süleyman hep başbakan

süleyman burada temsilidir.

fikret kızılok'un yeni denk geldiğim şarkısı. ritmi ve sözleri çok hoş. bize anlamlı gelmesinin başka sebebi olamaz tabii.

şarkının en hoşuma giden ve gülümseten bölümü :

paşa resim yapardı
sabancı'ya satardı.

2021 koşullarında bu şarkı olur mu sorunsalı.

fikret kızılok'un yadigar albümündeki ismi "demirbaş" olan şarkıdır. yaygın olarak süleyman hep başbakan ismi ile biliniyor. bir çocuğun yaşam sürecinde gerçekleşen toplumsal, siyasi yahut magazinsel olayları ironik ve alaycı bir dille anlatan politik şarkıdır.

fikret kızılok yaşasaydı artık bunun güncel versiyonunu da yapardı.

(bkz: erdoğan hep başbakan)

fikret kızılok'un 1995 çıkışlı yadigar albümünden bir parça. süleyman demirel'e yönelik hiciv içermektedir.

sözlerin kendimce yorumu aşağıda. başında --- bulunan italik kısımlar dipnot iken kalın yazılar şarkının sözleridir. şarkıyı arkaplanda açarak eşlik edebilirsiniz.

sömürü düzeni bu, sömürü
sömürü düzeni bu
(...)
sömürü bu sömürü; sömürü, sömürü
döviz, döviz kalmadı
türkiye'nin dövizi kalmadı
---şarkının çıkış yılı 1995. körfez savaşı'nın etkisiyle 1994'te patlak veren ve 1998 asya kriziyle birlikte 2001'de doruk noktasına ulaşacak olan ekonomik krizin sonuçlarından -ve aynı zamanda etkilerinden- birisi olan döviz krizinden bahsediliyor.
(...)

---şarkı 27 mayıs 1960 darbesinin hemen sonrasından başlıyor.
küçücük bir çocuktum
sebebini bilmeden
sokağa çıkamadık
ihtilal oldu sandık
---adalet partisi'ni ve darbe komisyonunu hedef alan 1961, 1962 ve 1963 darbe teşebbüslerinden bahsediliyor.
sonra biraz büyüdük
alfabeyi bitirdik
azı dişim çıkmıştı
sünnet bile olmuştum
kennedy öldürülmüş
---john fitzgerald kennedy, abd'nin 35. başkanı. 22 kasım 1963'te öldürüldü.
migros açılmamıştı
---esasında isviçreli bir kooperatif oluşumu olan migros, kooperatif modeli esas alınarak 1954'te istanbul belediyesi bünyesinde kuruluyor ve daha sonrasında 1975'te koç holding tarafından yeniden yapılandırılıyor. burada "açılmamıştı"dan kasıt ikincisi olmalı.
beatles ortada yokken
ekonomi bomboktu
---the beatles, 1960 liverpool kuruluşlu rock grubu. burada kastedilen 1960 öncesinde de ekonominin kötü olduğu.
zeki müren ortada
---zeki müren'in politik duruşuna ithafen.
bülent ersoy erkekti
---14 nisan 1981'de cinsiyet değiştirme ameliyatıyla kadın oldu.
vietnam savaşını
kendisiyle başlattı
---1955'te başlayan savaşa abd 1963'te dahil oluyor. i. demirel hükümetinin de kurulması 1965'e tekabül ediyor.

