cemile

cemile dediğimizde herkesin aklına cengiz aytmatov gelir ama orhan kemal gelmez, nedense. aynı isimli orhan kemal'in romanında, 1930'lu yıllara ait bir işçi mahallesinin olayları anlatılmaktadır. bu olaylar, tipleme karakterlerin rekabeti ve hırsları üzerine kurulu. sahtekarlık, yalan dolan işlerle kurulu planlar da olayların patlak vermesine neden olur. içinde masum bir aşk hikayesi d ebulunmaktadır.
verilen mesajdan da biraz bahsederek, kitaba yönelik ilgiyi arttıralım:
fişteklemeye kurban gidenlerin akıbeti pek hayırlı olmaz. bir de, zorla güzellik olmaz.

dünyadaki en güzel aşk romanlarından biridir. çünkü içinde sanki iç içe geçmiş aşklar vardır. aşkın en yalın hali vardır. bu romanda aşk, şehvetten arzudan başka bir şeydir. aşk, toprağı, dağları, atları sevmek gibi içten gelen, kendiliğinden ama aşkın bir şeydir. romandaki insan tiplemeleri tanışmak istemeyi dileyeceğiniz kadar sağlam basmaktadır. çok sevdiğim kısımları var romanın. tekrar tekrar okumayı severim.
kitaptan bir fikir olsun diye şöyle bir paragrafı atayım.

içim eriyerek okuduğum bir cengiz aytmatov kitabı. çok sevdim. dili akıcı, betimlemeleri duru ve net, duyguları okumayıp yaşatan bir kitap. elinize almanızla bitirmeniz bir olabilir. kitapta temel konu aşk. bir çocuğun ilk aşkı ya da ilk hayranlığı da diyebiliriz. çocuklar genelde büyükler gibi aşık olmazlar. onlar için cinsiyet, yaş, akrabalık, mevki önemsizdir. öğretmenine aşık olmak, teyzesine aşık olmak gibi soyut bir aşk söz konusu olan. masum ve çok sevdiğim bir duygu. diğer bir aşk ise bir erkeğin bir kadına duyduğu ama o aşkın içine tüm aşk kavramlarını da sığdırdığı bir aşk. bir kadının aşkı ise sadece yüreğinin sesini dinleyip, kim ne der diye düşünmeden, yaşam şartlarının kötüleşecek olmasına rağmen sevgiyle bunun üstesinden gelebileceğinin bilinciyle erkeğine teslim olma hali. danyal en sevdiğim karakterlerden biri oldu. yaşama bu kadar aşkla bağlıyken dışarıdan bu kadar içine kapalı olarak gözükmesi insanın içine dokunuyor. cemile'nin de en çok tüm kadınlardan farklı olan o karakterini, özgür ruhunu sevdim. okuyun efendim.

cengiz aytmatov ile tanışmamı sağlayan eserdir. okurken mehmet rauf' tan sabahattin ali' ye, oradan halit ziya uşaklıgil' e gitmiştim. sonra da türk toplumlarının ne kadar birbirine benzediğini, istanbul' dan kırgızistan' ın bir köyüne benzer hikayelerin yazıldığını düşünmüştüm.

az önce bir oturuşta pdf olarak okuduğum kitap. iki ayrı bölümden oluşuyor ikiside köyde geçiyor ve ikiside aşk hikayesi hatta ilk aşk desek daha doğru. beni etkileyen şey ise bu aşkların gözümüze afilli cümlelerle sokulmamasi daha doğrusu aşık çiftlerin birbirine aşklarını açık ve net söylememeleri ama yinede okuyucu (yani ben) aralarındaki o yoğun duyguları içeren iletişimi çok net ve açık alıyoruz. betimlemeler, yoğun duyguları bayağılaşmadan aktarması herşey çok çok güzel. of bilmiyorum ya zaten cengiz aytmatov bende sanki kitabı okumuyorumda kafamda bir film çekiliyor ve onu izliyorum etkisi yapıyor.

