 1960 yılında bütçe ve mali kontrol genel müdür yardımcılığı'na 1964 yılındaysa maliye tetkik kurulu üyeliğine getirilmiştir. bunların devamındaysa 1967 yılında tbmm tarafından sayıştay üyeliğine, 1981 yılında anayasa mahkemesi üyeliğine seçilmiştir. anayasa'da belirtilen yaş sınırına ulaşması gerekçesiyle 1990 yılında emekliliğini vermiştir. 19 ağustos 1999 yılında ankara'da vefat eden mehmet çınarlı; gerek şiirleri olsun, gerek edebi anlayışıyla etrafındaki insanlara yol göstermiş olması olsun, düşünceleri ve eserleriyle beraber hepimize geçmişe ve geleceğe uzanan değerli bir edebi miras bırakmıştır. aile hayatından kısaca bahsedecek olursak, annesi emine hanım babasıysa sağlık memurluğundan emekli, "doktor osman" lakaplı osman çınarlı'dır. 1955 yılında ingilizce öğretmenliği yapan nuran işeri'yle dünya evine girip bu evliliğinden oya çınarlı ve bahar çınarlı adlı iki kızı olmuştur, 1984 yılında eşinden ayrılan çınarlı, üç sene sonrasında bu sefer de 1987 yılında emekli albay kızı olan gönül kayra ile hayatını birleştirmiştir.
henüz ufak yaşlarındayken büyümüş olduğu çevrenin etkisini edebi eserlerinde görmek mümkündür. çocukluğunda doğayla iç içe büyüdüğünü ve içerisinde bulunduğu ekosistemi şiirlerine başarılı bir şekilde yansıtabilmiş olması aslında çınarlı'nın çok iyi bir gözlemci olduğunu da gözler önüne seriyor. konya lisesi'nin ortaokuluna gittiği sıralarda kendisini edebiyat alanında geliştirmeye çoktan başlamıştır bile. şiire duyduğu ilgi ve alakayı bir heves olarak bırakmadan tüm hayatı boyunca sürdürmüştür.
yayımlanan ilk şiiri olan "antalya'da kış", 1937 yılında antalya gazetesi'nde yer almıştır. ilk şiirlerini henüz lise öğrencisiyken antalya gazetesi, yedigün, yarımay gibi dergi ve gazetelerde yayınlayan çınarlı'nın edebiyat camiasına yeni bir soluk getiren şiirleri aslında çınaraltı dergisinde yayımlanan şiirleridir.
çınaraltı dergisinde aynı fikir etrafında toplanan ve garip akımına karşıt bir tavır alan şairlerin bir araya gelmesiyle beraber hisar topluluğu ortaya çıkmıştır ve mehmet çınarlı da bahsi geçen hisar dergisinin kurucularından birisi olmuştur. kendisine mehmet hisarlı olarak bile hitap edenler olmuşken hisar dergisine de çınar dergisi diyenler yok değilmiş. çınar, edebiyata ve hisar anlayışına karşı olan tutkusunu kaybetmeden derginin ilk sayısından son sayısına kadar yazılarını ve şiirlerini derginin bünyesinde bulundurmuştur. edebi anlayışı, geleneğe bağlılık adı altında şekillenirken tarafını hep milli şiirden yana seçip milli kaynaklardan beslenmiştir. şiirlerinde her ne kadar aile, doğa, sosyal olaylar, vatan sevgisi gibi çeşitli konulara yer verse de şiirlerini halkın konuştuğu dilden yana seçerek yaşayan türkçeyi kullanmıştır. aruz ölçüsünü usta bir şekilde kullanırken hece ölçüsünü de çok başarılı kullandığı şiirleri mevcuttur.
henüz ufak yaşlarındayken büyümüş olduğu çevrenin etkisini edebi eserlerinde görmek mümkündür. çocukluğunda doğayla iç içe büyüdüğünü ve içerisinde bulunduğu ekosistemi şiirlerine başarılı bir şekilde yansıtabilmiş olması aslında çınarlı'nın çok iyi bir gözlemci olduğunu da gözler önüne seriyor. konya lisesi'nin ortaokuluna gittiği sıralarda kendisini edebiyat alanında geliştirmeye çoktan başlamıştır bile. şiire duyduğu ilgi ve alakayı bir heves olarak bırakmadan tüm hayatı boyunca sürdürmüştür.
