vaftizci yahya

leonardo da vinci'nin vaftizci yahya eseri (da vinci'ye ait son eser). yahya eliyle cenneti gösteriyor.



hıristiyan ve islam mitinde müjdeci peygamber, yahudilikte sahte din adamıdır. hz zekeriya'nın oğludur. isa'yı vaftiz eden kişi ve ilk vaftizcidir. vaftiz ise kişinin kafasını veya bedeninin bir bölümünü suya batırma işlemidir. hıristiyanlıkta her insan günahkar doğar, vaftiz edildiğinde günahlardan arındığına inanılır. çok eski bir mitolojik inançtır. kelime kökeni latince bapto'dan gelir. abdest de yine aynı kelimeden türemiştir.

yahya aynı zamanda isa'nın teyze oğludur. yahudilere göre isa ile hem teyzoğlu hem de üvey kardeştir çünkü zekeriya'nın meryem'e tecavüz ettiğine inanırlar.



hıristiyanlıkta yahya'nın anıldığı 7 bayram vardır. doğumu, ölümü, şahitliği, isa'yı vaftiz edişi ve sonrası. aynı zamanda iki parmağı, kellesi ve birkaç yerde birden olduğu iddia edilen mezarı vardır. önemli biridir yani.
matta'da ise yahya'nın ağzından söylenen şöyle bir ayet vardır "ben sizi suyla vaftiz ediyorum, benden sonra gelen isa ateşle vaftiz edecektir ve ben onun ayağındaki çarığı bile olamam."
aynı şekilde islamiyette de önemli bi figürdür. on ayette adı geçer.
"o, mihrapta kıyama durmuş namaz kılarken, melekler ona seslendi: “şüphesiz ki allah, seni yahya ile müjdeliyor. o, allah’ın kelimesini(isa’yı) doğrulayan, efendi, iffetli ve salihlerden olan bir nebidir.”"


yahya'nın ölümü yahudilerin elinden olur. dönemin yahudi kralı hirodes antipa, yahya'nın sıradan bir ölümlü olduğunu(biraz da kıskançlıktan) göstermek için kellesinin koparılmasını emreder, yahya bu şekilde ölür.

bir an için uludaki troll'un buraya geldiğini sandığım başlık.

vaftizci yahya, ioannes vaptistis, ioannes prodromos veyahut yahya peygamber; isa mesih'in müjdecisi, hıristiyanlıkta aziz ve melek, islam'da peygamber. isa ile aynı dönemde yaşamıştır.

yahya'nın ailesi bakire meryem'in akrabasıydı. meryem isa ile müjdelendiğinde elisabeth yahya'ya hamileydi ve isa'dan altı ay önce yahya doğdu. ikisinin annesi de birbirlerinin hayatlarında sahip olacakları etkiyi bilmelerine rağmen, çocuklar ne birlikte büyüdü ne de çok görüştü, incilde de bu bahisler pek geçmiyor.

çöllerde yaşayan, deve tüyü gocuk giyip çekirge ve yaban balı yiyerek hayatta kalan münzevi yahya; ürdün nehri kıyısında kıyametin yaklaşması, cennet'in krallığı'nın yakında geleceği, mesih'in dünyaya gelişi gibi konularda vaazlar veriyordu. yakın çevredeki insanlar da akın akın vaaz dinleyip nehirde vaftiz olmak için yahya'ya gelmeye başladılar. diyordu ki yahya, ben sizi suyla vaftiz ediyorum. ancak gelecek olan sizi kutsal ruh ve ateşle vaftiz edecek. gelecek olan bir gün geldi ürdün nehri'ne, yahya'dan kendisini vaftiz etmesini istedi. yahya karşı çıktı; ben seni vaftiz etmeye muktedir değilim. ancak sen kutsal ruh'la vaftiz edebilirsin, sen beni vaftiz et. isa da ona karşı çıktı, herkesi nasıl vaftiz ediyorsa onu da o şekilde nehirde vaftiz etmesini istedi. yahya isa'yı nehrin sularında vaftiz etti, gökyüzünde bir beyaz güvercin şeklinde kutsal ruh göründü ve baba, "sen benim oğlumsun, ve senden hoşnutum." dedi.



