rubai

genellikle düşünsel ağırlıklı konuların işlendiği, aruz ölçüsünün belirli kalıplarına göre yazılan, dört dizeden oluşan ve çoğunlukla birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri aralarında uyaklı olan, divan yazını’nda çok kullanılmış bulunan, çağdaş şiirde de zaman zaman kullanılan bir şiir türü ve koşuk biçimi.
(bkz: ömer hayyam rubaileri)
*bir (bkz: ohrmazd) ukdesidir.

en eski rubai şarimiz mevlana'dır. bizde en çok ahreb kalıbı kullanılır. en ünlü rubai yazarımız ise haleti'dir.

dörtlük anlamına gelir. divan edebiyatının nazım birimlerindendir. nazım hikmet'in bir rubaisi:

"bu bahçe bu nemli toprak bu yasemen kokusu bu mehtaplı gece parıldamakta devam edecek ben basıp gidince de çünkü o ben gelmeden ben geldikten sonra da bana bağlı olmadan vardı."

aklıma hemen ömer hayyamı getirir.

bir ömer hayyam rubaisi:

"ırmaklarından şaraplar akacak diyorsun, cennet-i ala meyhane midir? her mümin'e iki huri vereceğim diyorsun, cennet-i ala kerhane midir?"

aruz ölçüsüyle yazılan divan edebiyatı nazım biçimidir bu türün en büyük ustası ömer hayyamdır. rubailerde birinci ikinci ve dördüncü dize birbiriyle uyaklıdır üçüncü dize ise serbesttir. milli edebiyat dönemi ve cumhuriyet edebiyatı döneminde de bu türü denemiş şairler vardır yahya kemal nazım hikmet gibi.

hayyam bade ile sarhoşsan mutlu ol
lale yanaklı biriyle oturmuşsan mutlu ol
madem ki dünyanın sonunda yokluk var
say ki yoksun, varmışsın gibi mutlu ol.

-hayyam.

semerkant kitabından
hiç, bildikleri hiçtir, bilmek istedikleri hiç,
bak da gör şu cahilleri, kurulmuşlar tepesine dünyanın,
onlardan değilsen şayet kafir derler adama
boş ver onları hayyam, sen bak kendi yoluna.

"tanrı cennette şarap içeceksin der, aynı tanrı şarap'ı nasıl haram eder, hamza bir arab'ın devesini öldürmüş, yalnız ona haram etmiş peygamber."

severus. şarabı da öyle.

dedim ben artık kızıl şarabı içmem;
üzümün kanıymış bu, ben kan dökmek istemem.
gün görmüş aklım şaşırdı: sahi mi? dedi;
yok canım, şaka, ben nasıl içmem!

selam ve dua ile.