arjantin 1978

yıl 1978 , uruguay'lı yazar, gazateci (bkz: eduardo galeano) dünya kupası cuntacı arjantin'de oynandığı için tarihe geçen şu yazısını yazmıştı;
almanya’da halkın sevgilisi kaplumbağa volkswagen, dönemini kapatırken ingiltere’de ilk tüp bebek dünyaya geliyordu. italya’da çocuk düşürme yasallaşıyordu. yüzyılın vebası aıds ilk kurbanlarını veriyordu. kızıl tugaylar aldo moro’yu katlederlerken, amerika birleşik devletleri yüzyılın başından beri kullandığı kanalı panama’ya devretme vaadinde bulunuyordu. miami’deki güvenilir kaynaklardan elde edilen bilgilere göre fidel castro her an devrilebilirdi.
nikaragua’da somoza’nın iktidarı son buluyor, iran’da da şahın saltanatı sallanıyordu. guatemala’da askerler panzos köyünde halkı mitralyözlerle tarıyorlardı. domitila barrios, bolivya’nın askeri diktatörüne karşı bakır madenlerinde çalışan dört kadınla birlikte açlık grevine başlıyor ve bütün bolivya’nın onu desteklemesi üzerine diktatör devriliyordu. arjantin’deki diktatörlük yerinde saymaya devam ederken sanki gücünü kanıtlamak istercesine on birinci dünya futbol şampiyonası’na ev sahipliği yapıyordu.
6 kasım 1972. arjantin yoksulluk ve iç çekişmelerle uğraşmaktadır. juan peron yaklaşık 18 yıl sonra görevinin başına dönmüştür. döner dönmez ilk işi erp(devrimci halk ordusu) saldırılarını önlemek bahanesiyle eyaletlerden ve üniversitelerden sebepsizce birçok solcuyu tasfiye etmek olur.ancak siyasi alanda işler peron için fena sayılmazken sağlığı aynı şekilde ilerlemez ve 1 temmuz 1974’te zatürre nedeniyle hayatını kaybeder.
peron’dan boşalan koltuğa peron’un üçüncü karısı ısabel martinez oturur. görevde kaldığı süre boyunca sıkıyönetim ilan eden martinez, ordudan geçer not alamaz ve 1976 yılında yönetimine ordu tarafından el konur. arjantin halkı için korkulu geçecek süreç başlamış olur.
bu sırada dünya kupası için eleme maçları devam ederken birçok ülke cunta yönetimini gerekçe göstererek turnuvanın başka bir yere alınması için fıfa’yı faks yağmuruna tutar ve bu noktada arjantin cephesinden ilk defa turnuvaya ilişkin bir tepki duyulur: general videla bizzat bu organizasyonun arjantin’in bozuk imajını düzelteceği düşüncesiyle turnuvanın başka yere tayinine kesinlikle karşı çıkar. fıfa başkanına 1934 dünya kupasını ve ıl duce yönetiminin katılan ülkelere gösterdiği saldırgan reaksiyonları hatırlatılırken, fıfa başkanı turnuvanın arjantin’de gerçekleştirilmesi konusunda ısrarcıdır ve katılımcı ülkelere herhangi bir sorunla karşılaşmayacaklarının teminatını verir.
ön elemeler biter, arjantin dünya kupası biletini kapan ülkeler belli olmuştur ama ilk önce hollanda'lı sarı fare johan cruyffcunta yönetimini protesto etmek için turnuvaya katılmayacağını açıklar.ardından alman panzerlerinden paul breitner de curyff'a katılır.
bu arada arjantin'de cunta yönetimi ülkenin içinde bulunduğu durumu avrupa’dan gelecek izleyicilerden ve takımlardan saklamak üzere buenos aires’in yoksul mahallelerine çin seddi’ni hatırlatacak duvarlar inşa eder. duvarların arkasında ölü bedenler ve ölü bedenlerin yanına yatmayı bekleyen binlerce insan yer alırken, duvarların arasındaki yollardan takımlar ve takımlarını desteklemeye gelen turistler yol alır. turnuvanın başlangıç zamanı gelir, antrenmanları generaller tarafından takip edilen arjantin dahil tüm takımlar sahne almaya hazırdır.
turnuvanın elenen takımlarından olan fransa'nın orta saha oyuncusu henri michel turnuva boyunca takım olarak geceleri rahat uyuyamadıklarını gazetecilere anlatır.
turnuvada ilk finalistin belli olacağı hollanda-italya maçı vardır.hollanda ilk yarıyı geride kapatmasına rağmen maçı 2-1 ile kazanarak adını finale yazdırır.
bu arada, cordoba’dan buenos aires’e gelen bir grup devrimci, arjantinli troçkist önder nahuel moreno için özgürlük ister. aynı yıl, brezilyada tutuklanan morenoiçin dönemin önde gelen isimleri de bir kampanya başlatır. ama buenos aires’e özgürlük söylemiyle gelen devrimci gruptan memleketine geri dönebilen olmaz.
b gurubunda finalisti belli edecek maç arjantin-peru maçıdır. karşılaşmayı 6 gol yiyerek kaybeden peru ülkesine döndüğünde halk tarafından taşlar ve sopalarla karşılanırlar ve takım otobüsüne ağır bir hasar verilmiştir. aydınlık yol hareketi’nden sendero luminoso saldırganlara sizler en az morales bermudez kadar faşistsiniz! açıklaması, gazeteler yardımı ile tüm dünyada duyulur.
final arjantin ile hollanda arasında olacaktır.
doksan dakika 1-1 biter ve maç uzatmalara gider. kempes'in iki gol attığı maçta arjantin hollanda'yı 3-1 yenerek kupayı kazanır. hollandalı futbolcuların maçtan sonra düzenlenen törene katılmayı reddedip generallerin elini sıkmamaları tarihe geçer.
videla’nın gölgesinde, insanları denizlere dökmeye taşıyan uçakların altında, tribündeki seslerin sokaktan gelen sesleri bastırdığı ve ölülerin gözükmemesi için örülen duvarların arasından statlara yüründüğü bir atmosferde oynanan turnuva herkes için ayrı bir hikaye yazarken, turnuvadan geriye sadece ülkemizdeki (bkz: cumartesi anneleri)’nin büyük ablaları olan (bkz: plaza de mayo) annelerinin dinmeyen öfkeleri ve acıları kalır. bir de kempes’in bıyıkları.
benim aklımda iseargentina'78 yazan formamla, kaçmasın diye sıkı sıkıya tuttuğum uçurtmam kalmıştır.