cehalet perdesi

filozof john rawls tarafından ortaya atılmış kavramdır. veil of ignorance ifadesi cehalet örtüsü, bilgisizlik perdesi gibi ifadelerle de kullanılmıştır.

bu düşünce; halihazırda uzlaşmaya varılmış konularla değil, herhangi birinin ötekine kendi düşüncelerini dayatamayacağı bir konumdayken uzlaşmaya varılacak konular ile ilgilenir. farklı birçok değer ve bakış açısına sahip, birçok farklı disipline hakim kişilerden oluşan bir grup, hakların bireylere nasıl dağıtacağı hakkında karar verirler. bunu yaparken adeta bir bilgisizliğe bürünür, sahip oldukları kimliklerden arınır ve hakların dağıtılmasından sonra hangi toplum içinde, kim olarak, hangi statüde var olacaklarını bilmeyeceklerdir. böylece karar verici grup, alınan kararların en çok veya en az kime fayda sağlayacağını bilemeyeceği için ahlaki bir tutum sergileyeceklerine inanılır.

normal koşullarda her insanın belirli bir topluma, sınıfa, ırka ait olduğu ve birbirlerinden farklı şeyler üzerinde hakları olduğuna inandıkları düşünüldüğünde bu düşünce karar vericileri kendi kişisel durumlarıyla özdeşleşmesinin önüne geçerek ütopik bir toplum fikrine daha fazla yaklaştırır.

john rawls, adil bir toplum düzeni için gerekli ilkelerin belirlenmesi için 6.000'den fazla katılımcı ile 7 deney yapmış ve sosyal düzendeki yerini bilmeyen karar vericilerin daha eşitlikçi seçimlere yöneldiğini gözlemlemiştir.

aslında gerçekten şahane bir fikir ama bırakın toplumlar arasındaki inanç, felsefe ve yaşam tarzı farklılıklarını aynı toplum içinde bile birbirinden farklı amaç ve hedeflerle yaşayan ve belirli konularda asla uzlaşamayan insanlar varken gerçekten oldukça ütopik bunlar. gerçi ben imkansız olarak da görmüyorum. belki dünya ülkelerinin bir araya gelerek adaletsiz, zararlı ve baskıcı bir ortam oluşturmaya çalışan ülke yönetimleri üzerinde bir iyileştirme yapmak için bu kararları vermesi gerekebilir.

ayrıca son yıllarda gelişen yapay zeka sistemlerinde de bu yaklaşımın kullanılması teorisyenler tarafından öneriliyor. hepimiz yapay zekanın gelecekte bizi yok edeceği fikrine hakimiz. aslında robotlar hiçbir zaman bizi yok etmek istemeyecek, sadece onlara verdiğimiz talimatlar doğrultusunda en iyisini yapmaya çalışacaklar. ve tabi bu yüzden bizi tam olarak tanımaları gerekiyor. bizim gerçekten ne istediğimizi, nasıl düşündüğümüzü, gerçekte neyi arzuladığımızı. bu sebeple yapay zekayı insani değerlerle uyumlu bir hale getirmemiz gerekecek. gerekiyor da. bu da başka bir soru demek: hangi insani değerler? işte bu noktada etik nedir tekrardan konuşmaya başlayacağız. belki en azından sadece ahlaksızlık üzerinde bir uzlaşmaya varsak o da yeter ama, o da zor.

çok etik annecim..

üzülerek söylüyorum ki, türk toplumunun çoğunun gözüne inen perdedir.
kuru ekmeğe ( ki allah'a her zaman şükür olsun) muhtaçken gerçeği göremiyor olmanın başka açıklaması olamaz herhalde.

takke düştü, kel göründü.