rur - rossum'un evrensel robotları

karel capek'in 1920 tarihli bilimkurgu romanı. robot kelimesinin edebiyata kazandırıldığı eserdir ayrıca. çek yazar capek, kelimeyi çekçede “zorla çalıştırma”, “angarya”, “esaret” anlamlarına gelen" robota"dan türetmiştir.

aslında bir tiyatro oyunudur ve bilim kurgu alanında çığır açmıştır. 1920'lerin başında yazılmış olması da cabası. zaten robot kavramının bu şekilde ortaya çıkması sayesinde ardıllarını okuma imkanını elde ettik. lem olsun asimov olsun diğer türevleri olsun, hepsinin çıkış noktası capektir. robot işçiler olgusu ve onlar üzerinden daha o yıllarda verilen mesajlar insanı mest ediyor. insanoğlunun ne şekilde hareket edebileceğini o yıllarda öngörebilmek muazzam bir durum. insanoğlunun hükmetme ve yönetme arzusunu ölümle nasıl süslediğine ise şık bir şekilde dikkat çekiyor. tüketen, kendisinden başka her şeyi yok sayan ve köleleştirme arzusu ile yanıp tutuşan bir mahlukatın zekasını hep bu yönde kullanması/kullanacak olması gerçeğini mıh gibi yüreğinize çakıyor. acaba diyorsunuz adam zaman makinesi kullanıp bu dönemlere mi geldi * aslında sebebi basit kendi türünü çok iyi tahlil etmiş ve muazzam hayal gücü ile ne halt yiyeceğimizi bir güzel ortaya koymuş.

burada bir sürü bilim kurgu roman hakkında yazdık, çizdik. hepsinin atası sayılabilecek bir eser bu. tabi insanın aklında şöyle bir soru işareti de kalmıyor değil; tam olarak roman formatında yazılsaydı acaba nasıl olurdu? karşımıza çok başka bir şey çıkabilir miydi? bu haliyle zaten kült bir eser ama capek bunu roman olarak kaleme alsaydı kanımca bambaşka bir güzellikle karşı karşıya kalacaktık. neyse uzattım. biz robotların bile sabrını tüketebilecek ender varlıklarız. sonumuzu kendimiz hazırlayacağız hayırlısıyla. kibrimiz, hışmımız ve tatmin edilemeyen yönetme isteğimizle her şeyin sonunda kaybeden biz olacağız. bilim kurgu türünü seviyorsanız muhakkak okumanız gerektiğini düşündüğüm bir eser.