ben biliyorsam başkaları da kesin biliyordur kanısı

yanlış olmaya çok meyilli bir kanıdır.

duruma göre değişir tabii.

örneğin filmlerdeki "gönderme" mevzusu. "şu filmde, şuna gönderme var." elbette örneğin bir bilim kurgu filminde the matrix filmine gönderme yapıldığını iddia edebilirsiniz zira o filmi bilmeyen bir bilim kurgu filmi senaristi/yapımcısı/yönetmesi çok nadiren denk gelir. ama yani dünyada 100.000 kişinin bilebileceği bir filme "gönderme" yapıldığından emin olamazsınız. bazen denk gelir veya kişilerin benzer şeyler aklına gelebilir. tesadüf diye bir şey de var hayatta. yine örneğin, biri bir bilim kurgu filmindeki uzay gemilerinin star wars'a gönderme olduğunu iddia etmişti. öncelikle o kadar da benzemiyordu. sonralıkla ise belli fizik yasalarına göre tasarımı yapılıyor o uzay gemilerinin ve illaki benzerlikler olacak aralarında. uçak teknolojisinde bile brokoli şeklinde uçak yapamazsınız. * ben bir gün bu gönderme muhabbetinden fena bayıp dayanamamıştım ve; "ben olsam klozet şeklinde uzay gemileri dizayn ederdim filmim için. böylelikle kanalizasyona gönderme yapmış olurdum." gibi bir şeyler demiştim. haha.

bir diğer örnek de şarkılardaki araklama konusu... şu, şundan arak. bu şarkı çalıntı... yani mesela türk popunda tarkan'ın çok bilinen bir şarkısına benzeyen bir şarkı çıkarsa bunu söyleyebilirsiniz elbette. ama ülkemizde kimsenin bilmediği ispanyolca bir şarkı mesela... bizimkiler "şaaak" diye arak deyiveriyor mesela o şarkı ve bizdeki bir şarkı arasında benzerlik gördüğünde. müzikte armoniler, modlar falan var ve örneğin doryan modu kullanılan, marş armonik yürüyüş kullanılan iki şarkı arasında illaki ciddi benzerlikler olabilir ki bu armoni ve modlar hiçbir müzisyenin babasının malı değil; herkes istediği gibi kullanabilir. ancak bizde hemen benzerlikler üzerine "şundan araklanmış" denebiliyor. emin olun, o hırsızlıkla suçlanan sanatçıların ciddi kısmı eserini çalmakla suçlandıkları müzisyeni duymamış bile olabiliyorlar. ha, bu konularda hiç araklama olmuyor da demiyorum, bu arada.

örnekler çoğaltılabilir elbette. hatta benim bile başıma geldi. üniversite dönemimde bir albüm kaydındaydık. ben şarkıcıydım. bir kayıt gününde, "burada şu şarkıcının stilinde söylüyorsun" gibi bir şey dedi ama ağzıma bakıyor, "ondan esinlendim" demem için, stüdyo sahibi ve kaydımızı gerçekleştiren kişi. "o kim?" dedim veya dercesine baktım (tam anımsamıyorum hangisi) ve cidden de duymamıştım bile.

ilber ortayli'da cok var ya bu.

adam anlatiyor, efendim, fransiz bilmemnesi jean de rabione la sarissa zateen, herkess tanir, cok meshuur...lan ben nerden taniyim adini dahi unutucam 5 saniyeye.

kendi içinde haklı bir mantığı olan bir öngörü..