turgut cansever

aga khan ödüllü türk mimar. 'şehri imar ederken nesli ihya etmeyi ihmal ederseniz, ihmal ettiğiniz nesil imar ettiğiniz şehri tahrip eder.' sözünün sahibidir. istanbul'daki nüfus patlamasıyla ilgili zamanında(1970'ler) çok ciddi uyarılarda bulunmuş fakat dinlenmemiştir.

üç kez ağa han ödülü almış, beyazıt meydanı restorasyonunda önemli düşünceleri olan mimar. ancak bu restorasyonu tamamlamadan istifa etti diye hatırlıyorum.

3 kez aga khan ödülünü alan tek mimar olmasının yanı sıra kendisi tasarımdan çok fikir altyapısıyla ön plana çıkan bir mimardır bana göre. yetiştiği çevre, çocukluğunda katıldığı sohbetler oldukça etkili olmuştur kişiliğinde. babası türk ocağının gizli kurucularından ve cephede hilal-i ahmer başhekimliği yapan hasan ferit beydir. annesi ise kız öğretmen okulunun ilk mezunlarından ve halide edip adıvar'ın öğrencisi hatice saime hanımdır. annesi ve babası sayesinde elmalılı muhammed hamdi yazır, neyzen emin dede, ahmet avni konuk, ahmed hamdi tanpınar, asaf halet çelebi gibi isimlerle tanışıp sohbet etme fırsatı bulmuştur. eğitim hayatında da cahit baysun, muvaffak benderli, ali karsal, mazhar şevket ipşiroğlu ve sedad hakkı eldem gibi alanında bilindik isimlerin talebesi olmuştur. istanbul güzel sanatlar akademisi yüksek mimarlık bölümünden mezun olduktan sonra sedad hakkı eldem'in asistanı olmuştur. asistanlığı sırasında ernst diez'in 3 makalesini mütalaa ediyor ve sonrasında onunla doktora yapma kararı alıyor. censever'in düşünce dünyasından bahsedecek olursak 15 yaşındayken okuduğu elmalılı'nın tefsirinde geçen ''bilen korkar'' hadisi şerifinden etkilenip hayatına o yıllarda yön vermeye başlıyor. daha sonrasında en çok etkilendiğini söyleyebileceğim ibn arabi'nin füsusul hikem'ini okuma fırsatı buluyor. cansever'in mimari anlayışının temeli denebilecek ''ferdiyetin yüzeliği'' ve ''güzellik sevgisi'' gibi kavramlarda füsusul hikemde bahsedilen kavramlardır.
cansever'in düşünce dünyası varlığı sorgulamakla başlıyor ve bu sorgunun sonucunda her coğrafyanın kendine özgü çözüm arayışları olması gerektiğiyle son buluyor. cansever'e göre tasarım yaparken bütünü kurmak birincil olarak halledilmesi gereken mesele. daha sonra biçimin güzelliğininse inancın temelleriyle oluşturulabileceğini, bu oluşumunda ancak tevhid inancıyla mümkün olduğunu savunuyor.
proje üretme konusunda biraz kısır bulsamda kendisini tasarladığı projelerde yeşil ile konutun bir arada var olasını sağlamış, osmanlı şehri unsurlarını yansıtan bir tasarımcıdır. özellikle şehir planlamasında tasarımın sürekli büyümeye imkan tanımasını, tasarım aşamasında toplumun her yönüyle etüt edilmesi gerektiğini ve farklı disiplinlerin bir arada çalışması gerektiğini savunmuştur.
özellikle istanbul da yaşanacak olan büyük depremle ilgili seneler öncesinden bir kurtarma planı hazırlamış fakat bu projeyle ilgilenen kimseyi bulamamıştır. istanbul'un haline oldukça üzülür ve sık sık bu durumu dile getirir. aynı zamanda cansever'i tanıyan herkesin bildiği beyazıd meydanı projeside aslında düşünce sisteminin en rahat okunabileceği tasarımlarından biridir fakat malesef tamamıyla uygulanmamıştır. turgut canseverle ilgili daha pek çok şey söylenebilir. kendisi islam mimarlığına hakim olduğu kadar avrupa mimarlığına da hakimdir ve bu yüzden pek çok farklı çevre tarafından kabul görmüş biridir. düşünceleri çok sağlam temellere dayanır. bazı noktalarda kendisine katılmıyor olmamakla birlikte özellikle mimarlıkla, şehir plancılığıyle ilgilenen herkese turgut canseveri tanımalarını, düşüncelerini temellendirdiği fikirleri bilmelerini tavsiye ederim. mesleklerinin sadece bina yapmak yada şehir planlamak olmadığını böyle insanları tanıdıkça daha iyi anlayabilirler. kendisine katılmasalarda eminim işlerine yarayacak bir şey edinirler.
mekanı cennet olsun.