avada kedavra yazar profili

şekilli otomat yanmış gibi biz basmadan

eyvallah(!)

acı da gerçeklik de göreceli kavramlardır.

övücülük (bkz: türkiye türkçesinde farça kökenli kelimeler)
proto-türkçe zamanına kadar kökeni götürülebilir. (ög-mek, öğ-mek) osmanlı türkçesi zamanı اوگمك (ö(ğ)vmek).
soydaş türk kökenlerine inelim. eski türkçe ?? (ög-), karahanlı türkçesi اُوکْماكْ (ög-mek), türkmen türkçesi öwmek, tuva türkçesi өөрүүр (öörüür), yakut türkçesi үөр (üör)
övücülük kelimesi övücü olma durumundaki kişiyi belirtir. bir de övgücülük vardır. eş anlamlısı diyebiliriz. övgücü olma durumu.

günlük kullanımı sık olan, yazmada ve okumada yeni başlayanlar için zorluk yaratabilecek bazı kelimelerden birini bırakayım buraya başlangıç olarak.
частнопредпринимательский *: genel anlamda ''özel işletme'' anlamına gelmektedir. sıfat çekimine girdiği için ''özel girişim'' olarak çevirmek daha kullanımına ve anlamına uygun olacaktır. bu kelimede öğrenmeniz gereken ilk şey 'predpriminall'dir - 1986'da perestroika sırasında sovyet hukukunda eski haline getirilene kadar komünist zamanlarda pratikte ortadan kaybolan rusça 'girişimci' kelimesidir. bu en önemli ve zor kısmı. çünkü rusça dilinde okuduğunuz metnin ya da bahsettiğiniz olayın tarihine göre o yılki kelimeler de kullanılabilir. bunu örneklemeden kelimeyi açıklamayı bitirelim. başa 'chasnto' * eklemeniz yeterli. artık zor görünen bu kelimeyi kullanabilirsiniz.
mesela tarihte konstantinopol, nova roma vb. isimleriyle de anılmakta olan istanbul için царьгра́д* demişlerdir.
düşündüm de istanbul'un tarihi isimleri adlı bir yazı buradaki bilgi kirliliğini azaltacaktır.

ben burda* biraz daha farklı şekilde durmak istiyorum. konuya bakış açım zira biraz farklı. kurban kelimesi beni hep korkutan bir kelime olmuştur öncellikle. nedenini de şöyle açıklayayım bilmeyenler için. arapçada krb köküne dayanır. akraba (yakın, daha yakın) kelimesi ile kökteştir. krb kökü arapçada ''yaklaşma, yakınlaşma'' anlamına gelir. ancak türkçede kurban ''adak'' anlamına gelir. türkçedeki ''adak kurbanı'' kullanımı yanlıştır. kafanız karışmasın diye şimdiden bu ayrımı yazdım. yine krb kökünden türemiş olan mukarrebler kelimesi de ''yakınlaşmışlar'' anlamına gelir. kurban etme eylemi her zaman can alarak gerçekleşmez. en azından her dinde can alarak gerçekleşmez. (ateşe, ateş ruhlarını beslemek için süt atmak da bir kurban etme eylemidir. kurban edilen süttür.) fakat biriyle yakınlaşmak için bir şeylerin kurban edilmesi bana nedense hep biraz korkunç gelmiştir.
mesela garip bir bilgi olarak aynı kökten gelen ''kirve'' kelimesini verebilirim. süryanilerin karivo* dediği vaftiz babasından gelmektedir.
ilginçtir ki adak kelimesi ada- kökünden gelir. ada- kökü (fiil) olarak alındığında söz vermek, söz kesmek anlamındadır ve ilk olarak 1400'lerde dede korkut hikayelerinde sözlüsüydü* olarak geçmektedir.
yani eylemi yapanın, aslında dilediği oldu diye adadığı adak için açılmış başlıktır.

