fip

açılımı enfeksiyözperitonittir. kedilerde rastlanan viral, sistemik ve buluşıcı hastalıktır. hastalık (bkz: fcov) felinecoronavirus ile tetiklenen,(bkz: immüm) sistem aracılı ve ölümcül bir hastalıktır. özellikle çok sayıda kedi bulunan yerde yaygındır. belirtileri ise
iştahsızlık,kilo kaybı,sarılık,dengesiz sarhoş gibi yürüme,gözde üveittir. patili dostlarınız için bu belirtiler varsa lütfen veterinere götürün.

gs-441524 adı verilen deneysel bir ilacın 84 gün boyunca kullanılmasıyla etkileri azaltılabilen ya da kökten kaldırılabilen bir hastalık; ancak ne yazık ki, ilaç daha onaylı olmadığından ötürü kaçak yollarla üretiliyor ve üreticisine göre de fiyatı değişiyor. küçücük bir şişeye en az 80-90 dolar (bir marka 358 euroya bile satıyor) bayılmak zorunda kalıyor insanlar ve kedinin kilosuna göre vereceğiniz doz arttığından, bazı kedilere anca 1 ya da 2 gün yetebiliyor. ilaçlar türkiye'de üretilmiyor ve kaçak olduğundan ötürü yurt dışından getirtmek de oldukça zor. yükselen döviz kuru yetmezmiş gibi, getirten kişiler de kendi paylarını ekleyince çok yüksek fiyatlarda alıcı buluyor çünkü bu hastalığa yakalanan kedilerin bildiğim kadarıyla başka iyileşme yolu yok.

instagram'de bu hastalığa yakalanmış kedilerin sahibi olan; ancak bütçesi yetmediğinden ötürü bağış toplayan birçok kişi var. geçen yıla göre fip'e yakalanan kedi sayısında gözle görülür bir artış var; geçen yıl bu kadar çok olmayan bağış sayfaları şimdilerde en az 100 tane vardır gördüğüm kadarıyla. ekonomik durumum sarsıldığı için geçen yılki kadar yardımcı olamıyorum, görünce de öyle üzülüyorum ki... yardımcı olmak isteyenler varsa bağış bekleyen fip'li kedilerin profillerinin paylaşıldığı bir profile göz atabilirsiniz ya da hiç olmadı arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz*:

www.instagram.com/fip.savas...

fip hastası kedilere gönül vermiş bir hanımefendinin yönettiği bir sayfa; ürünler dikip, resimler çizip satıyor ve geliriyle ilaç alıp dağıtıyor:

www.instagram.com/guclulukk...

aşağıdaki bağlantıdan da hastalıkla ilgili daha ayrıntılı bilgilere ulaşabilirsiniz:

fiptedavisi.wordpress.com/

bildiğim kadarıyla tam bir tedavisi olmayan ve genellikle kedilerde ölümcül olan bir hastalık. 84 gün boyunca kullanılan bi ilaçla etkisi azalabilir diye biliyorum, ve kedicik çok daha uzun zaman hayat sürebiliyor. fakat ilaçlar fazla pahalı. güzel çocukları fip'e yakalanmış birçok insan kampanya düzenleyip yardım talep ediyor. ne zaman birini görsem içim acıyor. paylaşım desteği ve bi kahve ücretiyle bu ailelerin hayatını güzelleştirebilirsiniz.

kedi enfeksiyöz peritoniti yani fip, kedi koronavirüsü (fcov) adı verilen bir virüsün belirli türlerinin neden olduğu viral bir kedi hastalığıdır. fıp neredeyse % 100 ölümcüldür ve iyi bir korunma yöntemi yoktur. fip ilk enfeksiyondan haftalar, aylar hatta nadiren yıllar sonra bile ortaya çıkabilir. kedi, koronavirüs (fcov) enfeksiyonuna uygunsuz tepki verdiğinde fip ortaya çıkar. çoğu kedi sadece enfekte olur. bir veya iki ay boyunca fcov döker, bir bağışıklık tepkisi kurar, virüsü ortadan kaldırır ve sonsuza dek mutlu yaşar. bununla birlikte, henüz tam olarak anlamadığımız nedenlerden dolayı, bazı kediler fcov enfeksiyonunu temizlemek yerine, fip geliştirir. fip adı biraz yanıltıcıdır; fıp peritonun iltihabı değildir (karın içi zarı),bir vaskülittir (kan damarlarının iltihabı). kedinin geliştirdiği klinik bulgular, hangi kan damarlarının hasar gördüğüne ve hasarlı kan damarlarının hangi organlara verildiğine bağlıdır.

