şairlerin şiirlerinde sorduğu sorular

güzel sorular.

"sizin hiç babanız öldü mü?"

`cemal süreya`

gölgesi var daha babamın daha ölmedi, hoş ölmesin daha ben yaşlanmadan. çatık kaşları vardı çocukluğumda, çatık kaşlar yelkenlerini indiren dingin bir gemi ruhaniyetinde. ölmedi daha babam, ölmeden babam kalbimde yaşamaya başladı. ne babalar var bilmem mi? bilirim babaları, şam babası olanları ve iskele olanlarını da. bencilliği, sorumsuzluğu, babalığı onlardan öğrendiğimiz babalar var! ah baba. babalar. babayım ben. babacık. şair der ki "benim bir kere öldü kör oldum" ne olurum bilemedim şimdi, sahi ben kör olur muyum? sanmıyorum. ki baba oğul hikayesi hiç olmadık. giriş, gelişme ve sonuç. sonuçsuzluk! kör olacağım kadar bile bakmadım babama. ya sözler, nasihatler, başımı da okşamadı hatırlamam, derdimi de dinlemedi, ses olmadım babama, kulak kabartmadı ne küçücük ağzıma ne de büyümüş uzamış boyuma posuma. affettim babamı, baba olunca ve ciğerimin nesebinde yargılamadan af diye bağladım geçmişi, içten bir şerh düşerek.

ana gibi yar olmaz... atasözünü yaşlı bir adam, baba gibi hıyar olmaz diye bitirdi bir ara noktalayarak. yar ve hıyar. ana ve baba.


"siz hiç hamama gittiniz mi?"

çocukken gitmiştim hamama. ergenliğe beş kala. hatırlarım yankı yapan patavatsız seslerin senfonisini. sabun kokularını ve kubbenin rengârenk camdan kesme camlarını. terletir ve sımsıcak bir nefes dolar insanın içine sıcağa gömerek. yarı çıplak insanlar burada ten kokularını suya yatırırlar ve göbek taşına yatarlar. ulu camii'nin alt sokağında vardı hamam ve çarşamba günleri ile cuma kadınlar günü. havlu renklerinden belliydi hangi cinsin günü olduğu. çocuktum. ama iyi hatırlarım makbule teyzenin beni artık büyüdüğüm için içeri almadığını. güneşin nerden doğduğunu sormuştu makbule teyze ve ben güneşin sabah beni uyandırarak zuhur ettiği yönü işaret etmiştim. makbule teyze ergenliğe taşımıştı. koca adam olmuştum, güneşin doğduğu yöne işaret parmağımla dokunduğum için.

ve yönleri öğrendiğimde makbule teyzenin de güneşin nereden doğduğunu bilmediğini düşünmedim değil. kuzeye dokunmuştu işaret parmağım sekiz yaşında. hormonal bir acelecilik ve telaş vardı bedenimde.


"siz hiç sabunluyken ağladınız mı?"

dalin yoktu valla. belki de vardı ama bize yoktu. var olana çoktu belki. sabun daha bir yakardı. gözyaşları kokularını zâyi ederlerdi mis gibi kokan zeytinyağlı sabun kokusunun yanında ve ağlamak kuru bir öksürük gibi yapışırdı gözlere ve sineye daha bir acıtarak. sabunun rengi ya safran sarısı, ya da zümrüt yeşiliydi. su sonra duruluyor sabunu ve gözleri, cılız bir acı kalıyor gözlerde birazcık ve sonra giden. tıpkı zamanın duruladığı ve zamansızlık ettiği geçmiş gibi. göz sancısı geçerdi su durular, fakat kalp ağrısı ve dil yarasının izi kalırdı. insan âlamet taşır zamandan miras.

kim söylemiş beni süheylâ'ya vurulmuşum diye?
kim görmüş, ama kim, eleni'yi öptüğümü?

