dede korkut

yarı-efsanevi bilge. (bkz: korkut ata) olarak da anılır. kendisinden bilindiği kadarıyla, ilk kez reşidüddin* (v.1318) bahseder. o, bazı oğuz beylerini sayar ve dede korkut'un da bunların şeyhi olduğunu söyler. yine bu gibi eski dönemlerde, korkud ata namında ehl-i hâl olan aziz bir adamdan bahsedilir. reşidüddin, dede korkut'un, oğuz hükümdarlarından birinin başmüşaviri olduğunu söyler. bu oğuz hükümdarı, kayı inal han'dır. hatta bir menkıbeye göre kayı inal han, hz. muhammed devrinde müslüman olmuş ve dede korkut'u, hz. muhammed'e elçi göndermiştir. velâyetnâme-i hacı bektaş-ı veli kitabında dede korkut bazı oğuz beyleri/hanları ile anılır ve bunların ölmesiyle birlikte oğuz topluluğunun da dağıldığı söylenir.

adam olearius (ö. 1671), dede korkut'tan imam korkut diye bahseder ve 1638 yılında onun mezarını gördüğünü söyler. hatta mezarın olduğu yeri anlatır ve nerde olduğunu bile söyler. adam olearius'un anlattığına göre korkut, putperest olan lezgileri, islam'a davet etmek için oraya gitmiş ama lezgiler tarafından öldürülmüştür. evliya çelebi (v.1682) de bu tarihten 9 yıl sonra, yani 1647 yılında dede korkut'un mezarını ziyaret etmiştir. ve eugene schuyler (ö.1890) de dede korkut'un mezarı hakkında bilgi verir. vasily barthold (ö. 1930) ise bölgeye gittiğini ama mezarı bulamadığını söyler.

dede korkut, ebülgazi bahadır han'a (v.1664) göre 295, bir halk rivayetine göreyse 100 yıl yaşar.

eğer dede korkut gerçekten yaşadıysa bile, göçebe türklerin onu kutsallaştırıp yücelttikleri kesindir.

liselerde her anlamda okutulması gereken tarihi kişi. bilgeliğe ve bilgiye neden ihtiyacımızın olduğu, kaba kuvvete fazla anlam yükleyen gençlere gösterilmeli ve hocam bu bilgiler ne işimize yarayacak diyen öğrenciye bilginin ve bilgeliğin ne olduğu kavratılmalıdır.

gandalf olmadan orta dünya olur muydu? yapalım ki kaba kuvvete biat etmiş bu çocuklar bir an önce gerçek hayata ilk yetişkin adımlarını atabilsinler.

bir zamanlar boy boylayıp soy soylamıştır.

bir dedem korkut varmış, varolsun...

her gördüğümde gülerim shdhshdhdhshds.

dede korkut hikayeleri: azrail bir yigidin canını almıs.
bizim yigit bogac efendi azrail in kim oldugunu bilmiyormus.
efelenmeye baslamıs, gel azrail, savasalım.
velhasılı bu hadsizligi duyan tanrı azrail i canını almak uzere bogac hana yollamıs.
azrail le savasmıslar, bogac han olmek uzereyken yalvarmıs, lutfen aileme veda etmeme musade et.
tanrı azrail e izin vermesini soylemis.
hatta tanrı demis ki boyun egdigi icin onun canına karsılık baska birinin canını getirirsen bogac ın canını bagıslarım.
azrail tanrı nın bu sozunu bogac a iletmis.
bogac babasına gitmis, durumu anlatmıs.
babası demis ki tarlalarım, degerli seylerim, hepsi senin olsun ama canımı veremem.
bogac annesine gitmis.
annesi demis ki butun muceverlerim senin olsun, ama canım tatlıdır, veremem.
bogac beraber yiyip ictigi 40 yigide teker teker gitmis. hicbiri canını vermemis.
en son ölmeden veda etmek uzere esine gitmis.
esi demis ki "yigidim, aslanım, ben sensiz yasayamam. al bu can senin olsun."
bu yuce askı ve fedakarlıgı duyan tanrı sevenleri bagıslamıs, ve bogac la esi hayatını sürdürmüş.
:)

dede korkut, türk dünyası'nın tarihi bir bilge kişisidir. kendisinden korkut ata diye bahsedildiği de olur. tarihte dede korkut'tan ilk kez, ilhanlı veziri reşüdiddin bahseder. dedem korkut; boy boyladı, soy soyladı. dede korkut, tarihte gerçekten yaşamış birisidir.