bu olayı cengiz aytmatov değil de başka biri yazmış olsa vasat bir kitap olurdu. kitabı güzelleştiren tek şey aytmatov'un kalemi ve dünya bakışı.
savaş karşıtı bir yazar ve bunu fırsat bulduğu her anda belli ediyor. bu yüzden çok seviyorum ben de. burada da savaşa gidenlerin arkada bıraktıklarından kalan enkazı anlatıyor aslında. cemile de kocasının, ailenin genç erkeklerinin savaşmak zorunda olduğu bir dönemde tüm "erkek işleri"ni yaparak ne kadar becerikli olduğunu kanıtlamış bir gelin. kitapla ilgili bir diğer güzel şey de cemile'nin çok güçlü bir kadın oluşu.
bu kadar övülen bir aşk hikayesi olmayı hak ediyor mu peki? bence hayır. her ne olursa olsun savaşa gitmiş bir adamın aldatılması var hikayede... belki de ben ihanet konularında aşırı hassas biriyimdir, bu yüzden beni çok rahatsız etmiştir. bilemiyorum. cemile ve danyar'ın yaşadıkları ne kadar romantik olsa da okurken sürekli arka planda sadık'ı düşündüm maalesef. adamın suçu neydi yani? ülkede savaş çıkmış olması mı? geleneklerine bağlı olması mı? benim gözümde aldatmayı meşru kılabilecek hiçbir şey olmadığından bu rahatsızlıktan kurtulamadım.
aytmatov'un verdiği edebi haz için okunabilir bir kitap ama muhteşem bir aşk hikayesi değil benim gözümde.

cemile . benim gözümde yasak aşk ama oda kadın nihayetinde ve duyguları var. neyse ki birbirlerini seviyorlar. savaş anında bile sevgi ihtiyaçtır ve aşk sınır tanımaz . bunu bu kitapta doyasıya görebiliriz. kitabın sonunda gittiğinde hem içim buruk hemde sevinmiştim. güle güle cemile.

dünyanın en güzel aşk hikayesi demiş louis aragon.
bazı kitaplar insana, işte şimdi kitap okudum hissi veriyor. cengiz aytmatov'un cemile'si de benim için öyle bir kitap. çok sıradan bir hikaye. aşkı anlatan müthiş diyaloglar yok. yalın bir anlatım. ama bazı duygular ve olaylar öyle güzel tasvir edilmiş ki o aşkı hissettiriyor size. hikaye cemile'nin kocasının küçük kardeşi tarafından anlatılıyor. cemile'yi de danyar'ı da bu küçük çocuğun anlattığı şekliyle tanıyoruz. küçük kardeşin anlattığı şekilde tanık oluyoruz aşklarına. küçük kardeş de hayran cemile'ye. öyle saf bir sevgi ki cemile ve danyar'ın kaçarlarkenki mutluluğundan anlıyor insan bunu. işlerini bitirmiş köye dönerlerken usul usul türkü söyledikleri an öyle güzel tasvir edilmiş ki oradaymışsınız gibi hissediyorsunuz okurken. müg.

bir aşk öyküsüdür cemile.
olaylar cemile’nin kayınbiraderi tarafından anlatılıyor.

bir resimle anlatıma başlıyor kitap, yıllar önce çizdiği ve yarışmaya kayılacağı bu resimle.

aşıklarımızdan biridir cemile. durumları iyi ,hali vakti yerinde olan bir aileye gelin gitmiştir cemile. geldiği ilk günden beri onu gören herkes aşık olur, gözlerini ayıramazlar. şen kahkahaları, gücü , kuvveti haliyle evin annesi bile hayran kalmıştır gelinine. o kadar güzel, o kadar hayat doludur ki herkes bu mutluluktan nasiplenmek ister. ne yazık ki evlendikten 4 ay kadar sonra köyde bulunan her sağlıklı erkek gibi cemile’nin kocası sadıkta savaşa gönderilmiştir.

sadığın küçük kardeşi de hayrandır bu cemileye. abisinin eşide olsa gözlerini alamaz cemileden. yengesi, onun yengesi olduğu için gurur duyar. abisinin savaşta olduğunu bilip ona yanaşanları o küçücük haliyle bile gururuna yediremez yengesini korumaya çalışır.