türkçede ortak köklü kelimelerde anlam farklılaşması ile b'nin alçaltma v'nin yükseltme görevi* olduğunu hatırlamakta kullandığım ve günümüzde hala kullanılan kelime. aynı zamanda ön ses ve son ses b harfinin v harfine dönüşme örneklerinden* biridir. iki adet terim, iki adet halk ağızı, bir adet den anlamı ile toplamda on altı tane tanımı olan isim, ad. kökünün nereden geldiği hakkında farklı fikirler olsa da eski türkçe tāp- ''yere kapanmak'' kelimesine dayandığı düşünülmektedir.
aynı zamanda belirteç olan taban ise arapça kökenli olup; huy yönünden, yaradılıştan anlamına gelmektedir.
tavan kelimesi yazılı olarak ilk divan-i lugat-it türk'de geçmektedir.
moğolca karşılığı tabag/tabagay olup ''ayak tabanı, pençe, el ayası'' anlamına gelmektedir.

avada kadavra

aslında sanıldığından azdır. sığ olmanın tam aksine zengin ve derin bir dile sahibiz. hakim değiliz o kadar. türkçe yerine ülkemizde karşılığı olmayan kelimeler denmiş o yüzden diğer türk lehçelerini katmıyorum.
rusça: переподвыподверт*: bir şeyi çok karışık yoldan yapmak
недоперепил*: bir kişinin içmesi gereken çok içtiğini ama daha da içebileceğini anlatan eylem. ingilizcesi under-over-drunk.
пороша*: geceden taze düşmüş kar.
isveççe: orka: bir şeyi yapmaya isteği bulunma, gücü bulunma. gariptir ki eylem.
solkatt: güneşin saatinizden yansıttığı ışık.
mambo: hala ailesi ile yaşamakta olan yetişkin birey.
dygn: bir gece yarısından diğer gece yarına kadar olan 24 saat. gün olarak değil ve gece yarısı olması şart. garip, evet.
mångata: ayın deniz üzerindeki yol gibi görünen yansıması.
birkaç tane de eski latinceden örnek verip daha sonra tekrardan ekleme yapmak üzere bitireceğim bu yazıyı.
apricus: güneş ışığı ile dolu anlamına gelen kelime. modern ingilizcede bulunan apricate kelimesinin kökeni olduğu kabul ediliyor. güneş ışığının sıcaklığı, yansıması anlamında bir kelime kendileri.
susurrus: bunu karşılığı olduğu halde yazmak istedim. fısıldamak ya da yavaşça susmak anlamına geliyor susurrus. okunuşu ile susmak kelimesine benzemesi dikkat çekici. üstelik okunuşu da fısıltı gibi çıkıyor zaten.

en sevdiğim türkçe kelime kendileri.
kaç sene önce olduğunu hatırlamadığım das schönste abc der welt* adlı berlin'de düzenlenen yarışmada 2500 kelime arasından birinci gelerek ''dünyadaki en güzel kelime'' seçilmiştir.
kelimenin kökü yunancaya dayanır ancak kelime alıntılanmıştır. yani tamamen türkçedir. sözlük anlamı olarak üç tanımı bulunmaktadır. deyim olarak ise ''yakamoz olmak'' , saklandığı yer belli olmak anlamındadır.
yakamozlar, denizlerin ateşböcekleri şeklinde düşünülebilir.
hatta ilginçtir ki balıkçılıkta, denizcilikte de yakamoz taklidi kullanılır. gırgır motorlarının üstten kumanda edilebilir olmalarının nedeni de budur. çok karanlık ve sakin gecelerde bir gözcü buradan balıkların yakamoz yaparak geçtikleri yolları takip eder ya da dümenciye bildirir.
balıkçılıkta ise misinaya ışık bağlanarak lüfer yakalanır diye biliyorum ama emin değilim. yanlış ise düzeltebilirsiniz.
yakamoz kelimesinin çoğu dilde karşılığı yoktur maalesef. anlam açısından boşlukta kalmasın diye söylenmiş ''firewood'' tarzı tanımlar çıksa da birebir değildir.
yakamozun kıyı restoranlarında sık sık isim olarak kullanılması da türklere özel kültürel bir olaydır bu arada.