süleyman hep başbakan
başbakan hep süleyman

sonra aya gidildi
evelallah dönüldü
---apollo 11 ekibinden neil armstrong ve buzz aldrin 20 temmuz 1969'da aya ayak bastı ve dört gün sonra dünya'ya geri döndü.
suya yazı yazıldı
içimiz rahatladı
mao henüz ölmemiş
---mao zedong, çin halk cumhuriyeti'nin kurucusu ve liderliği boyunca teorisyeni. 9 eylül 1976'da hayatını kaybetti.
ortaokul bitmemiş
yahya işe başlarken
---yahya kemal demirel, süleyman demirel'in yeğeni. hayali ihracat yoluyla devleti dolandırdığı iddia ediliyor.
bankalar hep bomboşmuş
kırat attan inerek
---kırat, süleyman demirel'in partisi olan adalet partisi'nin sembolü. ilerleyen yıllarda doğru yol partisi'nde de kullanmıştır. günümüzde demokrat parti kullanıyor.
kemerini sıkmıştı
---kemer sıkmak: kamu bütçelerini ve harcamalarını düşürüp vergi oranlarını sabit tutarak, yani dolaylı yoldan yükselterek ekonomik yükü halka yükleme.
halk üstüne binince
---adalet partisi 1965 genel seçimlerinde yüzde 53'e yakın oy aldı.
başımıza çökmüştü
hak hukuk düzen vardı
çüş demesi çok zordu
ortaokul biterken
yine ihtilal oldu
---burada ihtilalden kasıt 12 mart 1971 muhtırası, her ne kadar tam anlamıyla bir darbe olmasa da beraberinde yapısal değişiklikler getirdiği için darbe sayılabilir.

süleyman hep başbakan
başbakan hep süleyman

bilgisayar bulunmuş
---burada kastedilen şey kişisel bilgisayar. grafik arayüzlü ilk kişisel bilgisayar xerox alto 1973'te çıktı ancak apple ii ya da commodore pet gibi gerçek anlamda kitlelere yayılan ilk kişisel bilgisayarlar 1975-77 arasında üretildi.
deniz gezmiş asılmış
---deniz gezmiş, thko kurucularından marksist-leninist görüşlü öğrenci. 6 mayıs 1972'de idam edildi.
papa yine değişmiş
---burada "yine" değişen papa, seçildikten 33 gün sonra hayatını kaybeden i. ioannes paulus'un ardından 16 ekim 1978'te göreve gelip 2005'e kadar görev yapmış olan ii. ioannes paulus.
mandela hapisteydi
---nelson mandela, güney afrika'da apartheid karşıtı eylemleriyle tanınan ve 1994'te cumhurbaşkanı olmuş politikacı ve aktivist. 1965'te ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı.
çevre kirlenmemişti
---1850-1990 arasındaki küresel ısınma kaynaklı sıcaklık artışı 0,6-0,8 derece arasında. keza şarkının yazıldığı dönem körfez savaşı'nda saddam hüseyin geri çekilirken kuveyt'in petrol kuyularını ateşe vermişti.
ibo evlenmemişti
---ibrahim tatlıses ilk evliliğini perihan savaş ile 1979'da yaptı.
ajda tam boşanırken
---ajda pekkan coşkun sapmaz'dan 1973'te ayrıldı.
dolar yine çıkmıştı
---1974 petrol krizi ve aynı sene kıbrıs barış harekatı kaynaklı ambargolardan dolayı yaşanan stagflasyon nedeniyle artışa geçmiştir. çözüm olarak 1980'de süleyman demirel'in turgut özal'a hazırlattığı 24 ocak kararları uygulamaya konacaktır. bu kararlarla türk lirasına devalüasyon yapılmış ve değer kaybettirilmiştir.

