özgül bir iyiden yanlış çıkarımlarla genel bir iyiye varmak

sosyal medyada veya gerçek hayatta insanlar bazı konular hakkında durum değerlendirmesinde bulunurken ister istemez yaptıklarını fark ettiğim bir tümevarım çeşidi. bunu sadece iyiye varmak olarak değil, kötüye varmak olarak da örnekleyebiliriz aslında. bu iyi veya kötü etiketinin yapıştırılmasında aslında pek sıkıntı yok fakat bunu yapma sürecindeki beyin fırtınasında bazı yanlışlar ve eksikler var. çevremizdeki her olayda bu hataya düşen kişileri görmekteyiz. ve bu durum art niyetle yapılmamış bile olsa toplumda garip karşılanmakta.

örneklendirecek olursak, diyelim ki bir kişi sevgisizlik, geçim sıkıntısı, ailevi problemler veya başka gerekçelerden dolayı intihar etti* ve bir intihar notu bıraktı.
mutlaka şöyle bir yorumda bulunur olayı öğrenenlerden biri;

''adam intihar notunda bile yazım kurallarına dikkat etmiş, bu kadar iyi insanlar neden çabuk gidiyor bu dünyadan?''

şimdi burada bir insanın sırf yazım kurallarına dikkat ediyor diye diğer özelliklerine çok da bakılmadan iyi olduğu varsayılıyor. o an intihar haberinin de gerginliğiyle hiç düşünülmüyor ki aslında hepimiz yıllarca öğrendiğimiz öz dilimizi zaten doğru konuşup yazmalıyız. bunu yapmak bir üstünlük belirtisi değildir, üstün karakter belirtisi hiç değildir. çünkü bir seri katil, bir tacizci, bir kara para aklayıcısı da çocukluğunda iyi bir eğitim almış ve dilini doğru kullanıyor olabilir, bilemeyiz. bu intihar eden kişinin ölümüne tabii ki üzülmeli ve intiharların azalması için toplumca elimizden geleni yapmalıyız fakat iyiliği veya kötülüğü de bu kadar kolay belirlememeliyiz.

başka bir örnekten de bahsedebiliriz. mesela kapalı alanda sigara içen birisi hakkında insanlar pek iyi düşünmezler ve bu kişinin kendi sağlığına, çevresinin sağlığına ve parasına kıymet vermediğini söylerler. üstelik içten içe bu kişinin kötü bir insan olduğuna kanaat getirip ondan uzaklaşırlar. fakat bu kişi bir hayırsever olabilir, günlük hayatında insanlarla anlaşabilen kibar biri olabilir veya günahlardan uzak bir yaşam sürmeye gayret ediyor olabilir, yine bilemeyiz. sigara içmekle tamamen kötü bir insan olunduğu kanaatine varmak, kötülüğü bu kadar tek tipleştirmek bir çeşit düşünce tembelliğidir bana göre. bu da toplumda yanlış anlaşılmaları artıracaktır.

insanların tek özellikten mutlak iyiliğe veya kötülüğe bu kadar direkt ulaşma çabasında yatan neden şu olabilir, yıllardır acı tatlı o kadar olay tecrübe etmişlerdir ki bir kişiyi çok da tanımak, içine dalmak istemeden iyi veya kötü olarak nitelendirmek ve sıyrılmak istiyorlardır. mesela yazım hatalarıyla dolu metinler yazan, konuşurken iki kelimeyi bir araya getiremeyen, kaba saba davranan o kadar çok kişi tanımışlardır ki son kısa dönemde; biraz eğitim-kültür belirtisi gösteren kişiyi hemen üstün insan, iyi karakter sınıfına almışlardır zihinlerinde. ya da sigara-alkol gibi sembolleri direkt kötülük göstergesi kabul etmişler. milletteki kendi içinde ayrışma kültürü de son dönemde yaygınlaşınca akla şu an için başka makul neden gelmiyor.

yukarıda yazılanlardan hareketle, insanlar kolaycılığa kaçıp insanları en ufak hâl, hareket ve alışkanlıklarıyla iyi ve kötü olarak ayırmakta sakınca görmüyor ve abartılı sınıflandırmalar yapabiliyor. fakat bunu yapmaktan vazgeçip bir kişiyi bütünüyle tanımak ve uzun süre aynı davranışların devam ettiğinden emin olduktan sonra bir çıkarımda bulunmak gerektiği unutulmamalıdır. yanlış ve aceleci çıkarımlarla karakter tespiti yapmanın hem bizim kafamızı hem de toplumun kafasını karıştıracağı dikkate alınmalı, sakin kalınmalıdır. böyle oldukça tespitlerin doğruluk oranı da yükselecektir. hadi bana selametle*.

özgül bir kötüden doğru çıkarımlarla genel bir iyiye de varılabilir. yanlış çıkarımlarla genel bir iyiye de varılabilir. tüm bunlarla genel bir kötüye de varılabilir. doğru ve yanlış çıkarımlarla öznel bir iyiye ya da kötüye de varılabilir. doğru nedir yanlış nedir tüm bunlar çoğunlukla özneldir. iyi nedir kötü nedir çoğunlukla özneldir. bu hayat nereye varılabilir le le varılabilir cano.

yapmayın öyle şeyler. yapısal olarak parçalanıyorsunuz sonra.

??!.. rota belirlenemedi.. yeniden deneyin.. :)