determinizm

türkçeye gerekircilik olarak da çevrilen düşünce biçimi. bu düşünceye göre evrenin tüm bilgisini elde edip işleyebilirsek gelecekte ne olacağını hesaplayabiliriz.

bu fikre karşı olarak sunulan en büyük argüman, belirsizlik teorisidir.

öyle ben her şeyi bilirim, dışardan gözlemlerim falan yalan anlayacağın.

he bana kalsa, yine her şey sebep sonuç.

her şey olması gerektiği için olur ve en başından en sonuna kadar ne olacağı çoktan belliydi. her şey çoktan oldu.

(bkz: eternalizm)

bununla ilgili süper bir kitap vardır.

(bkz: olasılıksız)

kuantumculuğun tersidir. newtoncu bir anlayış olduğu söylenebilir. her şeyin kesin olarak hesaplanabileceği ileri süren bir görüştür. adam fawer'ın olasılıksız kitabında laplace'in şeytanı adını verdiği olgu direkt olarak determinist savı savunmaktadır.

evrenin işleyişini ve evrende gelişen olayların, çeşitli bilimsel yasalarla belirlenmiş olduğunu ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşmelerinin zorunlu olduğunu öne süren öğretidir. aldığımız kararlar, düşüncelerimiz, eylemlerimiz belirli ve kesin kurallar içerisindedir. determinizme göre özgür irade yanılsamadır. insanın iradesi nedenler zinciri ile gelişen bir durumdur ve bu duruma insanın etkisi yoktur. nedenler ve sonuçlar vardır. bundan ötürü nedensellik ilkesi bu öğretinin temel taşıdır.

belirlenimcilik de denir. hayatta olmuş olacak her şey, ilk andan itibaren belirlenmiştir determinizme göre.

mesela islamda sebepler ara duraktır. hepsi genel çerçevede kadere, tabi sonra allah'a bağlanır.

determinizm daha odaklanır nedenlere. bir nevi de tapar diyebiliriz.

yani birşey olduysa olması gerekmiştir. en başından beri olmak üzere programlanmıştır. belirlenmiştir.

mutlak sebep sonuç ilişkisine inanan, iyinin ve kötünün olmadı, her şeyin olması gerektiği gibi olduğunu iddia eden felsefi düşünce. sakıncalıdır çünkü bütün sistemlerimiz (ahlak, hukuk, eğitim vs) çöker. iradeyi reddettikleri için tecavüz dahil her şey iyi veya kötü değildir, sebepler ve koşullar sonucu öyle yönetmiştir.

sebep sonuç ilişkisi

bir başka ifade ile determinizm, aynı zamanda, aynı şartlar altında her zaman aynı sonuçların alındığını iddia eder. ancak, gerçekte bu pek mümkün değildir. bazı sistemlerin deterministik hareket ettiği kabul edilebilir. ancak birçok sistemler için sonuç kaotiktir ve tahmin edilemez. örneğin; gezegenlerin hareketi kaotiktir. çok gezengenli bir sistemde gezegenlerin yerçekimi alanlarının etkileşimi sonucu gezegen yörüngeleri sürekli değişmektedir. bu gibi bir sistemde gelecekte olacak olanların tahmini de ancak çok kısa vadeli olarak yapılabilmektedir.

her şeyin bir nedeni olması ya da her şeyin bir nedene bağlanarak açıklanabilir olmasını savunan felsefi akımdır.

--- alıntı ---

determinizm, meydana gelen tüm olayların, geçmişte meydana gelmiş olayların kaçınılmaz sonucu olduğunu öne süren bir felsefi görüştür.

--- alıntı ---
sinan canan - kimsenin bilemeyeceği şeyler

bir nevi kadercilik.

sosyal bilimlerin alanına giren bir konu üzerinde uygulandığında sağlıksız sonuçlar verebilmekte olan yaklaşım biçimi.

insanın eylem özgürlüğünü kabul etmeyen görüştür; buna göre, madem ki doğada her şey neden ve sonuç ilkesine göre işlemektedir, o halde insan eylemi de bundan istisna edilemez.

(bkz: kadercilik)

çok güzel bir deneyin videosunu bırakıyorum buraya.
denek ısrarla, bilerek, kendi hür iradesiyle geç bastığını söylüyor ama deneyi yapanlar tam olarak o anda basmasının sebebinin beyin tarafından yollanan uyarılar olduğunu söylüyor.

her şeyi bilemeyiz. "deterjan" dinleyelim.

hayatın istediklerinden değil, başına gelenlerden ibaret olduğunun acı bilgisini kabullenmeyi kolaylaştırma yolu.
yersen.

kadercilik gibi görünen fakat ilahi olmayan ya da ilah olarak bilimi seçen "insan iradesi ve özgürlüğü"nü yok sayan yaklaşım.
(bkz: fatalizm) (bkz: indeterminizm)
bir de (bkz: islam itikadi mezhepleri)nde de var olduğu görülmektedir. (bkz: cehmilik)(bkz: kaderilik)

aslında hepsi birbirinin aynısı bir tarafta ne yaparsan yap istediğin kadar özgür irademle karar verdim yaptım oldu tribine gir senin bu olanlarda bir gram katkın yok diyenler bu katkının ilahi kudret tarafından olduğunu savunan ve ne lakası var tamamen bilimsel bir durum diyenler olarak 2ye ayrılıyor diğer tarafta da insan iradesi denilen şey vardır ve nedensellik de bir yere kadardır diyenler ve bu nedenselliğin ilahi güç olduğuna inanan ve bilimle ilgisi olduğunu düşünenler olarak 2ye ayrılıyor.

bilmiyorum ki basite indirgeyerek aşırı cahilce bir tavır mı sergiledim ama gerçekten işin içinden kendimce böyle çıkabildim.

birçok platformunda yer alan 2020 yapım (bkz: devs) adlı 8 bölümlük mini dizi determinizm kavramının görselleştirilmiş hali olarak karşımıza çıkıyor.

dizinin anlatısında önemli bir yer kaplayan "kuantum ile determinizm" arasındaki zıtlıklar ve anlatının böylesi bir temele dayanması, devs’in zihin açıcı bir seyir sunacağına dair umut verici bir yapım.

incelemek ve daha fazla bilgi isteyenler için