1.
mustafa kemal paşa'nın yapay siyasi kriz yaratması: "hükümet buhranı"
mustafa kemal paşa hem cumhuriyet usulünün kabul edilmesini neredeyse seçeneksiz bırakmak hem de muhalif arkadaşları karşısında güç kazanmak için siyasi bir plan yapar. önce yapay bir şekilde bir "hükümet buhranı/krizi" çıkaracak, ardından kendisine danışıldığında çare olarak "cumhuriyet" usulünün zorunluluğunu dile getirecekti. siyasi planı eksiksiz işledi.
kaynak
edit:
krizin yaratılması kötü bir eylem değil. insan hakları düşüncesinden, bireysel özgürlüklerden, mantık ve empatiden yoksun bir güruh nasıl cumhuriyet sistemine geçer sorusunun cevabını bulmuş kemal paşa.
o zamanlar atatürk'ün mücadele ettiği bu lacivert güruhun aynı tonlarına sahip bir kesim var karşımızda ki yirmi yıldır ülkede at koşturuyorlar. o dönemin birçok gazetesi cumhuriyetin ilanını "emrivaki" diye nitelendirerek ertesi gün manşetlerine taşımış. dönemin vakit ve akşam gazeteleri buna örnek
no offense
fuck the king, long live democracy
mustafa kemal paşa hem cumhuriyet usulünün kabul edilmesini neredeyse seçeneksiz bırakmak hem de muhalif arkadaşları karşısında güç kazanmak için siyasi bir plan yapar. önce yapay bir şekilde bir "hükümet buhranı/krizi" çıkaracak, ardından kendisine danışıldığında çare olarak "cumhuriyet" usulünün zorunluluğunu dile getirecekti. siyasi planı eksiksiz işledi.
kaynak
edit:
krizin yaratılması kötü bir eylem değil. insan hakları düşüncesinden, bireysel özgürlüklerden, mantık ve empatiden yoksun bir güruh nasıl cumhuriyet sistemine geçer sorusunun cevabını bulmuş kemal paşa.
o zamanlar atatürk'ün mücadele ettiği bu lacivert güruhun aynı tonlarına sahip bir kesim var karşımızda ki yirmi yıldır ülkede at koşturuyorlar. o dönemin birçok gazetesi cumhuriyetin ilanını "emrivaki" diye nitelendirerek ertesi gün manşetlerine taşımış. dönemin vakit ve akşam gazeteleri buna örnek
no offense
fuck the king, long live democracy
devamını gör...
2.
erdoğan 'ın yarattığı krizlerin yanında bir hiçtir.
devamını gör...
3.
adamın yarattığı kriz bile ülkeyi kurtarmış düşünün. ülkeyi şahlandırıyoruz diyenler de perişan ediyor orası ayrı mevzu ama
devamını gör...
4.
bu durum nutuk'da ayrıntısı ile atatürk'ün ağzından anlatılıyor zaten.
"...
efendiler, yeni meclis ilk devrinde, muhalefeti gizli bir azınlık hizip tarafından aldatılmak vaziyetine maruz bulundu. fethi bey ve arkadaşlan, hükümet vazifelerini sükûnetle yapamayacak bir hale getirildi. fethi bey, bu halden, bana defalarca şikayet etti ve şahsen heyeti vekile'den çekilmek istedi. diğer vekiller de aynı suretle şikayetlerde bulunuyorlardı.
fenalık, hükümet teşkilinin meclis seçimiyle olmasında idi. bu hakikati çoktan görmüştüm.
ben, meclis'te gizli ve muhalif bir hizip keşfettikten, meclis'in mesaisinde hissiyatın hakimiyetini gördükten ve hükümet heyetinin mesaisindeki intizamın her gün esassız birtakım sebeplerle intizamsızlığa uğratılmakta olduğuna kanaat getirdikten sonra, tatbiki için münasip zamanını beklediğim bir fikrin tatbiki anının geldiğine hükmetmiştim. bunu itiraf etmeliyim. buna göre, şimdi vereceğim malumat ve izahatı anlamak daha kolay olacaktır.
efendiler, halk fırkası'nın rauf bey'i gıyaben ikinci reisliğe ve sabit bey'i dahiliye vekaletine aday seçtiği tarih, 25 te şrinievvel [ekim] 1923 perşembe günüdür. aynı günde ve ertesi cuma günü heyeti vekile çankaya'da nezdimde toplandı. gerek heyeti vekile reisi fethi bey'in ve gerek diğer vekillerin istifa etmeleri zamanının geldiğini ve bunun lazım olduğunu ifade ettim. meclis'çe "yeni heyeti vekile seçiminde, mevcut heyete dahil bulunan vekillerden tekrar seçilen olursa, onlar, bu seçimden sonra da istifa ederek yeni heyeti vekile'ye dahil olmayacaklardır" esasını da kabul ettik. yalnız o zaman vekiller gibi seçilen ve heyeti vekile'ye dahil bulunan erkanıharbiyei umurniye reisi fevzi paşa bu karardan hariç bırakıldı. çünkü, ordu idare ve kumandasının tesadüfi bir zata bırakılması caiz görülmedi.
