ariusçuluk

tee 4.yy’da arius efendinin geliştirdiği öğreti. en dikkat çeken nokta ise, isa ile ilgili. malumunuz hristiyanlıkta isa tanrı’nın sevgili oğludur. yani isa tanrılaştırılmıştır. ama arius der ki: isa tanrı’nın oğlu değildir. yani tanrısallığı yoktur; tanrının boyundurluğu altındadır.

hristiyanlar için isa tanrı oğludur tanımı mecazi anlamdadir, gerçekliği yoktur. hristiyanlara göre isa tanrının parçasıdır, yani tanrı doğası vardır, hem de insan. arius ise, isa'nın tanrı doğasını kabul etmez. normal bir insan olduğunu ifade eder. bir süre hristiyanlık içinde epeyce yayılmış, yanılmıyorsam bir konsilden de zaferle çıkmış öğretidir.

günümüzde üniteryen mezhebi bu geleneği devam ettirmektedir. üniteryenlere göre isa kutsal bir insandır, peygamberdir ancak asla bir tanrı değildir.

ariusçuluk; üçüncü yüzyılda yaşamış berberi asıllı bir papaz olan arius'un düşüncelerinden ortaya çıkmış, hristiyanlığın heretik bir mezhebi. ariusçuluk'a göre oğul isa, baba tanrı ile asla aynı değildir; baba, oğul'dan üstündür. ariusçuluk, bir cermen halkı olan vandalların ilk inanışıdır. günümüzde üniteryenler, bu mezhebi devam ettirmektedir..
495'te akdeniz bölgeleri haritası, avrupa'daki ariusçuluk mezhebine bağlı devletler ve ülkeler

hristiyanlık tarihinde ortaya çıkmış bir sürü heresy'den* en bilinen, en çok inanılan ve dolayısıyla en muteber olanı. bunun nedeni süper* bir inanç olmasından değil, kurucusu olan arius'un bağlantılarından dolayı.

o dönem hristiyanlık şimdiki kadar merkezileşmiş bir inanç değil, artı olarak ortodoks mezhebi katoliklik kadar merkezi olmadı hiçbir zaman*. roma bunların içinde farklı, onun muteberliği dini/entelektüel öneminden ziyade siyasi bir önem*, kavga diğer dördü arasında çıkıyor. arius bunlardan iskenderiye'de güçlü bir figür*, o dönem pek önemli olmayan istanbul'un bağlı olduğu iznik piskoposu ile de ahbap. bu yüzden falanca şehrin piskoposu bunu aforoz edince* başka piskoposlar "iyi adam canım ben yıllardır tanıyorum." diyerekten arka çıkıyor. bu böyle uzun gitmiyor tabii, iznik konsili* ile nihayete bağlanıyor: aforoz edildiği için arius'u buraya almıyorlar bile, onun görüşlerini savunanlar da baskıyla resmi görüşü kabule zorlanıyor. arius'u da illrya*'ya sürüyorlar.

sonraları arius tevbe ederek resmi inancı kabul ediyor, kilise alalım almayalım kavgası patlıyor bu sefer de. alınması yönünde ahbabı iznik piskoposu kulis çalışması yürütüyor, geri kabul edileceği bir törenin yapılması kararlaştırılıyor bu çalışmalar sonunda. kaderin cilvesi, törenden tam bir gün önce arius tuvalette ölüyor. düşmanları bunu ilahi bir işaret olarak yazıyor elbette, zehirle ortadan kaldırıldığını iddia ediyor ariusçuluğa yakın olanlar da. arius bedenen arazi edilse de düşünceleri* yaşıyor, bugün bile sempati duyanlar var. eserlerinden bazıları da* günümüze kalabilmiştir.

sonraları islâm'a karşı propaganda yapmak, bir çeşit entelektüel defans yaratmak için bazı piskoposlar islamiyet'in ariusçuluk olduğunu veya ondan devşirme bir din olduğunu iddia etmişlerdir. böylece hem islâm bir çeşit sapkınlık olmuş hem de sapkınlık bile olsa bu kadar çok destekçi bulmasının sebebi hristiyanlıkla az çok ilintili olmasıyla açıklanmıştır*. bunun dayanak noktası da hz. muhammed'in hayatını az buz bilen herkesin bildiği hz. muhammed'in çocukluğunda gerçekleşen suriye yolculuğudur. buraya yamulmuyorsam amcası ebu talib'in kervanında gelen genç muhammed oradaki hristiyan bir piskoposun dikkatini çekmiş, sırtındaki peygamberlik alameti* uluhiyete yorulmuştur bu piskoposça. iddia bu piskoposun ariusçu olduğu ve hz. muhammed'in her şeyi bu adamdan öğrendiğidir**.

hıristiyan cephede tırışkadan nağmeler. bizdekilerin laciverdi..