cülus bahşişi

osmanlı imparatorluğu'nda her taht değişikliği olayından sonra yeni padişahın, kapıkulu askerlerine bir miktar ödeme yapması geleneği. yıldırım bayezid tarafından başlatılmış, fatih sultan mehmed tarafından kanunlaştırılmış, yavuz sultan selim tarafından miktarı kararlaştırılmıştır.

osmanlı'nın siyaseten duraklama ve gerileme zamanlarında sefere çıkamayan, çıksa da kaybeden; dolayısıyla savaş ganimetlerinden mahrum kalan yeniçeri ocağı'nın kafasına estiğinde kazan kaldırmasının ekonomik sebebidir.

adı sözde bahşiştir, gönülden koparsa verilir gibi bir durum yok. tahta çıkan padişah cülüsü vermesin hele, hali yaman.

günümüzde memur maaşına zam, asker polis için ek gösterge, tazminat maaşlarda iyileştirmeler desek yanlış olmaz.

osmanlı devleti'nde padişahın tahta geçmesiyle yeniçerilere dağıttığı para.
hatta tamamen buna bağlamak mümkün olmasa da, yeniçeriler cülus alabilmek için bir padişahı tahttan indirip diğerini bindirmeye başlamışlardır.

ulufeyle karıştıranlar için, cülus arapça “oturmak” anlamındadır. celse de bu kökten gelir ve “oturum” anlamındadır.

ulufe üç ayda bir yeniçeri ve kapıkulu askerlerine verilirken cülus, yeni padişah tahta oturduğunda verilir.

neredeyse tüm osmanlı padişahlarını diken üstünde tutan gelenek. bir iki padişah hariç. mesela fatih sultan mehmetten herkes oldukça çekinirdi. ama görüyoruz ki 16. yüzyıl da verilmediği halde isyanlar çıkabiliyor.