kedi corona virüsü nasıl kedilere bulaşıyor?
fcov (kedi koronası), neredeyse karşılaştığı tüm kedileri enfekte eden çok bulaşıcı bir virüstür. en önemli enfeksiyon kaynağı, enfekte olmuş kedilerin dışkısıdır ve enfekte olmayan kediler, enfekte olmuş kedilerle aynı kum kaplarını paylaşarak enfekte olurlar. ikinci ana enfeksiyon yolu, enfekte olmamış kedilerin, insanların ayakkabılarından veya kıyafetlerinden, ellerinden, kum küreklerinden vs. küçük enfekte dışkı parçacıklarına istemeden maruz kalmasıdır. enfekte olan kedi, muhtemelen yalanırken veya dışkı parçacıkları mamalarına temas ettiğinde virüsü yutar. fcov bazen enfeksiyonun erken döneminde tükürükten dökülür. bu nedenle yemek kaplarını paylaşmak veya hapşırılmış damlacıkları solumak enfeksiyonun oluşmasına neden olabilir. örneğin enfekte kedilerle, karşılıklı taranmayla yakın temas, nadiren enfeksiyonla sonuçlanabilir.

kedi corona virüsü nasıl fip’e dönüşüyor?
fip, kediler arasında her yerde bulunan bir  virüs olan, fcov’ün (corona) mutasyonundan kaynaklanır. fcov’nin fıpv’e mutasyonu yaygın olsa da, şanslıyız ki bu mutant virüse maruz kalan kedilerin sadece küçük bir yüzdesinin fip hastası olur.
fcov (corona) sürekli mutasyona uğrar ve virüsün çeşitli genetik formları aynı anda aynı hayvanda bir arada bulunabilir. bu mutasyonların çoğu virüsün davranışı üzerinde çok az etkiye sahiptir ve sadece virüsün kaynaklandığı bölgeyi genetik olarak yansıtmaya hizmet eder. bununla birlikte, bazıları virüsün biyolojik davranışı üzerinde belirgin bir etkiye sahiptir. bir çalışma, fcov ile enfekte olan yavruların %20’sinin bir fıp mutantı üreteceğini göstermiştir. tabii ki, mutantların sadece bir kısmı, konakçı direnç faktörlerine (genetik veya genetik olmayan) bağlı olarak fıp üretmeye devam edecektir.

genetik, stres ve diğer enfeksiyonlar fip’te nasıl rol oynar?
fip, herhangi bir cinse/ırka özgü bir hastalık değildir, ancak ırkların içindeki belirli soyları takip eder. genetik, insidansın yaklaşık %50’sini oluşturur. diğer yarısı çevresel faktörlerden etkilenir.
kedinin ilk olarak hangi yaşta fcov’e maruz kaldığı, fip’ten ölüp ölmeyeceği konusunda son derece önemli bir rol oynar. yavru kediler genellikle, 9-10 haftalıkken fcov yaymaya başlar, bu da fcov’e maruziyetlerinin birkaç gün – bir hafta öncesinde olduğu anlamına gelir. yavru kedilerin bağışıklık sistemi 6-16 haftalık bir süre içinde hızla olgunlaşır. bu nedenle, çoğu kedinin fip’e neden olan mutantlara ilk maruz kalması, bağışıklık sistemlerinin hala geliştiği bir sürede ortaya çıkar. bu gelişme eksikliği, bir fıpv mutantının vücutta güçlü bir dayanak kazanma olasılığını artırır. yaş hem bir duyarlalık hem de direnç göstergesi olabilir. fip, 3-5 yaş üstü kedilerde nadiren görülür ve çoğu vaka 16 aylıktan önce ortaya çıkar.

