1.
bir diğer ismiyle mandeizm günümüzden yaklaşık 2000 yıl önce ortaya çıktığı düşünülen gnostik ve düaliteye dayanan bir dindir. inanlarının günümüzde bir kaynağa göre 20000 diğerine göre 80000'i geçmediği tahmin edilmektedir çoğu ırak civarında yaşamaktadır. altın gümüş işlemeciliği mesleği yaparlar. kutsal kitapları ginza, draşia d yahya ve kolasta'dır. bunun dışında kutsal kitapları da vardır. içerik olarak hz yahya, dualar, ölüm ve sonrası, büyüler gibi içeriklere sahiptir. sabiiler günlük dil olarak arapça kullanır ancak kutsal kitapları mandence'dir.
sabiiler kendilerine sabii demezler manden* yahut nasuralar* derler. manden tüm sabiiler için nasura daha çok kendi rahipleri için kullanılır. 2000 yıllık dense de sabiiler kendilerini hz ademle birlikte gelen ilk din olarak nitelerler. ilk olarak m.ö filistin taraflarında yahudiliğe karşı olan ekollerden biri olarak ortaya çıkmıştır. yahudiler, yahudilik karşıtı her şeyi nasura olarak adlandırırlar hatta isa ilk geldiğinde ona da nasura demişlerdir.
hz yahya sabiilikte ışık peygamberi ve kutsal kişidir. yahya ile isa dönemdaştır. yahya'ya peygamberlik geldiğinde yahudiliğe karşı çıkmış ve kendi taraftarlarını toplamıştır. telaşlanan yahudiler dönemin kralını kışkırtıp yahya'nın kafasının kesilmesi ile idamına sebep olmuşlardır. ve yahya taraftarı on binlerce nasuralı* katledilmiştir. sabiiler kutsal kitaplarında bu duruma geniş yer verirler. bu katliamdan sonra iran taraflarına göç etmişler, 3. yy'da iran zerdüştlüğü resmi din yaptığına altın çağlarını yaşamışlardır. iran islamiyete geçtiğinde ise sayıları gün geçtikçe azalmıştır.
düalite olgusu sabii inancının temelini oluşturur. bu inanca göre iki tane kadir-i mutlak tanrı vardır. biri ışık kralı* diğeri karanlık kralıdır*. sabiiler ışık kralı "malka d nhura"ya taparlar. sabiilere göre ruh bedende hapistir. bulunduğu ortamdan kurtulmak ve ışığa erişmek istemektedir. nefsi arzular ruhu dünyaya bağlamaya çalışır. tek kurtuluş yolu kutsal bilgi'ye erişmektir ve o öğrenilen değil bahşedilen bir bilgidir. bu ışık ve öğrenilen değil sezgiyle elde edilen görüşlerini (bkz: şihabeddin sühreverdî)'nin işrak felsefesinde de görürüz. zira
sühreverdi'de düalite ve gnostik felsefe'den etkilenmiştir.
sabiilere göre insan madde ve ruhtan oluşan iki farklı unsurdan meydana gelir. ceset maddi varlığı itibarıyla kötülük ve karanlığı, ruh ise iyilik ve nuru temsil eder. ceset varlık itibarıyla bu süfli âleme aittir; ruh ise takdir gereği ilahi ışık âleminden bu süfli dünyaya indirilerek cesede konulmuştur.
sabiilere göre adem ilk insandır ve bir inanandır. havva da adem yalnız kalmasın diye yaratılmıştır ve insanlığın soyu bu ilişkiden devam etmiştir. sabiilere göre ilk yaşamdan kıyamete kadar 480000 sene geçecektir. nuh ve gemisine binenler ve tufan hadisesine de inanırlar. kıyametten sonra ruhlar 7 gözetim evinde hesap verecektir günahları çok olanlar bu duraklarda işkence görecektir. abatur'un terazisinde tartılıp ta günahı çok olanlar suf denizi'ne* atılacak günahlarından temizlendiklerinde de bu ruhlar ışığa erişecektir. sabii olmayanların ise günahları öyle çoktur ki bu denizden asla çıkamazlar.