hava soğuk ve karlıydı. hiç rublemiz kalmamıştı. yemekte patates vardı. herkes çok mutsuzdu...
rus edebiyatının hangi dönemini okuduğunuza göre değişecektir. rusya çok büyük olduğundan içinde barındırdığı diğer devletlerin edebiyatları okunarak da değiştirilebilir.
bir de rus kültürünü, insanını, dilini anladıkça değişebilir bu klişeler. canı sıkılınca kendini cenazede bulan bir adam* mizahi olarak kullanıldığında bunu anlamak zor olabilir.
ilginçtir ki bu edebiyatta bir çok türk karakter ile de karşılaşırsınız. türk esintilerinin rus edebiyatındaki klişeleri de kendi içlerinde değerlendirilmelidir.
ilginç bir bilgi ile de bitireyim. ruslar arasında медицинский почерк olarak adlandırılan bir yazım türü vardır. bizdeki doktor yazısı ile aynı anlamı karşılar. bir kişinin el yazısının, diğer insanlar tarafından okunamayacak kadar kötü olması. *

türkçe; bir dil olarak sadece türkiye türkçesinden ibaret değildir. edebiyat açıklaması ve genel tanımı femmeamoureuse adlı yazar yukarıda #397104 gayet güzel özetlemiştir. ben de meraklısı için konuyu biraz daha açayım.
türkiye türkçesi bir lehçedir. türk edebiyatı denildiği zaman aslında büyük bir dil ailesinin edebiyatı kast edilmektedir. diğer türk lehçelerinin edebiyatlarını da içine almaktadır. üstelik ''türkçe'' kökeni en eski olan dillerden biri olduğu için edebiyat dalında işlenen alt konusuna göre ne türkçesi olduğu da değişiklik gösterebilir.
türk edebiyatı sadece lisede gördüğünüz edebiyattan ibaret değildir. bunu çoğunuza hatırlatmak isterim.
eski türk edebiyatı ile eski türkçe edebiyatı tamamen farklı şeylerdir mesela. bu örnek çağdaş türk edebiyatları gibi edebiyatın diğer bölümlerine bakılarak da çoğaltılabilir.
sadece türkçe için de değil, herhangi bir dil için geçerlidir bu yazılanlar. özellikle de herhangi bir dilin tarihi ve edebiyatı kendi içinde farklı olarak ayrılmaktayken.

türkçe karşılıkları da köken olarak türkçe olduğundan yabancı kelime değildirler. bir kelimenin hangi dile ait olduğu etimoloji* ile kolayca bulunabilir. kökeninin başka bir dile ait olması bile yeterli değildir bazen. kelimenin en eski hali, anlamı, kullanımı, kaynağı, anlam fethi, ses bilgisi vb. gibi soruların cevapları ile hangi dile ait olduğu söylenebilmektedir.
başlığın altındaki ilk kelimeyi örnek alalım. dolmuş kelimesi tamamen türkçedir. dol fiil köküne +mış fiilden isim yapım eki eklenerek oluşturulmuştur. şimdilik ekin tarihini bir kenara koyalım. dol- fiili eski türkçe tol- ya da to-* fiilinden gelmektedir. en eski yazılı kaynağı mukaddimetü'l-edeb adlı eserdir. ses uyumundan da örnek verelim. yine aynı dolmuş kelimesini alalım. türkçe kelimelerde o ve ö sesli harfleri sadece ilk hecede bulunmaktadır. dol+muş kelimesinde de bu kuralı birebir görmekteyiz.
bunlar bir kenara, yazarın anlatmak istediği türde çok fazla sözcük bulunmaktadır. bunun asıl nedeni de türkçemizin dil kurallardan kaynaklanmaktadır.
umarım açıklayabilmişimdir.