isa vaftizden sonra ayrılarak vaazlarına devam etti. bir süre sonra da yahya'nın vaazları sebebiyle kral antipas tarafından hapsedildiği duyuldu. yahya'nın mahkumluğu devam ederken kimse idamını beklemiyordu muhtemelen, çünkü zaten yahudiye dediğiniz yer dünyanın peygamber üretim merkezi. ancak herodias'ın başka planları vardı. isa'nın doğumu sırasında yahudiye kralı olan büyük herod'un torunu olan herodias, eşi kral ii.herod'un ölümünden sonra yeni kral herod antipas ile evlenmişti ve ilk evliliğinden salome isimli bir kızı vardı. bu kadın nedense yahya'dan nefret ediyordu. kral antipas'ın da üvey kızı salome'de gözü vardı. antipas'ın doğum günü kutlamaları sırasında salome'nin herkesin ortasında dans etmesi karşılığında antipas ona her şeyi vaat etti, krallığının yarısına kadar her şeyi. salome dansını yapıp herkesi mest etti, annesine koştu ve ne istemesi gerektiğini sordu. herodias kim bilir ne kadar zamandır beklediği cevabı verdi: yahya'nın başı. antipas da yahya'yı hemen idam ettirip başını bir tepsi içinde salome'ye sundu.



maalesef yahya hades'e* gitti, zira insanları ve mesih'i o vaftiz etmesine rağmen kendisi vaftiz edilmemişti, kaderin küçük bir oyunu. mesih dirildikten sonra hades'e indi* ve vaftiz olamadıkları için orada bulunan kutlu kişileri çıkardı; bazıları adam-adem, eve-havva, david-davud, solomon-süleyman ve ioannes-yahya.



yahya ikonografide farklı şekillerde tasvir edilir; dört atribüsü vardır. hırpani kıyafetler ve birbirine karışmış saç-sakal en belirgin olanıdır. bunun yanı sıra genellikle melek kanatlı olarak resmedilir, zira kendisi çöl meleğidir. melek biçiminde tasvir edilen nadir insanlardandır. diğer iki atribüsü elinde tuttuklarıdır, ya üzerinde pasajlar yazılı açık bir rotulus ya da tepsi içinde kendi başını tutmaktadır; ikisi birden olduğu da görülebilir. en çok öne çıktığı sahnelerden biri de deesis sahnesidir, bu sahnede izleyiciye göre meryem solda, yahya sağda durmuş, tahtta oturan isa'dan insanların kurtuluşu için şefaat dilenmektedirler.



yahya'nın rölikleri konusu da çok tartışmalıdır, pek çok baş röliği farklı dini merkezlerde bulunur. her dönem farklı bir yahya başı ortaya çıkmıştır ve büyük ihtimalle hiç biri gerçek değildir. gerçeğe en yakın olabilecek olanlardan bir tanesi, zamanında athos dağı'ndaki vatopedi manastırı'nda bulunmakta idiyse de, 19.yüzyılda bir süre sergilenmek için ödünç verildiği çarlık rusyası buna çökmüş ve bir daha geri vermemiştir. yahya'nın isa'yı vaftiz ettiği sağ eli ise günümüzde bir röliker içerisinde topkapı sarayı kutsal emanetler müzesindedir.

vaftizci yahya(john the baptist), arapçada hz. yahya olarak bilinen ibrani bir peygamberdir ve hz. isanın kuzenidir. vaftizci yahya'nın ibranicedeki orijinal adı yuhannadır. nasranilik hareketinin önemli liderlerinden vaftizci yahya, romalıların yahudiyeye atadığı kukla kral hirodes tarafından başı kesilerek öldürülmüştür. yahudilikte hz zekeriya, hz. (vaftizci) yahya ve hz. (nasıralı) isa'nın peygamberlikleri kabul edilmeyip sahte peygamber olarak görülür.
vaftizci yahya peygamber(john the baptist)
vaftizci yahya, ürdündeki şeria ırmağı'nda nasıralı isa'yı suyla vaftiz(mikveh, gusül) ederken
vaftizci yahya'nın israil halkını vaftiz edip tövbeye çağırdığı şeria ırmağı'nın üzerindeki vaftizhanenin şamdaki günümüzde tarihi hali