pascal'ın kumarı

blaise pascal'ın ortaya attığı, tanrı'ya inanıp inanmamak konusunda bir karşılaştırma yapan argüman.

buna göre pascal şöyle der:
tanrı'nın varlığı ya da yokluğu, eşit olasılıklardadır. varlığına inanan bir kişi için konuşursak; eğer tanrı gerçekten varsa bu kişi için sonsuz bir kazanç vardır. eğer tanrı yoksa, bu kişinin kaybı fazla değildir.

tanrı'nın varlığına inanmayan kişi için konuşursak; tanrı gerçekten yoksa, bu kişinin kazancı fazla değildir. eğer tanrı varsa, bu kişinin kaybı sonsuzdur.

bu iki durumu kıyasladığımızda sonsuz kazanç ağır basacaktır. o halde tanrı'nın var olduğunu düşünmek, olmadığını düşünmekten daha mantıklıdır.

***

pascal'ın bu argümanına tutarsız vahiy argümanı ile karşı çıkılmıştır.

fransız matematikçi blaise pascal tarafından ortaya atılan argümandır. argüman, tanrı'ya inanmanın daha kârlı bir iş olduğunu savunmaktadır. etik olarak tartışmaya açık da olsa kısaca ihtimaller şöyledir:
1)tanrı yok ve tanrı' ya inanıyorsunuz.
tanrı olmadığı için öldükten sonra hiçbir ödül ya da ceza almazsınız. yani cennet de yoktur cehennem de.

2) tanrı var ve tanrı' ya inanıyorsunuz.
tanrı'ya inandığınız için tanrı sizi cennet ile ödüllendirecektir.

3)tanrı yok ve tanrı' ya inanmıyorsunuz.
sonucunda herhangi bir şey olmaz. ne ceza alırsınız ne de ödül.

4)tanrı var ve tanrı'ya inanmıyorsunuz.
tanrı, sizi ona inanmadığınız için cehennem ile cezalandıracaktır.

yukarda görüldüğü üzere tanrı' ya inanmak daha akıl kârıdır.

dipnot: bu argümanda tanrı, özellikle incil'in tanrı'sı olarak düşünülmüştür.

hangi tanrıya inanacagiz sorununu beraberinde getiren dusuncedir.

matematiksel ve pragmatik açıdan bakıldığında kabul edilebilecek ama etik olarak oldukça yanlış olduğunu düşündüğüm bir argümandır. öncelikle burda tanrı inancı menfaat üzerinden ilerleyen bir durum oluyor. ben tanrı'ya inanayım ve tanrı beni cennete alsın. tanrı'nın kendi varoluş kavramı üzerinden bir inanç değil de kişinin faydasına göre oluşan bir inanç.

tanrının varlığı yada yokluğuda bir ihtimaldir.
eğer var ise inanıyorsak cennete gideriz sonsuz kazançlıyız.
eğer yok ve inanıyorsak birşey kaybetmeyin.
eğer var ve inanmıyorsan cehenneme gideriz sonsuz kayıptayız.
eğer yok ve inanmıyorsak yine birşey kaybetmeyiz.
tabi tanrı var ama tanrı bizim inandığımız tanrı değilse o çok ayrı bir konu.

(bkz: passat'ın kuralları)
(bkz: yaran yanlış okumalar)

bu işin matematiği, olasılığı olmaz.
ya inanırsın ya inanmazsın tıpkı bir insanı sevmek gibi bu olay; ya seviyorsundur ya da sevmiyorsundur.

bu pascal kumarı fikri de dünyadaki en aptalca düşüncelerden birisi.

tombala. 2003 beşiktaş - fenerbahçe maçı

hazreti ali'nin ağzından anlatılan versiyonu daha çok bilinir. pascal'a ait olduğunu öğrenince, daha sonrasında hazreti ali'ye uyarlanmış olduğunu düşünüp gerçekte hazreti ali'nin böyle bir argümanda bulunmadığını düşünmüştüm ama sanırım bu manaya gelen bir sözü var.

pascal olaya pragmatist bir şekilde yaklaşmış. inanç ile pragmatizm yan yana geldiğinde ortaya pek hoş bir şey çıkmıyor bence. bu yolla inanan insanın samimiyetini önce kendi kafamda sorgular sonra da boş verirdim muhtemelen.

son olarak inanç ile ilgili tartışmalarda vazgeçilmez argümanlardan biridir. her tartışmada illa ki "ya varsa..." ile başlayan bir cümle kurulur. cümleyi kuran her ne hikmetse haklı olduğunu düşünüp buna uygun bir tavır takınır. karşı tarafa da ya korkuyla karışık hesap kitap işlerine girer ya da işin samimiyetini sorgular.

konu din olunca, pascal da olsan saçmalayabiliyorsun.. benim anladığım bu.
(teessüfler pascal, ama sana hiç yakışmadığını da bil. hadi yaşadığın yüzyıla veriyor bu seferlik hoşgörüyoruz., sen işinle gücünle deneylerinle ilgilen dimi.)
sen bilim insanısın, bir şey, varlığı kanıtlanamamış ise yoktur. varlığı ortaya çıkar kanıtlanırsa karşılaştırmaya girebilir. seçenek yoktur ki hala varsa yoksayı eşit/denk seçenekler olarak görüp, varsayımsal akıl yürütüyorsun yakışıyor mu.