..."
atatürk cumhuriyetin kabulünü seçeneksiz bırakacak bir şey yapmamıştır. adam ancak siyasi bir dehanın gerçekleştirebileceği bir risk almış işlemediğinden adı gibi emin olduğu sisteme bombayı bırakmış, sonra da çözüm önerisini (cumhuriyet) sunmuştur. sonuçta bu sistem gerçekten işler olsaydı meclis yeni vekil heyetini kolaylıkla seçer ve atatürk'ü pasifize edip yoluna devam edebilirdi. siyasi kriz bu olayda olmasa ileride zaten ortaya çıkacaktı, atatürk sadece zamanı geldiğini düşündüğü için harekete geçti.
cumhuriyet'in ilanı öncesi süren tartışmalarda abdurrahman şeref bey'in şu sözlerini yazmadan geçemeyeceğim:
"eşkal-i hükümetin ta'dadına lüzum yok. hakimiyet bila-kayd ü şart milletindir, dedikten sonra, kime sorarsanız sorunuz, bu, cumhuriyettir. doğan çocuğun adıdır. ama bu ad bazılarına hoş gelmezmiş, varsın gelmesin."
"...
efendiler, yeni meclis ilk devrinde, muhalefeti gizli bir azınlık hizip tarafından aldatılmak vaziyetine maruz bulundu. fethi bey ve arkadaşlan, hükümet vazifelerini sükûnetle yapamayacak bir hale getirildi. fethi bey, bu halden, bana defalarca şikayet etti ve şahsen heyeti vekile'den çekilmek istedi. diğer vekiller de aynı suretle şikayetlerde bulunuyorlardı.
fenalık, hükümet teşkilinin meclis seçimiyle olmasında idi. bu hakikati çoktan görmüştüm.
ben, meclis'te gizli ve muhalif bir hizip keşfettikten, meclis'in mesaisinde hissiyatın hakimiyetini gördükten ve hükümet heyetinin mesaisindeki intizamın her gün esassız birtakım sebeplerle intizamsızlığa uğratılmakta olduğuna kanaat getirdikten sonra, tatbiki için münasip zamanını beklediğim bir fikrin tatbiki anının geldiğine hükmetmiştim. bunu itiraf etmeliyim. buna göre, şimdi vereceğim malumat ve izahatı anlamak daha kolay olacaktır.
efendiler, halk fırkası'nın rauf bey'i gıyaben ikinci reisliğe ve sabit bey'i dahiliye vekaletine aday seçtiği tarih, 25 te şrinievvel [ekim] 1923 perşembe günüdür. aynı günde ve ertesi cuma günü heyeti vekile çankaya'da nezdimde toplandı. gerek heyeti vekile reisi fethi bey'in ve gerek diğer vekillerin istifa etmeleri zamanının geldiğini ve bunun lazım olduğunu ifade ettim. meclis'çe "yeni heyeti vekile seçiminde, mevcut heyete dahil bulunan vekillerden tekrar seçilen olursa, onlar, bu seçimden sonra da istifa ederek yeni heyeti vekile'ye dahil olmayacaklardır" esasını da kabul ettik. yalnız o zaman vekiller gibi seçilen ve heyeti vekile'ye dahil bulunan erkanıharbiyei umurniye reisi fevzi paşa bu karardan hariç bırakıldı. çünkü, ordu idare ve kumandasının tesadüfi bir zata bırakılması caiz görülmedi.
..."
atatürk cumhuriyetin kabulünü seçeneksiz bırakacak bir şey yapmamıştır. adam ancak siyasi bir dehanın gerçekleştirebileceği bir risk almış işlemediğinden adı gibi emin olduğu sisteme bombayı bırakmış, sonra da çözüm önerisini (cumhuriyet) sunmuştur. sonuçta bu sistem gerçekten işler olsaydı meclis yeni vekil heyetini kolaylıkla seçer ve atatürk'ü pasifize edip yoluna devam edebilirdi. siyasi kriz bu olayda olmasa ileride zaten ortaya çıkacaktı, atatürk sadece zamanı geldiğini düşündüğü için harekete geçti.
cumhuriyet'in ilanı öncesi süren tartışmalarda abdurrahman şeref bey'in şu sözlerini yazmadan geçemeyeceğim:
"eşkal-i hükümetin ta'dadına lüzum yok. hakimiyet bila-kayd ü şart milletindir, dedikten sonra, kime sorarsanız sorunuz, bu, cumhuriyettir. doğan çocuğun adıdır. ama bu ad bazılarına hoş gelmezmiş, varsın gelmesin."
devamını gör...