ekber ve erşad sistemi

"her kimseye evlâdımdan saltanat müyesser ola, karındaşların nizâm-ı âlem için katl eylemek münasiptir." adlı fatih kanunnamesi kaldırılmış , yerine hanedanın en yaşlı ve aklı başında olan kişisi padişah olmalı sistemi getirilmiştir bu sisteme ekber ve erşad sistemi denir. 1.ahmed döneminde getirilmiştir ve osmanlı'nın çöküşüne neden olmuştur. çünkü bu sistem görünürde iyi gibi gözükse aslında değildir çünkü şehzadeler senelerce kafeste bekletiliyor ve aklı dengesini kaybedebiliyordu. sırf bu sistem yüzünden osmanlı'nın başına yeteneksiz , akli dengesi bozuk padişahlar getirilmiştir. bunlara örnek (bkz: 1.mustafa) (bkz: deli ibrahim) verilebilir.

maalesef 15. ve 16. yüzyıllar da nizam-i alem için kardeş katlini zorunlu bir önlem diye kabul eden osmanlı kamuoyu, 16. yüzyıl sonlarında artık bunu iyi görmemiştir. sonrasında birtakım özel koşulların da yardımı ile ekberiyyet, yani hanedanın sağ bulunan en yaşlı üyesinin saltanata geçmesi kuralı bir adet olarak yerleşmiştir.

koca fatih'in çıkardığı kanunları saçma kanunlara değiştirmişlerdi. ki üstelik bu kanun nizam-i alem için zaruret halinde cevaz verilen bir fiildi. yani kesinlikle öldürülmeli diye bir kural yoktu. fatih bununla egemenliğin bölünmezliği ve devletin parçalanmazlığı prensiplerini herşeyin üstünde tuttuğunu göstermekteydi. ki baktığımız da bu bir türk geleneğidir aslında. eski türkler de de vardır, bilirsiniz çok meşhurdur mete han'ın toprak meselesini. yani devletin bağımsızlığı, bütünlüğü gibi eski türklerden beri bizde olan gelenekleri harmanlayıp bir kural haline getiren fatih'in kanunları bence devam etmeliydi.

öncelikle ekonomi çok iyi diyerek sözlerime başlamak isterim. şayet bu cümleyi ciddiye aldıysanız rica ediyorum uzaklaşın. derhal! bu bir emirdir. konunun derinliğine girmeden bir uzaklaşın ki rahat rahat tarih biliminin bize sunduğu ve tam olarak detaya gizlenmiş bu konu hakkında güzel bir tanım girebileyim.

osmanlı hanedanının b planı her zaman vardır dostlar. yani devlet sistemi ve diğer kurdukları sistemlerin bozulma olasılığı düşünülmüş ve buna uygun hareket etmişlerdir. şöyle küçük bir örnek düşünün ki mimar sinan yaptığı caminin belli yerlerine gelecekte yapılacak yenileme çalışmaları için pusula bırakmıştır. mimarını bile böyle incelikli yetiştiren osmanlı devlet yönetimi ile ilgili alternatifleri düşünmemiş olabilir mi? he! evet mi? telefonunu çıkar çabuk!! ekonomi çok iyi demedim mi oğlum hala burdasın bak!! terket bu entry çabuk çabuuuk!! cevap tabi ki hayır.

şayet padişahlardan biri olur da bir gün erkek çocuk sahibi olmazsa ne olur? sorusu sözlük sorunsalı gibi düşmüş akıllara ve bir cevap bulmak çok kolay olmamış. üzerine düşünülmüş taşınılmış ve şayet böyle bir durum olursa hanedanın kırım hanlığına geçmesi uygun görülmüştür. bu bir tesadüf değildir zira kırım osmanlıya bağlandığından beri padişahları türk ve osmanlı tarafından belirlenmiştir.

peki ekber ve erşed sistemi neden ortaya çıktı derseniz sevgili okuyan, beklenen oldu ve sultan ibrahimin oğlu olmadı. işte bu hanedanın sonu demekti. geliyordu nogay tatar yönetimi. ulee bunu hem de bu zamanda kabul etmek mümkün mü? değil tabi hemen bir element uyduruldu ve en tecrübeli ve yaşlı devletünn başına geçe diye bu yasa çıkarıldı.