corona pozitif olan sağlıklı kedimin fip olmasını nasıl engellerim?
feline corona virüsü ile enfekte olan her 10 kediden yaklaşık 1’i fip geliştirir. çoğu zaman, bir kedi fip’ten öldükten sonra, evde enfekte olduğu bilinen ancak tamamen sağlıklı olan ikinci bir kedi bulunur. şu anda fcov ile enfekte olmuş bir kedinin fip geliştirmesini engelleyebilecek hiçbir ilaç bulunmamaktadır, ancak kedilerimizin enfeksiyonla başa çıkmasına yardımcı olabileceğimiz birkaç başka yol vardır:
1- kedinin stresini en aza indirin.
2- beslenmeyi en üst düzeye çıkarın ve antioksidan verin.
3- iyi kum kabı hijyeni ile kedinizin fcov’ye maruz kalmasını en aza indirin.

fip belirtileri nelerdir?
fip’in belirtileri haftalar, aylar ve nadir durumlarda ilk enfeksiyondan yıllar sonra ortaya çıkabilir. bu pasif aşamada, kedi asemptomatik olabilir ya da büyüme geriliği, diğer yaygın enfeksiyonlara karşı artan duyarlılık gibi belirsiz belirtiler gösterebilir.birçok yetiştirici ve hatta klinisyen, fip’in erken evrelerinde üst solunum yolu hastalığı belirtilerine neden olabileceğine inanmaktadır. bu teknik olarak doğru değildir, çünkü üst solunum yolu hastalığına genellikle herpesvirüs, klamidofilla, mikoplazma vb.neden olur, doğrudan fıpv tarafından değil. zamanla, birçok kedi bu enfeksiyonla savaşlarını kazanırken, diğerleri kaybeder. klinik fip vakaları geliştiren kediler başlangıçta iştah kaybı, depresyon, sert tüyler, kilo kaybı, antibiyotiğe karşı dirençli ateş ve ikincil enfeksiyonlara (solunum yolu hastalığı vs) karşı artan duyarlılık gibi spesifik olmayan (fipe özel olmayan) semptomlar gösterebilir. fip’in daha spesifik belirtileri, hastalığın şekline (ıslak ve kuru) ve ilgili organlara bağlı olarak değişir.

ıslak (effusive) fip belirtileri
hastalığın en yaygın şekli “ıslak fip” olarak adlandırılır. ıslak fip, abdominal (karın) iç organların astarlarının ve daha az sıklıkla torasik organların (kalp, aortun bir bölümü, timus ve akciğerler) iltihaplanmasından kaynaklanır. bu iltihap, karakteristik müsinöz (sümüksü yapıda), sarı renkli bir sıvının büyük hacimlerini yayar. bu nedenle, ıslak fip formundaki ana klinik işaret, assit (karında çok miktarda sıvı)ve abdominal distansiyon (abdominal tutulum) veya dypnea’dır (torasik tutulum). göğüs kafesindeki kan damarları hasar gördüğünde (toraksik form ıslak fip), sıvı göğse sızarak akciğerlerin genişleme kabiliyetini bozar ve kedi nefes almakta güçlük çeker.

kuru fip belirtileri
fip ayrıca “kuru fip “ olarak adlandırılan daha kronik bir form alabilir. kuru fip, adından da anlaşılacağı üzre karın veya göğüste sıvı birikmeleri ile ilişkili değildir. daha çok böbreklerde, dalakta, karaciğerde ve terminal bağırsakta, gözlerde ve akciğerler ile kalbin iç yüzeylerinde, merkezi sinir sisteminde daha lokalize kitleler ile ilişkilidir. üveit (göz içi iltihabı) gözleri etkileyebilir, bulanık görünmelerine ve irisin rengini değiştirmelerine neden olabilir. enflamasyon beyne girebilir ve omurilik ve ilerleyici nörolojik anormalliklerin bir spektrumuna neden olabilir. fip, 3-5 yaşın altındaki kedilerde inflamatuar göz içi ve sinir sistemi hastalıklarının yarısından fazlasını oluşturur. geçmişte hesaba katılmayan bir şey olsa da, şimdi fip’in son aşamalarındaki kedilerin genellikle ciddi şekilde bağışıklık sistemi baskılanmış olduğunu biliyoruz. kuru fip’li birçok kedi sarılık olur, göz kapağının içine baktığınızda sarı görünür. kedinin burnu soluksa, sarı göründüğünü fark edebilirsiniz. kuru fip’li birçok kedinin gözlerinde işaretler olur. kuru fip’li kedilerin yaklaşık %12’si nörolojik belirtiler geliştirir: genellikle ataksik olurlar (yürürken titrer ve düşerler), baş titremeleri, nöbetler olabilir, gözleri odaklanamayabilir. bununla birlikte, tüm bu klinik bulgular diğer, bazen tedavi edilebilir farklı durumlardan kaynaklanabilir, bu nedenle doğru tanı çok önemlidir.

