uzay neyin içine büyüyor sorunsalı

uzayın neye doğru büyüdüğü sorunsalıdır.
evren sürekli genişliyorsa neyin içine genişliyor?
şimdi uzayın en uç noktasını düşünelim. sonu orası. şu an için ama. belki saniyenin milyarda biri kadar için. şimdi bu uzayın en uç noktası büyüyecek, genişleyecek. peki genişlediği yerde ne var?

tanrı varsa tanrıyı kim yarattı sorusuyla kardeştir.

yaratıcının yaratıcısı parasoksu benzeri bir durum.

evren sürekli genişliyor mu hadi genişliyor diyelim zira fizik bilmiyorum öyleyse öyledir.

(bkz: aynştyan olmadığımız gerçeği)

ilk bakışta, cevabın 2 durum için ayrı incelenmesi gerektiği düşünülebilecek soru.

1. durum, evrenin sonlu olması ve farklı evrenlerin varlığı.
eğer evrenin bir sonu varsa, o zaman bu genişlemeyi gözünüzde, fırında kabaran kek ya da şişirdiğiniz bir balon gibi düşünebilirsiniz. yani evren, bir ortam, başka bir evren içerisinde genişliyor demektir.

2. durum, evrenin sonsuz olması.
bu durumda evren genişleme değil esneme yapmaktadır. bunu şöyle hayal edin: sonsuz uzunlukta ve esnek bir ipe sahipsiniz. bu ipin üzerinde belirli aralıklarla mandallar var. ipin, mandallardan birinin bulunduğu yerdeki iki tarafını tutarak ipi biraz esnettiniz. ipin uzunluğunda bir değişme olmadı ve o hâlâ sonsuz ama mandalların arası açıldı. işte evrenin yaptığı şey esneme ise evrenin sonsuz boyutunda bir değişim olmaz ama galaksiler birbirlerinden uzaklaşırlar.

peki hangisi doğru?

büyük ihtimalle ikincisi. zira evrenin dışı dediğimiz bir bölge varsa, bu da aslında bize göre yine evrene dahil. yani evrenin dışı diye bir şey bizim için söz konusu değil. üstelik galaksiler her ne kadar birbirlerinden uzaklaşıyor desek de, bunların birbirlerine göre koordinatları değişmiyor. yani aslında fiziksel bir uzaklaşma hareketi yapmıyorlar. bu nedenle cevabımız 2. durumdaki olay üzerinden şekilleniyor: evren genişlemiyor, esniyor.

hiçliğe genişliyor. evrende her bir şeyin tanımlanabilmesi için zıttının olması gerekmektedir. evren "var" ise bu durumda bir "yok" da olmalıdır. bu da hiçliğin kendisidir.

şimdi zaman kavramını da bildiğimiz gibi düşünmezsek, belki bizim evren dediğimiz şey bir çocuğun şişirdiği balondan ibarettir. balonu şişiriyor, şişiriyor, şişiriyor... ta ki balon patlayana kadar. evren yani balon genişledikçe patlamaya yani yok olmaya yaklaşıyordur. balon patlayınca çocuk ağlayacak, annesi ona şişirmesi için başka bir balon verecek.
kafamdaki şaçmalıklarda bugün :)

bunu insanlik asla bilemez. hipotez uretir. sen neye inaniyorsan ona buyuyor. evet.

belki de biz daha büyük bir varlığın içinde büyüyen inanılmaz küçük mikroplarız, kim bilir.

içine kısmı şüpheli

genişlediği her alanı uzay yapıyor.. uzay böyle bir şey zaten. önce bilimle varılan noktayı hele bir anlayın kavrayın, sindirin..bilime inanın, güvenin ve izleyin.. ( uzay neyin içinde, peki içinde olduğu neyin içinde..vb soruları, -en azından şimdilik- bilimi, bilgiyi bırakıp sözümona gizem, bilinmezcilik ve boş inançlara teslimiyeti kolaylaştırır sadece. ve en sonunda da bizi, "iyi de bunların bir sahibi olmalı, kim bunun sahibi"ne, yani binlerce yıl öncesine götürür.
siz önce, dünyanın bir öküzün boynuzları üstünde olduğuna biz nasıl inanmışız, nasıl inandırılmışızı sorgulayın.. halâ düzdünyacılar var, halâ ay nur parçasıdır, gidilemezciler var. onlara vakit ayırın.
yok sizin, bilimden daha güçlü hipotez ve kanıtlarınız varsa, bilimin ortaya koydukları yanlışsa, yetersizse size göre, kendi daha doğru tez ve gerekçeleriniz varsa nedir, onu açıklayın, savunun. bilim buna hayır demiyor ki..)

daha büyük bir uzayın içinde......

sözlük kuralları çerçevesinde bu soruya cevap vermem mümkün değil keşke verebilseydim. eğer verebilecek olsaydım büyük punto ve büyük harflerle yapardım.

allah korusun

bazen içim çok daralıyor nefes alacak halim olmuyor galiba benim içimde büyüyor yiğenim.

bilim, ‘evren kendi içinde genişliyor’ diyor.

insan zihni ise hâlâ ‘tamam da nereye doğru genişliyor’ sorusuna entrylerde cevap arıyor.

whatsapp grubu gibi, başta kimse ne olduğunu anlamıyor ama herkes bir şekilde dahil oluyor.

bitmek bilmeyen acı ve ızdırabımın

üç boyuta sıkışmış idrak algoritmamızın kavrayamayacağı bir cevabı olan soru dur*
ed.: alt entri diko'ya yanıt olsun:meja'nın 2020 açıklamasından#80738 alıntı;

gel de meja'yı arama şimdi. o olsaydı aydinlatirdi hem bizi hem dünyamızı.

evrenin genişlemesi bilimsel olarak ilginç bir kavramdır. yaygın bir yanılgı, uzayın "bir şeyin içine" genişlediği düşüncesidir.

bilimsel açıdan, uzay bir konteynerin içinde bulunan bir nesne değildir. einstein'ın genel görelilik teorisi'ne göre, uzay-zaman kendi başına var olan bir yapıdır. evrenin genişlemesi, uzayın başka bir şeyin içine doğru büyümesi değil, uzay-zamanın kendisinin genişlemesidir.

evrenin genişlemesini anlamak için şöyle düşünebilirsiniz:
bir lastik bant üzerine noktalar çizdiğinizi hayal edin. bu noktalar galaksileri temsil ediyor. lastik bandı iki ucundan çektiğinizde ne olur? noktaların hepsi birbirinden uzaklaşır. noktalar hareket etmiyor, ama aralarındaki mesafe artıyor çünkü üzerinde bulundukları lastik genişliyor.

başka bir örnek düşünelim: çikolatalı bir kek hamuru hazırladınız ve içine üzümler koydunuz. kek fırında pişerken kabarır. üzümler hareket etmese bile, kek genişledikçe üzümler arasındaki mesafe artar.

uzayın genişlemesi de buna benzer. uzay "bir şeyin içinde" genişlemiyor - uzayın kendisi genişliyor ve bu genişleme galaksiler arasındaki mesafeyi artırıyor. evren dışarıya doğru büyümüyor, evrenin her noktası her yönde birbirinden uzaklaşıyor.

bu anlaması zor bir kavram çünkü günlük hayatımızda her şeyin "bir şeyin içinde" olmasına alışkınız. ancak evren söz konusu olduğunda, "dışarısı" diye bir kavram yok - evren tüm uzayı, zamanı ve içindeki her şeyi kapsıyor.