voltaire

gerçek adı françois marie arouet olan 1694 paris doğumlu, fransız ihtilalinin de fikir mimarlarından olan düşünür, filozof.

aynı zamanda bir matematikçi olan voltaire fransız milli piyangosundaki büyük bir açığı tespit ederek çok zengin olmuştur.

ömrü boyunca deist olan ve bir kilise düşmanı olduğu bilinen bu renkli adama ölürken günah çıkarması ve şeytanı lanetlemesi için ısrar eden katolik papazlara verdiği unutulmaz cevap:

" yeni bir düşman daha kazanmak için uygun bir zaman değil."

1694-1778 yılları arasında yaşayan fransız filozof, aydınlanma’nın en önemli isimlerindendir.
eserlerinde kiliseyi, fransız kurumlarını eleştirmiş, insan hak ve özgürlükleri üzerinde durmuştuur.
oldukça üretken bir yazar ve düşünür olan voltaire, şiirler, düz yazılar, tiyatro oyunları ve tarih kitapları
kaleme almıştır. ayrıca binlerce mektup yazmıştır. felsefe sözlüğü en önemli eserlerinden biridir.

halktan saklanması gereken gerçekler vardır diyenler hiç telaş etmesinler, halk bir şey okumaz. haftanın altı günü çalışır, yedinci günü meyhaneye gider. demiştir.

"bağnazlar yaratmanın en bilindik yöntemi, öğretmeden inandırmaktır."

voltaire

''ne kadar çok bilirsen, o kadar az emin olabilirsin.''

tanrının iyi olduğu, bu sebeple yarattığı dünyanın da mümkün olan en iyi dünya olduğu görüşüne sahip kendinden önceki hristiyan filozoflarla zıt bir görüşe sahip. yazdığı candide eseri bu konuda ünlüdür. voltaire eserini dünyadaki acıların birer zorunluluk olduğunu ve tanrının bundan daha iyi bir dünya yaratmasının mümkün olmadığını ileri süren leibniz'in mümkün dünyaların en iyisi felsefesini eleştirmek için yazmış.
romandaki pangloss karakteri leibnizi temsil eder. candide başlarda pangloss'a katılsada yolculukta yaşadıkları onu tanrı kavramını sorgulamaya iter. aslında burda voltaire'in okuyucuya vermek istediği mesaj şudur. eğer tanrı varsa bu mutlak kadir olan hakim güç elbette iyi olmalıdır. ama yarattığı dünyada o kadar büyük adaletsizlikler ve kötülükler var ki iyi değil. o zaman esasında ya tanrı yarattığına kayıtsız ya da tanrı yok. tabi ki bu hala tartışılan bir konu.
kitabın sonu aslında en anlamlı ve tartışmaya açık olmayan kısmı. tüm bu eleştirilerin sonucunda kitap candide'in hep birlikte yaşadıkları yeni çiftliklerinde haydi artık işe koyulmamız, ekmemiz gerek demesiyle bitiyor. dünya kötü bir yer veya leibnizin iddia ettiği gibi iyi bir yer. bunun bir önemi yok. daha iyi bir yer yapmak bizim ellerimizde. harekete geçmek lazım diyor voltaire. işte bu yönüyle fransız devriminin öncü filozoflarından biri oluyor işte.

"kimin sana hükmettiğini anlamak için, kimi eleştirmene izin verilmediğine bakman yeterli" sözünün sahibi, fransız yazar ve filozof.

söz konusu para olunca herkesin din'i aynıdır. *

voltaire veya tam adı ise françois marie arouet

1694/1778 yılları arasında yaşamış fransız yazar ve filozof olup; fransız aydınlanma hareketinin kilit ismi/ öncüsü kabul edilir.

uzun bir hayat yaşamış ve çok üretken bir yazın hayatı olmuştur.
politikayı, toplumu ve kültürel konuları sertçe eleştirmiştir.
en önemli kitabı candide olarak bilinir.
kendisi akrep burcu olduğu için de dilinin fazla sivri ve gençliğinde kabına sığmaz bir kişilik olduğu söylenebilir.
kendisi 84 yaşında hayatını kaybetmiştir.

bence çok cool.

voltaire (françois-marie arouet, 1694–1778), fransa'da aydınlanma çağı'nın önde gelen düşünürlerinden biridir. yaşadığı dönem, feodal düzenin hâkim olduğu, dinin siyasi bir araç olarak kullanıldığı ve bireysel özgürlüklerin ciddi şekilde kısıtlandığı bir zamandır. voltaire, bu bağlamda bireysel aklı ve özgürlüğü savunarak geleneksel otoritelerle (kilise, monarşi) çatışmıştır.

1. aklın ve eleştirinin gücü

voltaire, descartes’ın rasyonalizmi ve locke’un deneyciliğinden etkilenmiştir. aklın insanlığın ilerlemesi için temel araç olduğuna inanır.
insanların eleştirel düşünerek dogmaların, hurafelerin ve batıl inançların ötesine geçmesi gerektiğini savunur.
onun felsefesindeki temel görev, otoriteye körü körüne boyun eğmek yerine, her şeyi sorgulamaktır.

skeptisizm (şüphecilik): voltaire, her türlü kesin iddiaya karşı eleştirel yaklaşır. dogmatik sistemleri yıkmak için mizah ve ironi kullanır.