kedilere fip teşhisi nasıl koyulur?
fip teşhisi koymak, genç kedilere olan yakınlığı, üretim evlerinde ve barınaklarda olma yüksekliği, tipik fiziksel ve tarihsel bulguları, çok sayıda karakteristik laboratuvar anormalliği göz önüne alındığında nispeten basit olmalıdır. bununla birlikte, bir şekilde birçok veteriner hekim için en zor teşhislerden biri olmaya devam etmektedir. gerçek şu ki, veteriner hekimler fip’i teşhis listelerinin üst kısımlarına ya da başına yerleştirmede çok az sorun yaşıyorlar. ancak tanılarını doğrulamada büyük zorluklar yaşıyorlar ve hatta isteksizler. bunun nedeni muhtemelen fip’in bir ölüm cezası olarak görülmesi ve kesin bir kanıt olmadan böyle bir ceza vermeye isteksiz olmamızdır. kesin bir test sonucu karar vermeye yardımcı olsa da belirli bir tanı, basit kesin bir test sonucu yerine kümülatif oranlara dayanabilir. barınaktan ya da üretim evinden gelen genç bir kedide, kronik üveit ve/veya nörolojik belirtiler, yüksek serum proteinleri, hiperglobulinemi ve hipoalbüminemi, antibiyotiğe yanıt vermeyen ateş, lenfopeni ile lökositoz ve kronik hastalık anemisi varsa, sadece oranlara bağlı olarak kuru fip‘ten başka bir hastalığa sahip olamaz. benzer şekilde, benzer geçmişi ve laboratuvar bulguları olan, ancak sarı renkli müsinöz, inflamatuar assitleri (karın içinde sıvıları) olan bir kedinin ıslak fip dışında herhangi bir hastalığa sahip olma olasılığı çok düşüktür. ilginçtir ki, bir üretici veya bakıcı genellikle en basit gözlemlere ve sezgilere dayanarak doğru tanıya işaret eden kişi olur.

kedi üretimi ve fip ilişkisi var mı?
fip,  hem cins kedileri hem de kırma/tekir kedileri etkiler ancak hastalık genellikle yavru kedilerle başlar. dolayısıyla kedi üretimi ile ilişkilidir. fip özellikle aşırı kalabalıktan kaynaklanan uygunsuz bakım koşulları (barınaklar, çok fazla kedi barındıran evler) sebebiyle artmaktadır. ayrıca genetik yatkınlığın fip geliştirme riskinin %50 veya daha fazlasını oluşturabileceğini biliyoruz. fip, tüm ırklarda meydana gelse de belirli çiftleştirmeler, sonunda fip’ten ölecek kediler üretmeye daha yatkındır. bu genetik faktörler büyük olasılıkla, ırk üretimi için yapılan akraba çiftleştirmelerinin bir sonucudur. bu nedenle kedi üretimi yapılan evler en büyük risk altındadır çünkü üç ana risk faktörüne sahiptir ; yavru kedi üretimi, yoğun barınma, genetik duyarlılık.
kedi üretim evlerinde, bir kedinin beş yıllık bir süre içinde en az bir fip salgınına maruz kalma olasılığı çok yüksektir ve kedilerde ölüm oranı genel popülasyondakinden 5-10 kat daha fazla olabilir. barınaklar ise ikinci en büyük riske sahiptir. en büyük insidans, aşırı kalabalık ve uzun süreli konaklamalar sırasında kabul edilen yavru kediler arasındadır. barınaklardaki yavru kediler, genellikle kırmadır. çoğunun genleri vahşi kedi havuzundan gelir. bu nedenle bu yavrularda, bakım koşulları genetik faktörlerden daha önemlidir. bakım koşulları mevsimsel yavru kedi artışından büyük ölçüde etkilenir.

kaynak: suzionline

minik oğluma iki gün önce teşhisi koyulan hastalıktır.

