ünlü harfler

bir kere bunlar aslında ses. bu seslerin (a, e, ı, i, o, ö, u, ü) belirli simgelerle ifade edilmesi harf. önce bunu söyleyelim. sonra da asıl konumuz olan türkçedeki ünlülerin özelliklerine geçelim.

türkçedeki bu sekiz ünlünün her biri aşağıya yazacağım altı özellikten üçüne sahiptir.

1-kalın ünlüler: a, ı, o, u
2-ince ünlüler: e, i, ö, ü
**bu iki özellik dil uyumunu (yani büyük ünlü uyumunu) oluşturur.

3-düz ünlüler: a, e, ı, i
4- yuvarlak ünlüler: o, ö, u, ü
**bu iki özellik dudak uyumu oluşturur. (bu sesleri çıkarırken dudaklarınızı kontrol edin. düz ünlüleri çıkarırken dudaklarınız düzdür, yuvarlak ünlüleri çıkarırken dudaklarınız öpücük pozisyonuna geçer.

5-dar ünlüler: ı, i, u, ü
6-geniş ünlüler: a, e, o, ö
** bu ünlülerde sadece harflerin yazılış tipine bakarak dar ya da geniş olduklarını anlayabilirsiniz.

--->şimdi bir-iki ünlüyü örnekleyerek az önce söylediğimiz, her ünlünün bu altı özellikten üçünü içerdiğini ispatlayalım.

a'yı ele alalım:
a sesi, hem kalın, hem düz hem de geniş bir ünlüdür.

ö sesine bakalım:
ö sesi, hem ince, hem yuvarlak hem de geniş bir ünlüdür.

bir de ı sesini inceleyelim:
ı sesi, hem kalın, hem düz hem de dar bir ünlüdür.

****bu anlattıklarım büyük ve özellikle küçük ünlü uyumunu anlamak için önemlidir.