silahların eşitliği ilkesi

bir ceza hukuku ve ceza yargılaması usul hukuku terimidir. ceza davalarında adil yargılamanın vazgeçilmez koşullarından biri olarak; yargılama faaliyetinde iddia makamını temsil eden cumhuriyet savcısı ile ile savunma makamını temsil edene sanık avukatı ya da avukatı yoksa sanığa iddia/savunma karşıtlığında eşit olanakların sunulması gerektiğini anlatır. çünkü ceza davalarındaki yargılamada iddia makamı yani savcı bütün bir devlet otoritesini ve olanaklarını kullanma hakkına sahip olduğundan, silahların eşitliği, sanığın, savunma hakkının korunması bağlamında olmazsa olmaz bir güvencesidir.

bu ilke uyarınca sanık / savunma makamı (avukat) ile iddia makamı / (cumhuriyet savcısı) eşit şartlarda davasını hazırlama ve sunmada eşit koşullara ve olanaklara sahip olmak zorundadır.
yine aynı biçimde ceza yargılamasında, dava dosyasının incelenmesi konusunda iddia makamıyla savunma tarafı arasında bir ayrımcılık yapılmamasını; iddia makamı tarafından elde edilerek sunulan maddi bilgilerin açık sürdürülen duruşmada somut olarak ortaya konulmasını; davaya delil sunma, delilleri yorumlayıp değerlendirerek hukuki tartışmayı he iki tarafa bir hak olarak verilmesini gerekli kılar.

silahların eşitliği prensibi, ceza yargılaması sürerken kanun ya da kanun hükmünde kararnamelerle sanığın aleyhine bir hukuki durumun yaratılmamasını da kapsar. anayasa mahkemesinin kararlarında türk ceza yargılamalarında en çok ihlal edildiği belirtilen ve aihm'de ülkemiz aleyhine açılan pek çok tazminat davasında ihlal sebebi görülen konu silahların eşitliği ilkesi olarak karşımıza çıkmaktadır.

ülkemizde teorik düzlemde dahi fazlasıyla aykırı davranılan bir ilkedir.

iddia makamı, işin teorisinde şüpheli lehine ve aleyhine olan delilleri toplamakla mükellef. diğer taraftan, cezalandırma talebiyle iddianame hazırlayan da iddia makamı.
şüpheli lehine toplanacak deliller, savcılığın sağduyusuna ve insafına kalıyor.

savcılar, dosyayı avukatlara inceletme konusuna bile yokuş yapıyor iken, soruşturma aşamasındaki tüm taleplerin yanıtlanması da yine kendi takdir yetkisine kalıyor iken, bir yandan da bakanlıktan etkin soruşturma hızlı yargılama gibi bir baskı geliyor iken hangi silahın eşitliğinden bahsedilebilir?

hepsi bir yana, kovuşturma aşamasında savcı, hakimlerin yanında oturuyor, avukat aşağıda.
daha teorik düzlemde bu ikisi arasına bir fark konuyor.
heyet karar verecek iken savcı yerinde oturuyor, avukatlar dışarı alınıyor.
savcının talebi savcının önünde ve müdahalesine açık olarak oylanıyor, tartışılıyor.
nereden baksan tutarsızlık.