dev hücreli arterit

temporal arterit olarak da bilinir.
en sık görülen primer vaskülittir.
genellikle 50 yaş üzerinde ve kadınlarda görülür.
sıklıkla karotis arter ve dallarını tutar.(en sık temporal arter)
baş ağrısı,çene kladikasyosu, ateş ve sedimentasyonda artış gözlenir.
en korkulan komplikasyonu oftalmik arter tutulumudur.(irreversibl görme kaybıyla sonuçlanabilir.)
tanıda klinik bulgular ve temporal arter biyopsisi kombine edilir ancak biyopsi sonucu beklenmeden steroid verilmeye başlanmalıdır.
temel tedavi steroid olmakla beraber tocilizumab(anti il-6 reseptör antikoru) daha etkilidir ancak mali külfeti fazladır.
görmeyi tehdit eden tutulum varlığında pulse (aralıklı) steroid verilmelidir

kranyal arterit ve horton hastalığı olarak da bilinir.büyük damar vaskülitlerinden birisidir.temporal arter şakaklarda yerleşik olduğu için bu vaskülitteki en sık yakınma olan başağrısı da çoğunlukla burada olur ve sonrasında başı sarabilir. çiğneme, konuşma vs çene kemiği hareketi sağlanan durumlarda ağrı hissedilir.temporal arterde granülomatöz enflamasyon(panarterit) meydana gelir ve temporal nabızsızlık ortaya çıkabilir.
50'ler kuralı olur:50 yaş üstünde görülür, sedim >50 mm/saat 'dir,50 mg steroid ile düzelir.
kranyal sinirleri tutarsa nörolojik semptomlar da ortaya çıkabilir.
çocuklarda dev hücreli (giant cell) arterit görülmez.
tedavisinde tüm vaskülitlerde olduğu gibi akla öncelikle steroidler gelmelidir.