suyun kaldırma kuvveti

sıvıların kaldırma kuvvetinin suya özel olan halidir. neden suyun durumu özel? çünkü dünyanın %75'i sularla kaplı. en nihayetinde cıva havuzlarında yüzmüyoruz. gerçi zamanında onu da yapmışlar da, neyse.


batan hacimle doğru orantılıdır.

sabah uyanamayan birisi olduğunda yüzüne bir bardak su serperek o kişiyi yataktan rahatlıkla kaldırırsın ya, işte ona sıvıların kaldırma kuvveti denilir.
edit: vbatan çarpı dsıvı eşittir vcisim çarpı dcisim.

cahile "ben 75 kiloyum beni kaldırmıyor.
tonlarca ağırlıktaki gemiyi kaldırıyor vay be."
dedirten kuvvet.

yunan tarihinde yaşamış olan; matematikçi, filozof, fizikçi ve astronom olan arşimet tarafından bulunmuştur. arşimet'in bir hamamda yıkanırken bulduğu ve aniden "evreka evreka" yani "buldum buldum" diye çıplak bir şekilde dışarı koştuğu söyleniyor. aslında suyun kaldırma kuvvetini tamamen tesadüf eseri fark eden arşimet'in amacı suyun kaldırma kuvvetini bulmak değilmiş, çözmeye çalıştığı farklı bir görevi varmış. ama suyun kaldırma kuvvetini bulduğunda aynı zamanda çözmesi gereken diğer meseleyi de açıklığa kavuşturmuş, bir taşla iki kuş. bu olayla ilgili çeşitli hikayeler anlatılıyor, hangisinin tam olarak doğru olduğu bilinmemekle birlikte güzel rivayetler var.

rivayetlere göre; syracuse kralı hiero, bir savaştan zaferle ayrıldıktan sonra halkı için tapınak yaptırmaya karar verir. bu tapınakta ayrıca bir kez daha krallığını ilan edeceğinden altın defne yapraklarından oluşan bir taç yaptırmak ister. bu isteğini yerine getirmesi için tuttuğu bir altın ustasını tacı yapması için görevlendirir ve ustaya bunun için gerekli miktarda altın verir. fakat birkaç gün sonra, altın ustasının tacı saf altından yapmadığından şüphelenmeye başlar. bunu öğrenmek için ise kuzeni arşimet'i görevlendirir.

yaşadığı dönemde ünlü bir matematikçi, fizikçi ve mühendis olan arşimet, kralın problemini çözmek için gece gündüz düşünmeye başlar. günlük banyosunu yapmak için gittiği hamamda hâlâ altın tacın akıbetini düşünürken, kendini küvetin içine bırakır. bu sırada dışarıya suyun taştığını gören arşimet, neden bunun olduğunu anlamaz ve kendini biraz daha suya batırır. daha çok suyun dışarı taştığını fark eden arşimet, kral hiero'nun problemini çözdüğünü anlamıştır. bu sırada yunanca 'buldum' anlamına gelen 'evreka' diyerek hamamdan dışarı koşmaya başlar.
arşimet'in sorunu çözmek için başvurduğu yöntem ise fizikte belirsiz şekildeki maddelerin öz kütlesini ölçmek için kullanılan suyun kaldırma kuvveti formülüdür. arşimet, altının, gümüşten yoğun olduğunu ve aynı kütledeki altının gümüşten daha az hacimde olacağını tahmin etmiştir. bununla birlikte, eğer taç yapılırken içinde gümüş kullanılmışsa saf altın olanına göre daha çok hacimli olacağını keşfetti. yani artık arşimet'in tek yapması gereken hiero'nun ustaya verdiği miktarda altınla, ustanın yaptığı tacı suya atarak taşırdığı su üzerinden hacmi hesaplamak oldu.
bu sayede altın ustasının hile yaptığını ortaya çıkaran arşimet, sorunu çözmesinin yanında bir de suyun kaldırma kuvvetini keşfederek gelecek nesillere bilim adına güzel bir miras bıraktı.

alıntı

arşimet tarafından keşfedilen kuvvet. bulduğunda evreka evreka! diye bağırdığı rivayet edilir.

bir sıvı içindeki katı bir cismin, taşırdığı sıvının ağırlığına eşit bir batmazlık kuvveti ile yukarıya itildiği prensibine dayanır.
gemilerin yüzebilmesi bunun sayesindedir.