bu dinde bir nehre girip yıkanmak en temel ibadet kabul edilir. her pazar nehre girip vaftiz olurlar bunun yanında günah işlediklerinde de 3 kez suya girerler. kavga, küfür, yalan büyük günah kabul edilmektedir. bunun yanında oruç, hac, kurban ibadetleri de bulunmaktadır. kuzeye dönerek günde 5 kez ışık kralını andıkları bir dua ibadetleri de vardır. sürekli beyaz giyinirler. ibadethaneleri mandi'dir ve kuzeye bakar.
sabiiler kendilerine sabii demezler manden* yahut nasuralar* derler. manden tüm sabiiler için nasura daha çok kendi rahipleri için kullanılır. 2000 yıllık dense de sabiiler kendilerini hz ademle birlikte gelen ilk din olarak nitelerler. ilk olarak m.ö filistin taraflarında yahudiliğe karşı olan ekollerden biri olarak ortaya çıkmıştır. yahudiler, yahudilik karşıtı her şeyi nasura olarak adlandırırlar hatta isa ilk geldiğinde ona da nasura demişlerdir.
hz yahya sabiilikte ışık peygamberi ve kutsal kişidir. yahya ile isa dönemdaştır. yahya'ya peygamberlik geldiğinde yahudiliğe karşı çıkmış ve kendi taraftarlarını toplamıştır. telaşlanan yahudiler dönemin kralını kışkırtıp yahya'nın kafasının kesilmesi ile idamına sebep olmuşlardır. ve yahya taraftarı on binlerce nasuralı* katledilmiştir. sabiiler kutsal kitaplarında bu duruma geniş yer verirler. bu katliamdan sonra iran taraflarına göç etmişler, 3. yy'da iran zerdüştlüğü resmi din yaptığına altın çağlarını yaşamışlardır. iran islamiyete geçtiğinde ise sayıları gün geçtikçe azalmıştır.
düalite olgusu sabii inancının temelini oluşturur. bu inanca göre iki tane kadir-i mutlak tanrı vardır. biri ışık kralı* diğeri karanlık kralıdır*. sabiiler ışık kralı "malka d nhura"ya taparlar. sabiilere göre ruh bedende hapistir. bulunduğu ortamdan kurtulmak ve ışığa erişmek istemektedir. nefsi arzular ruhu dünyaya bağlamaya çalışır. tek kurtuluş yolu kutsal bilgi'ye erişmektir ve o öğrenilen değil bahşedilen bir bilgidir. bu ışık ve öğrenilen değil sezgiyle elde edilen görüşlerini (bkz: şihabeddin sühreverdî)'nin işrak felsefesinde de görürüz. zira
sühreverdi'de düalite ve gnostik felsefe'den etkilenmiştir.
sabiilere göre insan madde ve ruhtan oluşan iki farklı unsurdan meydana gelir. ceset maddi varlığı itibarıyla kötülük ve karanlığı, ruh ise iyilik ve nuru temsil eder. ceset varlık itibarıyla bu süfli âleme aittir; ruh ise takdir gereği ilahi ışık âleminden bu süfli dünyaya indirilerek cesede konulmuştur.
sabiilere göre adem ilk insandır ve bir inanandır. havva da adem yalnız kalmasın diye yaratılmıştır ve insanlığın soyu bu ilişkiden devam etmiştir. sabiilere göre ilk yaşamdan kıyamete kadar 480000 sene geçecektir. nuh ve gemisine binenler ve tufan hadisesine de inanırlar. kıyametten sonra ruhlar 7 gözetim evinde hesap verecektir günahları çok olanlar bu duraklarda işkence görecektir. abatur'un terazisinde tartılıp ta günahı çok olanlar suf denizi'ne* atılacak günahlarından temizlendiklerinde de bu ruhlar ışığa erişecektir. sabii olmayanların ise günahları öyle çoktur ki bu denizden asla çıkamazlar.
bu dinde bir nehre girip yıkanmak en temel ibadet kabul edilir. her pazar nehre girip vaftiz olurlar bunun yanında günah işlediklerinde de 3 kez suya girerler. kavga, küfür, yalan büyük günah kabul edilmektedir. bunun yanında oruç, hac, kurban ibadetleri de bulunmaktadır. kuzeye dönerek günde 5 kez ışık kralını andıkları bir dua ibadetleri de vardır. sürekli beyaz giyinirler. ibadethaneleri mandi'dir ve kuzeye bakar.
devamını gör...