iki yönlü simetrik model

iki yönlü simetrik modelde uygulayıcılar, kurumları ve hedef kitleleri arasında arabulucu olarak hizmet etmektedirler. amaçları kurum ve hedef kitle arasında karşılıklı anlayışı inşa etmektir. bu modelin uygulayıcıları da sosyal bilimlerin teori ve yöntemlerinden faydalanabilmektedirler. ancak buradaki fark, halkla ilişkiler planlaması ve değerlendirmesi için ikna teorilerinden ziyade genellikle iletişim teorilerini kullanmalarıdır.

halkla ilişkiler yaklaşımları içerisinde en yenisi olan (2020 aralık itibarıyla) çift yönlü simetrik model hem bilgi toplamaya hem de yaymaya dayanır ama bu modelin asimetrik modelden çok farklı bir çıkış noktası vardır. bu modeli kullanan uygulayıcılar, ortamlarına egemen olmak yerine, ilgili dış kamuları tanımaya ve onlarla işbirliği yapmaya çalışırlar. yürütülen araştırmalar, tutumlardan çok bilgi düzeyi ile ilgilidir. yöneticiler toplanan istihbaratın kamular kadar örgütün kendisini de değişmeye zorlayabileceğinin farkındadır.

grunig ve hunt (1984) halkla ilişkilerin dört modelini ortaya koymuş ve bu modelleri şu şekilde tanımlamışlardır:
(a) basın ajansı/tanıtım modeli, eksik, çarpıtılmış hatta bazen yanlış bilgi verilerek kurumun çıkarlarını gözeten tek yönlü model;
(b) kamuoyu bilgilendirme modeli, tarafsız ve doğru bilgiyle kurumun konumunu destekleyen tek yönlü model;
(c) kamunun tepkisini ve görüşlerini göz ardı etmemesine rağmen kurumun çıkarlarını gözeten planlanmış ve sistematik uygulamanın geçerli olduğu iki yönlü asimetrik model,
(d) kurumla kamuları arasında karşılıklı faydalı ilişkileri ve iletişimi dengeli bir şekilde yürütme amacı güden iki yönlü simetrik model.

bu dört halkla ilişkiler modeli arasında en ideali olarak tanımlanan iki yönlü simetrik modelde, karşılıklı anlayışın sağlanması, iki yönlü iletişimin kurulması ve taraflar arasında bir dengenin oluşturulması esastır. bu modelde kimi zaman hedef kitle kimi zaman ise kurum iletişimi yöneten taraf olabilmektedir. simetrik iletişim; karşılıklı anlayışı, tartışma ve iknayı ve hem kurumun hem de hedef kitlenin çıkarlarına yönelik dengeli bir etkileşimi içermektedir.

iki yönlü simetrik modelde bir arada yaşayabilmek için gerekli değişiklikleri karşılıklı müzakere ve çatışma çözümü stratejileri ile gerçekleştirmek hedeflenmektedir. bu model hedef kitlenin görüşlerini değerlendirmesi ve kuruluşun sosyal sorumluluğunu uygulaması açısından 21. yüzyılın çağdaş halkla ilişkiler anlayışını da ortaya koymaktadır.

iki yönlü simetrik modelde; hedef kitle görüşlerinin dikkate alınmasına vurgu yapılmaktadır. bu da ancak iki yönlü iletişim kurularak sağlanacak bir uyumla elde edilebilecektir. bu doğrultuda, kurum hedef kitlesinden aldığı bilgileri değerlendirip halkın istediği biçimde davranmaya yönelmektedir. böylece bu modelin amacı olan kurum ve hedef kitleleri arasındaki uyum da sağlanmış olmaktadır.

stratejik hedef kitlelerle çatışmayı önlemek ve ilişkileri geliştirmek için iki yönlü simetrik halkla ilişkilerin, kurum ve hedef kitlesinin çıkarlarını dengeleme çabaları araştırmaya ve iletişimi kullanma biçimlerine bağlıdır. sonuç olarak iki yönlü simetrik iletişimin diğer halkla ilişkiler modellerine göre hedef kitlelerle daha iyi ve uzun vadeli ilişkiler kurmayı sağladığını söylemek mümkündür. simetrik modelin uygulayıcılarının hem kurumlarına karşı hem de kurumlarının hedef kitlelerine karşı sadık olmaları gerekmektedir.
asimetrik modelde olduğu gibi, simetrik model de kamuoyuna yönelik araştırmalardan faydalanmaktadır. ancak araştırmayı, hedef kitleyi ikna etmek için değil; kurumla hedef kitlesi arasında karşılıklı anlayışın inşa edilmesi için kullanmaktadır. bu nedenle bu modelde kurumlar, öğrenmiş oldukları hedef kitlenin özellikleri doğrultusunda iç politikalarını ve uygulamalarını değiştirmeye karşı olumlu bakmaktadırlar. her zaman mükemmel bir şekilde dengeli olmasa da anlayışı inşa etmek için işbirlikçi bir yaklaşım söz konusu olmaktadır ve her iki tarafın da iletişim sürecinde denge sağlamaya doğru yönelmesi meselelerin üzerinde değişiklik yapılabilmesi olanağını beraberinde getirmektedir.

iki yönlü simetrik model, iki yönlü asimetrik model ile benzeşse de aslında çok önemli bir noktada ayrılmaktadır. iki yönlü asimetrik modelin temelinde hatırlanacağı gibi ikna yöntemi vardır. hedef kitle ikna stratejileri ile yönlendirilmekte, istenilen mesaja inanması hedeflenmektedir. burada hedef kitlenin verilen mesaja maruz bırakılma durumu vardır. hedef kitlenin ikna olmaktan başka yapacağı tek şeyi, verilen mesajı reddetmesi ya da mesaja kapalı hale gelmesi olacaktır.

kaynak