2. din ve deizm

organize dinlerin eleştirisi:

voltaire, özellikle katolik kilisesi’ne karşı keskin eleştiriler yöneltmiştir. kilisenin ahlaki yozlaşmasını ve halk üzerindeki baskısını eleştirmiştir.
voltaire, dinin bireysel bir vicdan meselesi olması gerektiğini düşünür.
fanatizm ve dini dogmaların, insanlar arasında nefret ve savaşlara yol açtığını savunur.

deizm:

voltaire, tanrı’nın varlığına inanır ancak bu tanrı, doğayı ve evreni yaratan, ancak insanların günlük yaşamına müdahale etmeyen bir yaratıcıdır.
dinlerin tanrı’yı siyasi ve toplumsal kontrol aracı olarak kullanmasına karşı çıkar.
ünlü bir sözü: “eğer tanrı olmasaydı, onu icat etmek gerekirdi.” bu ifade, insanlığın etik ve düzen ihtiyacını belirtir.

3. hoşgörü (tolerans)

hoşgörü üzerine inceleme (traité sur la tolérance, 1763):

bu eseri, protestan bir tüccar olan jean calas’ın haksız yere idam edilmesi üzerine yazmıştır. eser, dini hoşgörüsüzlüğü ve adaletsizliği eleştirir.
voltaire, farklı inançlara sahip insanların barış içinde bir arada yaşayabileceği bir toplumu savunur.

hoşgörünün temelleri:

herkesin düşünce ve inanç özgürlüğüne sahip olması gerektiği fikri, onun hoşgörü anlayışının temelidir.
bu yaklaşım, modern insan hakları anlayışının öncüllerinden biri olarak kabul edilir.

4. ifade özgürlüğü

voltaire’in en ünlü sözü olarak bilinen (ama tam anlamıyla ona ait olmayan):
“söylediklerinize katılmıyorum, ancak bunları söyleme hakkınızı sonuna kadar savunacağım.”
bu ifade, onun ifade özgürlüğüne olan bağlılığını özetler. insanların farklı görüşlere sahip olmasının toplumsal gelişim için gerekli olduğuna inanır.

5. iyimserlik eleştirisi

candide ya da iyimserlik (1759):

voltaire, bu eserinde leibniz’in “bu dünya mümkün dünyaların en iyisidir” anlayışını hicveder.
eser, naif iyimserliğin ve insanların acılara karşı kör bir şekilde kaderci yaklaşımlarının eleştirisidir.
voltaire, gerçekçi bir iyimserliği savunur: insanlar, mevcut sorunlara karşı akıl ve eylem yoluyla çözüm üretmelidir.

6. adalet ve hukuk

voltaire, yasaların toplumun çıkarları için adil bir şekilde uygulanması gerektiğini savunur.
hukukun üstünlüğünü, bireysel özgürlüklerin teminatı olarak görür.
adaletsizliklere karşı duruşuyla birçok olayda halkın vicdanını temsil etmiştir (örneğin, jean calas olayı).

7. bilim ve ilerleme

voltaire, bilimin insan hayatını geliştirecek en önemli araç olduğuna inanır.
newton’un fiziği ve bilimsel yöntemlerinden derin şekilde etkilenmiştir.
bilimi, dogmatik düşüncelerin yerine geçecek bir rehber olarak görmüştür. eserlerinde sık sık bilimsel gelişmeleri ve doğa yasalarını över.

8. eğitim ve insan doğası

eğitim, voltaire için bireylerin akıllarını geliştirmesi ve özgürleşmesi için kritik öneme sahiptir.
insanların doğuştan eşit olmadığını, ancak eğitim yoluyla daha iyi bir toplum yaratılabileceğini savunur.
voltaire’in ana fikri
voltaire’in ana fikri, insan aklının ve bireysel özgürlüğün baskılara karşı en büyük güç olduğu düşüncesine dayanır. insanlar, akıl yoluyla hoşgörüsüzlüğü, adaletsizliği ve cehaleti yenebilir. evrensel hoşgörü, ifade özgürlüğü ve bilimsel ilerleme, onun hayalini kurduğu aydınlanmış toplumun temel taşlarıdır.

etkileri

fransız devrimi:

voltaire’in fikirleri, fransız devrimi’nde özgürlük, eşitlik ve adalet kavramlarının şekillenmesine katkıda bulunmuştur.

modern insan hakları:

düşünce ve inanç özgürlüğü, hoşgörü ve adalet savunusu, modern insan hakları anlayışının temellerini oluşturmuştur.

literatürde ve felsefede eleştiri geleneği:

voltaire, hicivli üslubuyla otoriteye meydan okumanın ve özgür düşüncenin sembolü haline gelmiştir.
voltaire’in felsefesi, özgürlük, hoşgörü ve aklın aydınlatıcı gücüne olan inancıyla günümüzde de ilham vermeye devam etmektedir.