yayımlanan ilk şiiri olan "antalya'da kış", 1937 yılında antalya gazetesi'nde yer almıştır. ilk şiirlerini henüz lise öğrencisiyken antalya gazetesi, yedigün, yarımay gibi dergi ve gazetelerde yayınlayan çınarlı'nın edebiyat camiasına yeni bir soluk getiren şiirleri aslında çınaraltı dergisinde yayımlanan şiirleridir.
çınaraltı dergisinde aynı fikir etrafında toplanan ve garip akımına karşıt bir tavır alan şairlerin bir araya gelmesiyle beraber hisar topluluğu ortaya çıkmıştır ve mehmet çınarlı da bahsi geçen hisar dergisinin kurucularından birisi olmuştur. kendisine mehmet hisarlı olarak bile hitap edenler olmuşken hisar dergisine de çınar dergisi diyenler yok değilmiş. çınar, edebiyata ve hisar anlayışına karşı olan tutkusunu kaybetmeden derginin ilk sayısından son sayısına kadar yazılarını ve şiirlerini derginin bünyesinde bulundurmuştur. edebi anlayışı, geleneğe bağlılık adı altında şekillenirken tarafını hep milli şiirden yana seçip milli kaynaklardan beslenmiştir. şiirlerinde her ne kadar aile, doğa, sosyal olaylar, vatan sevgisi gibi çeşitli konulara yer verse de şiirlerini halkın konuştuğu dilden yana seçerek yaşayan türkçeyi kullanmıştır. aruz ölçüsünü usta bir şekilde kullanırken hece ölçüsünü de çok başarılı kullandığı şiirleri mevcuttur.
devamını gör...
2.
"akımı" ın mucidinin de çok tanınmadığı anlaşılıyor. türkçenin osmanlıca/divan baskısına direnen bir halk edebiyatı zaten vardı.
cumhuriyet çağdaş türk edebiyatı yazınını yarattı. kitleler anadil üzerindeki otoriter baskının kalkmasıyla birlikte kendi dillerinde yeniden ve coşkuyla edebiyata yöneldiler. bir kısım tutucu çevre, artık pazarlayamayacağı divan söylemini
-ki halkta karşılığı yoktu/olmadı- halkça da anlaşılabilirliği artırılmış olarak aruz, hece, uyak vb divan ritmi disiplini ile sürdürmeye çalıştı. çünkü edebiyatı özellikle şiiri öyle bir şey sanıyorlardı. ama çağdaş türkçe yazın öylesine başarılı oldu ki: sürdüremediler. üç beş başarılı yetenek dışında tutmadı. çünkü artık destekçisi saray yoktu. arı dil disiplini de yeterince tutmadı ama artık anadil türkçe direksiyondaydı ve gelişerek eski yolcularını bir bir indirerek yoluna devam edecekti.
cumhuriyet çağdaş türk edebiyatı yazınını yarattı. kitleler anadil üzerindeki otoriter baskının kalkmasıyla birlikte kendi dillerinde yeniden ve coşkuyla edebiyata yöneldiler. bir kısım tutucu çevre, artık pazarlayamayacağı divan söylemini
-ki halkta karşılığı yoktu/olmadı- halkça da anlaşılabilirliği artırılmış olarak aruz, hece, uyak vb divan ritmi disiplini ile sürdürmeye çalıştı. çünkü edebiyatı özellikle şiiri öyle bir şey sanıyorlardı. ama çağdaş türkçe yazın öylesine başarılı oldu ki: sürdüremediler. üç beş başarılı yetenek dışında tutmadı. çünkü artık destekçisi saray yoktu. arı dil disiplini de yeterince tutmadı ama artık anadil türkçe direksiyondaydı ve gelişerek eski yolcularını bir bir indirerek yoluna devam edecekti.
devamını gör...