süleyman hep başbakan
başbakan hep süleyman

kenan sopalısıydı
---kenan evren 12 eylül 1980 öncesinde sık sık darbe imasında bulunuyordu, aba altından sopa gösteriyordu yani.
turgut boyalısıydı
---turgut özal 1979-80 arası ve başbakan oluncaya kadarki süreçte darbe döneminde ekonomiden sorumlu müsteşardı. darbe yasakları sonrasında demokratik yollarla başbakan ve cumhurbaşkanı olmasına karşın bilinirliğini darbeye borçludur.
pek anlamazdı ama
mesut hopalısıydı
---dönemden bağımsız kafiye olsun diye eklendiğini düşünüyorum bu kısmın. ayrıca mesut yılmaz'ın memleketi rize-çayeli, artvin ile alakası yok.
naim kaldırıyordu
---naim süleymanoğlu, turgut özal'ın özel çabalarıyla bulgaristan'dan getirilmiş halterci. spora 1983'te başlamış, ilk olimpiyat madalyası ise 1988 seul olimpiyatları'nda.
zalim bastırıyordu
dün dündür bugün bugün
---süleyman demirel'in ünlü "dün dündür bugün bugündür" sözüne ithafen.
gafil avlanıyordu
kırat attan inerek
kemerini sıkmıştı
halk üstüne binince
başımıza çökmüştü
hak hukuk düzen vardı
çüş demesi çok zordu
tam askere giderken
yine ihtilal oldu
---burada ihtilalden kasıt 12 eylül 1980 darbesi

süleyman hep başbakan
başbakan hep süleyman

paşa resim yapardı
sabancıya satardı
---kenan evren resim yapmaya meraklıydı, hatta bazı nü tabloları da var. başkanlığı döneminde hayır amaçlı bazı tablolarını koç ve sabancı aileleri gibi koleksiyonerler satın almış. son zamanlarda çıkan haberlere göre bu tabloların artık bir değerinin olmadığını ve elde kaldığını gördüm, bilemeyeceğim orasını.
netekim ben demezsek
---kenan evren "nitekim"i ekseriyetle "netekim" olarak söylerdi.
anasını satardı
tonton dayanamadı
---tonton olarak kastedilen kişi turgut özal.
hepimizi batırdı
efelerin efesi
---memleketi itibarıyla egeli olan süleyman demirel'e takılmış lakaplardan birisi.
muz ağacına tutundu
---turgut özal'ın türkiye'yi serbest piyasa ile tanıştırmasının ardından hayatımıza girmiş şeylerden birisi olan ithal muza ithafen.

süleyman hep başbakan
başbakan hep süleyman

ecevit hep umuttu
---bülent ecevit'in 1980 darbesi öncesini konu alan "umut yılı 1977" adlı kitabına ithafen sanırım.
erdal bizi uyuttu
---erdal inönü, tedrisatının da verdiği bakış açısıyla diğer liderlere kıyasla farklı bir siyaset anlayışı izliyordu. halkta yarattığı etki fikret kızılok'a göre uyutmak olarak yorumlanmış demek, bilemiyorum.
yaş günü pastamızı
vestiyerde unuttu
---bununla alakalı hiçbir fikrim yok
arabamız evimiz
iki anahtarımız
---tansu çiller'in vaatlerinden birisi.
nasıl da inanmıştık
verir diye babamız
---baba, süleyman demirel'e takılmış lakaplardan en popüleri.
kırat attan inerek
kemerini sıkmıştı
halk üstüne binince
başımıza çökmüştü
ne padişah ne sultan
bir enişten bir ablan
---özer uçuran çiller ve tansu çiller'den bahsediliyor
yanında bir de baban
sefam olsun yaradan

süleyman hep başbakan
başbakan hep süleyman

nerede kalmıştık
---süleyman demirel şarkı çıkmadan önce 1991'de beşinci kere başbakan oluyor, yetmiyor iki sene sonra cumhurbaşkanı seçiliyor.
silindir şapkamı verin
---süleyman demirel ile özdeşleşmiş olan malum şapka.

süleyman demirele halk arasında verilen bir sıfattır. malum, her türk siyasetçisi gibi sülo demirel de koltuk sevdalısı birisiydi. mesela 5 kez başbakan olmuş ve hükümet kurmuştu. bu şarkıyı fikret hakan ç, dönemin başbakanı süleyman demirel'e yapmıştır.
ilgili linkler:
1) blog.milliyet.com.tr/suleym...
2) bomba32.com/haber/isparta/s...
3)
süleyman demirel'in mitingde kendisini dinlemeye gelen halka el sallarken çekilmesi bir fotoğrafı