köyde hemen hemen hiç erkek kalmadığı için erzak, yük taşımak kadınlara kalmıştır. iki oğlunuda askere yollayan anamız istemez gelininde yük taşımasını. elinde eteğinde küçük oğluyla, oğlunun emaneti gelini kalmıştır geriye onlarıda yollamak istemez bu işe. ancak en sonunda ikna ederler anamızı yollar küçük oğluyla gelinini. gittikleri yük taşıma yerine kısa zamanda yaralı bir asker gelir. bu asker cemile’nin aşığı olur. ne kadar birbirlerinden uzak durmaya çalışsalarda gönülleri kayar birbirlerine. heleki daniyar’ın o güzel sesiyle okuduğu türküler birbirlerine bağlar aşıkları. ancak kısa zaman sonra cemile’nin eşinden haber gelir. bu haber ileride olucakların habercisidir.

bir çok yorumcu cengiz aytmatov’un bu aşk öyküsüne bayılmış ancak ben haddim olmayarakta olsa kitapta geçen olayların koca bir ihanet olduğunu düşünüyorum. cemile’nin yaptığı herkese ihanetti ancak sadece bu yaptığı küçük kayınbiraderi yüreklendirmiş bir tek ona fayda sağlamıştır belki, geri kalan için koca bir yıkım. özellikle askerden gelen eşi sadığa ve kayınvalidesine.

bana göre bir aşk öyküsü değil ihanetin öyküsüdür.

cengiz aytmatov'un yazmış olduğu incecik kitap olup kocası savaşa/ askere gitmiş ve oldukça erkeksi bir kadın olan cemile ile danyar'ı anlatmıştır.

kitaptaki en üzücü şey danyar'ın başka gömleği olmadığı için gömleğini yıkadıktan sonra ıslak ıslak giymesi olabilir.

1928/2008 yılları arasında yaşamış büyük edebiyatçı ve aşkı hep en kendine has şekli ile anlatan
cengiz aytmatov'un yazmış olduğu 80 sayfalık eser olup ayrıca bu eser fransız yazar ve şair
louis aragon tarafından çevrilmesi ile aytmatov'un hayatında bir dönüm noktası olmuştur.

kitabı refik özdek çevirisi ile okudum, oldukça sürükleyici olup kırgızca olan kelimelerin dipnot olarak aşağıda anlamlarının verilmesi iyiydi.

kitabımıza dönecek olursak biraz kürk mantolu madonna tadı aldığım söylenebilir, zirâ en güzel aşk tablosu cemile'nin kayını
seyit'in çizdiği cemile ve danyar'ın tablosu oluyor, bu da biraz kürk mantolu madonna tadı verdi.

cemile kocası sâdık askere/ savaşa giden ve oldukça erkeksi bir kadın, mert, cesur, iyi ve dobra olduğu izlenimi veriyor, ayrıca bir erkeğin yokluğu kadını erkeksi hale getirirken, bir kadının yokluğu da erkeği kadınsılaştırır; cemile kocasının yokluğunda biraz erkeksi bir düzeye evrilmiş izlenimine kapıldım.

hayatta kendisinden ve korkusuz yüreğinden başka bir şeyi olmayan, başka gömleği olmadığı için yıkadığı gömleği ıslak giyen üzümlü kekimiz danyar'la başta cemile dâhil herkese alay etse de onun bir gun apağır bir çuvalı inadına taşıması sonucu artık tek kelime etmiyorlar, cemile ise ondan etkileniyor, seviyor.
kocasını da sevebilirdi belki ama kocası ona mektup yazarken selam söylemekten başka bir şey yazmıyor.

bu bir ihânet değil, sevda öyküsü, cemile ve danyar'ın öyküsü, aşkın öyküsü.

cengiz aytmatov'un kaleminden çıkması ise hikâyeyi zenginleştiriyor.

mutlaka okuyun^^

nereden duydum hatırlamıyorum ama bir yerlerde bu kitabın yazılmış en güzel aşk hikayesi olduğunu duymuştum. bu abartılı yorumdan daha sonra okudum. evet çok güzeldi ama en güzel aşk hikayesi de demem. en güzel aşk hikayesi nedir diye sorsanız ona da cevap veremem. o günün ruh haline göre değişen bir şey herhalde.