1.
fransız fizikçi charles augustin de coulomb tarafından icat edilmiş olan ve çok küçük elektriksel kuvvetleri ölçmek için kullanılan araç. coulomb yasası olarak bildğimiz hazır formülü bu sayede türetmiştir.
araç, bir kapakla kapatılmış silindir şeklinde cam bir gövdeden ve üzerinde bulunan yine kapaklı bir borudan oluşur. borunun içerisinde ince bir tel bulunur. telin alt ucu, cam silindirin içerisinde ve yatay şekilde duran bir iğneye bağlıdır. iğnenin bir ucunda pirinçten yapılmış bir parça bulunurken diğer ucu küre şeklindedir ve iğne, ayarlanabilir bir kol ile bağlantı hâlindedir. aynı zamanda silindirin çevresine sarılmış bir ölçü kâğıdı bulunur ve iğne bu kâğıt üzerinde ölçümleri gösterecek şekilde dönebilmektedir. son olarak, kapağın iç kısmına bağlı şekilde cam silindire sarkıtılmış olan küresel bir parça daha vardır. bahsettiğim yapıyı en alttaki resimde görebilirsiniz.
kapaktan sarkıtılmış olan küresel parça, elektriksel olarak nötr, yani yüksüz olduğunda, sistem hareket etmez. bu parça elektrik ile yüklenerek yeniden sisteme takıldığı zaman, eğer pirinç parça ile aynı yüke sahipse bu ikisi birbirini itmeye ve bunun sonucunda da iğne hareket ederek sarkaç benzeri bir salınım yapmaya başlar. bu salınım sırasında yapılan açı, iğnenin ölçüm kâğıdında gösterdiği değerler aracılığıyla ölçülür.
deneyin bu kısmını gerçekleştiren coulomb, kapaktan sarkan küreyi tekrar oradan çıkararak, teraziden bağımsız bir şekilde, kendisiyle aynı boyutlardaki bir başka küre ile temas ettirir. kürenin yükü yarıya iner. küreyi, yeni yük miktarıyla beraber tekrar silindire takar. tabii ki itme kuvvetinin büyüklüğü bu kez daha düşük olur. benzer ölçümler yeniden yapılır. coulomb buradan, itme kuvvetleri ve elektrik yükleri arasındaki orantıyı hesaplar. bunun sonucunda da coulomb yasasını bulur.
f coulomb kuvveti, q1 ve q2 etkileşim hâlindeki yüklerin miktarı, k coulomb sabiti ve d iki yük arasındaki uzaklık olmak üzere;
terazinin yapısı da şöyle:
görselin kaynağı
araç, bir kapakla kapatılmış silindir şeklinde cam bir gövdeden ve üzerinde bulunan yine kapaklı bir borudan oluşur. borunun içerisinde ince bir tel bulunur. telin alt ucu, cam silindirin içerisinde ve yatay şekilde duran bir iğneye bağlıdır. iğnenin bir ucunda pirinçten yapılmış bir parça bulunurken diğer ucu küre şeklindedir ve iğne, ayarlanabilir bir kol ile bağlantı hâlindedir. aynı zamanda silindirin çevresine sarılmış bir ölçü kâğıdı bulunur ve iğne bu kâğıt üzerinde ölçümleri gösterecek şekilde dönebilmektedir. son olarak, kapağın iç kısmına bağlı şekilde cam silindire sarkıtılmış olan küresel bir parça daha vardır. bahsettiğim yapıyı en alttaki resimde görebilirsiniz.
kapaktan sarkıtılmış olan küresel parça, elektriksel olarak nötr, yani yüksüz olduğunda, sistem hareket etmez. bu parça elektrik ile yüklenerek yeniden sisteme takıldığı zaman, eğer pirinç parça ile aynı yüke sahipse bu ikisi birbirini itmeye ve bunun sonucunda da iğne hareket ederek sarkaç benzeri bir salınım yapmaya başlar. bu salınım sırasında yapılan açı, iğnenin ölçüm kâğıdında gösterdiği değerler aracılığıyla ölçülür.
deneyin bu kısmını gerçekleştiren coulomb, kapaktan sarkan küreyi tekrar oradan çıkararak, teraziden bağımsız bir şekilde, kendisiyle aynı boyutlardaki bir başka küre ile temas ettirir. kürenin yükü yarıya iner. küreyi, yeni yük miktarıyla beraber tekrar silindire takar. tabii ki itme kuvvetinin büyüklüğü bu kez daha düşük olur. benzer ölçümler yeniden yapılır. coulomb buradan, itme kuvvetleri ve elektrik yükleri arasındaki orantıyı hesaplar. bunun sonucunda da coulomb yasasını bulur.
f coulomb kuvveti, q1 ve q2 etkileşim hâlindeki yüklerin miktarı, k coulomb sabiti ve d iki yük arasındaki uzaklık olmak üzere;
terazinin yapısı da şöyle:
görselin kaynağı
devamını gör...