ilk olarak gözlerinde akıntı başladı ve iki gün sonra kesildi. gece birden görmediğini fark ettik.
göz bebekleri aşırı iriydi ve ateşi vardı. sabah apar topar en yakın veterinere gittik ve sadece antibiyotik verip geri yolladı.

daha sonra tavsiye üzerine alanında uzman bir veterinere gittik. muayene ettikçe yeni bir hastalık ismi söylüyordu, o kadar çok hastalık söyledi ki çoğunu hatırlamıyorum bile. tahlil yapmak için kan alındı ve kedimize serum takıldı. o esnada kendimi veteriner kliniğinin bahçesinde hıçkıra hıçkıra ağlarken buldum.

iki saat sonra sonuçlar çıktı ve kedimize fip teşhisi kondu. yani diğer bir adıyla ölümcül kedi virüsü. doktorun muayene sırasında şüphelendiği bütün hastalıklar aslında fip hastalığının neden olduğu belirtilermiş. sarılık, körlük, iştahsızlık ve birçok şey daha.

bu hastalığın maalesef yüzde yüz bir tedavi yolu yok. yurtdışından kaçak olarak getirilen bazı ilaçlar var fakat aşırı pahalılar. bizde veterinerin teklif ettiği tedaviyi seçtik. üç gün serum tedavisi yapılarak bağışıklık sistemi güçlendirilecek ve ardından ilaç tedavisi devam edecek. iyileşip iyileşmeyeceği zamana bağlı.

yaşadığım çaresizliği anlatmam mümkün değil. her geçen gün gözümün önünde eriyip gidiyor ve benim elimden hiçbir şey gelmiyor. çok araştırdım ama ne yazık ki çoğu ölümle sonuçlanıyor.

kedinizde fip belirtileri varsa mutlaka test yaptırın. zamanla çok daha kötü hale geliyor.

edit: kedim maalesef beş gün dayanabildi. beşinci günün sonunda tüm yaşamsal fonksiyonlarını kaybedince uyutmak zorunda kaldık.

hayatımızı alt üst eden boğazımızı düğümleyen hastalık. ne yapacağımızı bilemiyoruz. yıkılmış durumdayız.

sokakta ayağı kırık bir şekilde yaşamaya çalışan yavru kediyi ilanda görüp bir hafta önce sahiplendik. topallayarak yürümesine rağmen neşe dolu bi kediydi. ayağı kırık diyorum ama ilk götürdüğümüz veteriner sadece doku zedelenmesi olduğunu söylemişti, öyle biliyorduk. bir haftaya geçer dediği kedi bir hafta dolmadan yemeden içmeden kesildi. kusmaya başladı. neşesini kaybetti çok sevecen olmasına rağmen tepki vermez oldu. aynı günün gecesi veterinere götürdük. 3 gün burda yatacak dedi. yapilan tahliller kötü geldi ama 3 güne toparlar dedi. ayağının da aslında kırık olduğunu ve yanlış kaynadığını da burada öğrendik. 2. günün sonunda iyileşme olmayınca ekstra tahliller yaptırdık ve fip olduğunu öğrendik. ınternetten sipariş verdiğimiz tüm malzemeleri daha yeni gelmişti. hiçbirini kullanamadı. ayağı çabucak iyileşsin diye en pahalı mamayı almıştık mesela. mamanın geldiği gün hastalandı tek bir tane yiyemedi. tedavisi neyse yaptırmak istiyoruz. buraya kadar olan masraflarını bile herkes neyi varsa koyarak karşıladık. yeter ki iyi olsun dedik ama fiyatların bu kadar yüksek olduğunu bilmiyorduk. bu hastalığı atlatan, yakalanan yazarlardan manevi desteklere açığız.
edit: miniğimiz melek oldu

lanet bir hastalık. küçük yavrum ilk õnce göğsünde biriken suyla mücadele etti. her gece boğularak ölür mü tehlikesiyle bir gözüm üzerinde uyumaya çalıştım. ardından sudan kurtardık, bu sefer ciğerleri enfeksiyon kaptı. antibiyotik verdik, dışarıdan gayet iyi canlı gözüküyor fakat anemi baş gösterdi. şimdi de vitamindi besleyici mamalardı kontrollü şekilde tedaviye devam. inşallah yeneceğiz pislik virüsleri.

veteriner abdulbaki yıldız ile yaptığımız kedilerde fıp hastalığı hakkındaki söyleşi.