bizansçılık ve slavlık

19. yüzyılda yaşamış konstantin nikolayeviç leontyev’in dönemin eşitlik, demokrasi vb. kavramlarını eleştirdiği ve kendine göre bir rus milliyetçiliğini oluşturduğu kitap. oldukça sağcı bir kitaptır, zaten rusya da o dönemin en sağcı ülkesidir; mutlakıyetin, otokrasinin kalesidir ve bununla da övünmüştür. yazar da absolutismi savunur ancak oldukça pesimist olduğundan bunu avrupa monarşilerini ve hatta rus monarşisini eleştirerek yapar. ona göre her devlet basit bir şekilde kurulur, bir hiyerarşi yoktur; eşitlik hakimdir. zaman içerisinde her devlet gelişir ve bir hiyerarşi kurulur, bu hiyerarşinin varolduğu dönem devletin en güçlü olduğu dönemdir. 19. yüzyıl ile birlikte ise bu hiyerarşinin her basamağının eşit olduğu kanısı hasıl olmuştur, işte bu devletleri öldürücü ve ciddi bir kaos getirici şeydir. tarihte de böyle olmuştur, başlangıçta belli bir zümreye haklar veren roma bunu yaygınlaştırdıkça çürümüş ve en sonunda yok olmuştur. özetle herkes yerini bildiği sürece işler yolunda gidecektir, herkese yerini bildiren şey ise hristiyanlıktır ona göre: herkesin eşit, aynı haklara sahip olduğunu söyleyen liberalizm’in vb. aksine hristiyanlık elindeki ile yetinmeyi öğütleyen, ayakların baş başların ayak olmasını engelleyen bir şeydir. dolayısıyla hristiyanlık yani ortodoksluk yazar için en önemli şeydir, rus/slav milliyetçiliğini bununla bütün olarak ele alır. rusya’nın 2. aleksandr ile giriştiği reformlara da karşıdır elbette yazar, bunların toplumları çürütmekte olan eşitlik deliliğine bir çeşit taviz vermek olduğunu düşünür; gücü elinden bırakmayan, merkeziyetçi bir rusya düşler. rusya ise ne düşlediği gibi, ne de düşlediğinin tam aksi bir yer olmuştur: komünizm ile yazar kıymet verdiği her şeyi alaşağı etmiştir, ki zaten komünizm de yazarın bir zehir gibi tanımladığı bir şeydir ayakları baş yaptığı için, ancak komünizmi de otokrat bir forma sokmuştur; komünist bir çar* var etmiştir.

özetle denebilir ki leontyev monarşist, otokrat bir düşünür; arzu ettiği rus milliyetçiliği de bu yönde bir milliyetçiliktir. genel olarak böyle bir dünya arzu etmektedir.