“ ben atımı böyle dört sürüyorum ya,
yetişmek için mi, bilmem, kaçmak için mi?
ya sen? neden sende tehlike anlarına
bunca hazırlıksız olma özeni?”

yan yana geçen geceler unutulup gider mi?
acılar birden biter mi?
bir bebek özleminde seni aramak var ya
bu hep böyle böyle gider mi?…

“söyle bana, eceli kim tutar perçeminden
hangi ölü bilmez nereye gittiğini
sen miydin o mehpare, o memnu, o dilruba
söyle bana hindiba

sen nasıl bu kadar bulut gülmesi
sen nasıl bu kadar bıldırcın sesi
sen nasıl bu kadar pencere önü
sen nasıl bu kadar gök gürlemesi..?”

kim sana verdiklerimi, senden aldıklarımı çözebilir?
birbirine dolanan hayaller yumağıdır hayatımız,
hayalleri dik tutmak gerekir.

ben yumuşak tuşlarına basacağım hayatın
sen çatıyı kur.
sırları soracağım ben,
sen hayatın anlamını ara.
yazın yönünü değiştireceğim ben
sen yolculuğa çık.
ben arka bahçeyi özleyeceğim
sen inat et...

(bkz: birhan keskin)

gözlerin mi daha sıcak gülüyor yoksa dudakların mı?

iyi veya kötü ne yapılabilir
kendi hayatı aleyhine
binlerce defa dolap
çevirmiş olan bana?

iyi veya kötü ne yapılabilir
kendi hayatı aleyhine
binlerce defa dolap
çevirmiş olan bana?

"paramparça ediyorsun
anonim solgunluğunda

bir zamanlar benim olan her şeyi

ne hakkın vardı buna?"

murathan mungan, timsah sokak şiirleri

"bir kabahat mi gerçekten kendi dışında birine hayranlık beslemek?

gerçekten kırıyorsun beni"

cevap verilmesi çok güç olan sorulardır.

benim aklıma gelen sorulardan biri adı bile şiir düşüncesi yaratan ve bence yaşamış en büyük şairlerden biri olan, az sayıda şiir ile harikalar yaratmış asaf halet çelebi'nin sorduğu sorudur. ibrahim şiirinden sorduğu bu soru hala cevap beklemektedir:

ibrahim
gönlümü put sanıp kıran kim

aklıma gelen ikinci soru, kendisini karakter olarak çok beğenmediğim, adının verilmiş olduğu sokakta yediğim bir yemek sonucu gıda zehirlenmesi yaşadığım için kendisine ayrı bir öfke de duyduğum ama çok iyi şiirleri olan ece ayhan'ın meçhul öğrenci anıtı şiirinde sorduğu sorudur, ki yanlış bir sorudur bu:

maveraünnehir nereye dökülür?

üçüncü ve son soru ise ömer hayyam'ın rubailerinden birinde sorduğu birbirini takip eden iki soru olacak. bence her şeyden önce cevaplanması gereken sorular bunlardır. ancak içinde yaşadığımız çağda bu sorulara cevap bulmak bir yana bu soruları sormak bile tehlikelidir:

madem bizler çamurdan halk edildik,
sebep ne ki; hak tanısın eksik, gedik?
kusursuzsak neden bizi kırıp döker?
kusurluysak acep kimde bu eksiklik?!

"hanidir görklü dünya dünyalar içre doğan? nerde, hangi yöremizde zihnin tunç surlardan berkitilmiş ülkesi ağzı bayat suyla çalkanmış çocuğa rahim olan parti broşürleri yoksa kafiyeler mi? hangi cisimdir açıkça bilmek isterim takvim yapraklarının arasını dolduran nedir o katı şey ki gücü gönlün dağdağasını durultacak?"

"uzak nedir? kendinin bile ücrasında yaşayan benim için gidecek yer ne kadar uzak olabilir?"

"söyleyin aynada iskeletini görmeye kadar varan kaç kaç kişi var şunun şurasında?"
dip:ismet özel