1.
ıı. charles’ın ölümünün ardından tahta çıkan ıı. james sınırsız monarşi yönündeki eğilimleri ile birlikte mutlak gücü tekrar elde etmeye yönelik adımlar atmaya başlamıştır. kralın bu tehlikeli yaklaşımı ve katolik olması (protestanlara yönelik yıkıcı tutumları olması hasebiyle katolik olmasının buradaki etkisi) parlamento ile arasındaki gerilimi artırmıştır.
en nihayetinde james tahttan çekilip fransa’dan kaçmıştır, bunun ardından parlamento tacın ıı. james’in kızı mary ile hollanda’nın başında bulunan kocası oranjlı william’a verilmesine karar vermiştir. yine de geçmişteki acılar ve deneyimlerden nasibini almış olan parlamento tedbirli davranmak istemiştir. avam ve lordlar kamarası birlikte kralın hangi şartlar altında iktidarını sürdürebileceğini içeren bill of rights’ı hazırlamıştır. belgedeki esasları kabul eden kral esaslara karşı gelmeyeceğine dair yemin edince 1689’da mary ve oranjlı william kral ve kralice ilan edilmiştir.
16 aralık 1689 tarihli haklar yasası önemli hükümler içermektedir. belgeye göre:” kral parlamentonun onayı olmadan yeni yasalar koyamayacak, mevcut yasaları askıya alamayacak ve yasalarda değişiklik yapamayacaktır. parlamentonun onayı olmadan yeni vergiler toplanamayacaktır. kişilerin krala dilekçe verme hakkı vardır ve bu dilekçelerden dolayı suçlama ve kovuşturmaya uğramayacaktır. barış zamanında ordu kurmak için parlamentonun onayı gereklidir. tutukluların salıverilmesi için aşırı kefalet istenmeyecek, yüksek para cezaları, zalimane ve olağan olmayan cezalar verilmeyecektir. parlamento üyelerinin seçimleri özgür bir biçimde yapılacak, ifade özgürlüğüne sahip olacaklar ve parlamentodaki müzakereler ve işlemler parlamento dışında hiçbir mahkeme önünde ya da başka bir yerde soruşturmaya, suçlanmaya, davaya konu olmayacaktır. parlamento tüm şikâyetlerin görüşülmesi, yasaların değiştirilmesi, güçlendirilmesi ve muhafaza edilmesi için sık aralıklarla toplanacaktır.”
belgeden anlaşıldığı üzere; parlamentonun üstünlüğü açıkça kabul edilmekte ve kralın yetkilerine önemli kısıtlamalar getirilmektedir. kral her önemli kararda parlamentonun onayını almak zorunda kalacaktır. parlamento üyelerinin de görevlerini yerine getirirken önemli güvencelere kavuştuğu görülmektedir.
en nihayetinde james tahttan çekilip fransa’dan kaçmıştır, bunun ardından parlamento tacın ıı. james’in kızı mary ile hollanda’nın başında bulunan kocası oranjlı william’a verilmesine karar vermiştir. yine de geçmişteki acılar ve deneyimlerden nasibini almış olan parlamento tedbirli davranmak istemiştir. avam ve lordlar kamarası birlikte kralın hangi şartlar altında iktidarını sürdürebileceğini içeren bill of rights’ı hazırlamıştır. belgedeki esasları kabul eden kral esaslara karşı gelmeyeceğine dair yemin edince 1689’da mary ve oranjlı william kral ve kralice ilan edilmiştir.
16 aralık 1689 tarihli haklar yasası önemli hükümler içermektedir. belgeye göre:” kral parlamentonun onayı olmadan yeni yasalar koyamayacak, mevcut yasaları askıya alamayacak ve yasalarda değişiklik yapamayacaktır. parlamentonun onayı olmadan yeni vergiler toplanamayacaktır. kişilerin krala dilekçe verme hakkı vardır ve bu dilekçelerden dolayı suçlama ve kovuşturmaya uğramayacaktır. barış zamanında ordu kurmak için parlamentonun onayı gereklidir. tutukluların salıverilmesi için aşırı kefalet istenmeyecek, yüksek para cezaları, zalimane ve olağan olmayan cezalar verilmeyecektir. parlamento üyelerinin seçimleri özgür bir biçimde yapılacak, ifade özgürlüğüne sahip olacaklar ve parlamentodaki müzakereler ve işlemler parlamento dışında hiçbir mahkeme önünde ya da başka bir yerde soruşturmaya, suçlanmaya, davaya konu olmayacaktır. parlamento tüm şikâyetlerin görüşülmesi, yasaların değiştirilmesi, güçlendirilmesi ve muhafaza edilmesi için sık aralıklarla toplanacaktır.”
belgeden anlaşıldığı üzere; parlamentonun üstünlüğü açıkça kabul edilmekte ve kralın yetkilerine önemli kısıtlamalar getirilmektedir. kral her önemli kararda parlamentonun onayını almak zorunda kalacaktır. parlamento üyelerinin de görevlerini yerine getirirken önemli güvencelere kavuştuğu görülmektedir.
devamını gör...