1.
bilinen normal kristallerden farklı olarak, 3 boyutlu uzaydaki, kendisini tekrar eden yapıya ek olarak, zaman boyutunda da kendisini tekrar eden kristal.
***
zaman kristali, iterbiyum adı verilen elementin iyon zincirlerine verilen periyodik uyarılar yoluyla elde edildi. bu uyarılar, zincirlerin jöle kıvamında titreşmesi ile sonuçlanıyor ve normal bir maddenin aksine, bir kez titreşmeye başladıklarında sonsuza kadar titreşecek şekilde hareketlerine devam ediyorlar. bunun neticesi de bir türlü dengeye gelemeyen kararsız bir yapı oluyor.
bu arada iyon zincirlerinin uyarılması için kullanılan enerjinin frekansı, maddeyle etkileştikten sonra artarak geriye döndüğü için zamansal simetride bozulma da söz konusu oluyor.
şu an için bunun neye yarayacağını tam olarak kestirmek güç olsa da, kuantum bilgisayarlarda kullanılabileceği tahmin ediliyor.
***
zaman kristali, iterbiyum adı verilen elementin iyon zincirlerine verilen periyodik uyarılar yoluyla elde edildi. bu uyarılar, zincirlerin jöle kıvamında titreşmesi ile sonuçlanıyor ve normal bir maddenin aksine, bir kez titreşmeye başladıklarında sonsuza kadar titreşecek şekilde hareketlerine devam ediyorlar. bunun neticesi de bir türlü dengeye gelemeyen kararsız bir yapı oluyor.
bu arada iyon zincirlerinin uyarılması için kullanılan enerjinin frekansı, maddeyle etkileştikten sonra artarak geriye döndüğü için zamansal simetride bozulma da söz konusu oluyor.
şu an için bunun neye yarayacağını tam olarak kestirmek güç olsa da, kuantum bilgisayarlarda kullanılabileceği tahmin ediliyor.
devamını gör...
2.
bir bardak suya bir buz.. thenextweb
devamını gör...
3.
bildiğimiz kristalden oldukça farklı olan yapı. bir kısmını burada anlattım zaten: #131574
zaman kristallerinin deneysel olarak gözlemlendiğini biliyoruz. varlıkları, iyon tuzakları ve süper iletken kübitler gibi birtakım deneysel düzenekler kullanılarak kanıtlandı.
bir zaman kristalinin en ilgi çekici yanı, termodinamik açıdan dengede olmaması. normal şartlardaki bir sistem -dışarıdan enerji almıyorsa eğer- dengeye ulaşır ve hareketsiz hâle gelir ancak zaman kristalleri, dışarıdan sürekli bir enerji girdisi olmasa da zaman içinde periyodik olarak tekrarlanan bir hareket sergileyebilir. bu da sonsuz hareket yapıyormuş gibi görünmelerini sağlıyor. yine de bu durum enerjinin korunumu yasasını ihlal etmiyor çünkü sistem kapalı bir sistem değil ve dışarıdan belirli bir enerji transferi gerektiriyor.
zaman kristalinin keşfi kuantum mekaniği ve istatistiksel fizik gibi alanlarda önemli bir olay oldu. özellikle, simetri kırılması dediğim olay, zaman kristalleri üzerinden yeniden yorumlandı. normalde simetri kırılması, uzayda gerçekleşen bir olgu olarak biliniyor ama zaman kristalleri sayesinde zaman boyutunda da simetri kırılmasının mümkün olduğu anlaşıldı.
peki, ne işe yarayacak bu kristaller? bu yapılar, özellikle kuantum bilgisayarlar gibi yeni nesil teknolojilerde devrim yaratma potansiyeline sahip. bu bilgisayarlar, bilgiyi işleme sürecinde karşılaşabilecekleri olası kararsızlık sorunlarını aşmak için zaman kristallerinin özelliklerinden faydalanabilirler. ayrıca bu yeni buluş, hata düzeltmek için kullanılan sistemlerde de faydalı olabilir.
kozmoloji konusuna da faydası olabilir kristallerin. mesela evrenin genişlemesinin periyodik bir davranış sergileyip sergilemediği, zaman kristallerinin özellikleriyle benzerlikler taşıyıp taşımadığı gibi konulardaki çalışmalar, bu yeni keşifle bir adım öteye taşınabilir.
kuantum mekaniği ile genel görelilik teorisini birleştirme çabalarında da bu kristallerin yararı olabilir. yine de bunların tam olarak nasıl çalıştığını anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
zaman kristallerinin deneysel olarak gözlemlendiğini biliyoruz. varlıkları, iyon tuzakları ve süper iletken kübitler gibi birtakım deneysel düzenekler kullanılarak kanıtlandı.
bir zaman kristalinin en ilgi çekici yanı, termodinamik açıdan dengede olmaması. normal şartlardaki bir sistem -dışarıdan enerji almıyorsa eğer- dengeye ulaşır ve hareketsiz hâle gelir ancak zaman kristalleri, dışarıdan sürekli bir enerji girdisi olmasa da zaman içinde periyodik olarak tekrarlanan bir hareket sergileyebilir. bu da sonsuz hareket yapıyormuş gibi görünmelerini sağlıyor. yine de bu durum enerjinin korunumu yasasını ihlal etmiyor çünkü sistem kapalı bir sistem değil ve dışarıdan belirli bir enerji transferi gerektiriyor.
zaman kristalinin keşfi kuantum mekaniği ve istatistiksel fizik gibi alanlarda önemli bir olay oldu. özellikle, simetri kırılması dediğim olay, zaman kristalleri üzerinden yeniden yorumlandı. normalde simetri kırılması, uzayda gerçekleşen bir olgu olarak biliniyor ama zaman kristalleri sayesinde zaman boyutunda da simetri kırılmasının mümkün olduğu anlaşıldı.
peki, ne işe yarayacak bu kristaller? bu yapılar, özellikle kuantum bilgisayarlar gibi yeni nesil teknolojilerde devrim yaratma potansiyeline sahip. bu bilgisayarlar, bilgiyi işleme sürecinde karşılaşabilecekleri olası kararsızlık sorunlarını aşmak için zaman kristallerinin özelliklerinden faydalanabilirler. ayrıca bu yeni buluş, hata düzeltmek için kullanılan sistemlerde de faydalı olabilir.
kozmoloji konusuna da faydası olabilir kristallerin. mesela evrenin genişlemesinin periyodik bir davranış sergileyip sergilemediği, zaman kristallerinin özellikleriyle benzerlikler taşıyıp taşımadığı gibi konulardaki çalışmalar, bu yeni keşifle bir adım öteye taşınabilir.
kuantum mekaniği ile genel görelilik teorisini birleştirme çabalarında da bu kristallerin yararı olabilir. yine de bunların tam olarak nasıl çalıştığını anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.
devamını gör...