türkiye'ye demiryollarının gelişi

anadolu'da işletmeye açılan ilk demiryolu, izmir-aydın arasında ingiliz sermayesiyle yapılmıştır.

ardından fransızlar manisa'ya doğru ikinci bir hat döşediler. bunu ingiliz sermayeli yeni mersin-adana demiryolu izledi. 1890'larda alman sermayesi istanbul'dan ankara ve konya'ya doğru ilerleyince, fransızlar da suriye ve lübnan'da akdeniz kıyı kentleriyle iç bölgelerdeki merkezleri birbirine bağlayan 665 km'lik birkaç hat inşa ettiler. yüzyılın başında, akdeniz kıyılarından iç kısımlara birbiriyle bütünleşmeden uzanan alman, ingiliz ve fransız demiryollarının toplamı üç bin kilometreye yaklaşıyordu. demiryolları döşendğinde de hükümet, güzergahı saptamak konusunda söz sahibi olmadığı gibi, kilometre garantisini peşin ödeyemeyeceği için, hattın geçeceği vilayetlerin aşar gelirlerine alacaklılarına düyun-u umumiye el koyacaktır...