ilhanlılar

moğol ımparatorluğu'na bağlı bir devlettir. hülagu han tarafından 1256 yılında tebriz merkez olmak üzere kurulmuştur. anadolu selçuklularını da içerisinde barındıran ilhanlılar 1258'de bağdat'ı da fethederek halifeliğe son vermişlerdir. uzun bir süre durdurulamayan ve haşşaşilere de son veren ilhanlılar, ayn calut yenilgileri ve altınorda'ya karşı alınan yenilgiyle zayıflamaya başladı.

(bkz: ilhanlı devleti)
cengiz türk-moğol imparatorluğu'nun iran'daki bir kolu.

ogeday'ın oğlu güyük'ün ardından onun yerine büyük han olan möngke'nin emirleri sonucunda kurulan devlet. möngke iki kardeşinden biri olan kubilay han'ı çin'in, diğeri olan hülagu han'ı ortadoğu'nun fethini tamamlamak ile görevlendirildi; avrupa'nın fethi ise cengiz han'ın ölümünden beri bağımsız gibi hareket eden batu han ve ondan sonra gelenlerin sorumluluğundaydı. işte bu emirle hareket eden kubilay çin'de yuan hanedanı'nı, hülagu ise iran'da bu devleti kurmuştur.

ilk hükümdarı devrinde devletin sınırları iran, ırak ve anadolu selçuklu devleti'nin vassallığı üzerinden anadolu'yu kapsıyordu. hülagu suriye ve mısır'ı da devletinin sınırlarına katmak istese de ordusunun memlük devleti hükümdarı sultan baybars tarafından ayn calut savaşı'nda mağlup edilmesiyle bunu başaramadı.

hülagu, hristiyan olan eşinin* ve komutanlarının* fişeklemelerinin de etkisiyle, müslüman ahaliye oldukça zalim davranan bir hükümdardı; pek çok moğol hükümdarından farklı olarak*. bu durum ve kafkasya'ya doğru yayılma niyeti onu altınorda devleti ile karşı karşıya getirdi. burada müslüman olan amcaoğlu berke han hülagu'yu terek savaşı ile durdurdu. bu savaşla ilhanlı devleti'nin doğal sınırlarına ulaştığı anlaşıldı, moğol imparatorluğu'nun bir nevi uç beyi konumunda olan hülagu'nun orta asya'yı yani devletin merkezini hedeflemesi pek mümkün değildi. hindistan'ı hedefleyebilirdi ancak muhtemelen ortadoğu ile görevlendirildiğinden buna girişmedi, zaten terek'ten kısa süre sonra öldü.

kendisinden sonra gelen hükümdarlar zamanında iç kargaşaların yaşanmaya başlaması yeni seferleri engelledi. bunlardan ilki hülagu'nun oğlu olan ve müslümanlığı seçen ahmet teküdar'ın öldürülmesidir. bu kargaşa dönemi gazan han döneminde son buldu, müslüman olan* bu hükümdarla birlikte devlet yeni diyarlara akınlar yapmasa da belli bir güce ulaştı. devletin son hükümdarı olan ebu said bahadır han döneminde de bu durum sürüyordu. zaten said'in devletin son hükümdarı olma sebebi devletin güçten düşmesi değildir, henüz 30 yaşındayken vefat eden said'in geride bir varis bırakmamasıdır. böylece devlete bağlı olan valiler bağımsız oldular ve iran, ırak ve anadolu coğrafyaları yıldırım bayezid ve timur ortaya çıkana kadar parçalı bir siyasi döneme geçtiler.

ilhanlıdırlar.

isim olarak metonya izlenimi veriyor. bir şey de diyemiyorsun. zira, koca imparatorluğun ismini osmanlı koymuşlar. osman oluyor da, ilhan niye olmasın deseler ne diyeceksin?*

abbasi döneminde, haklı ihtişamına erişen bağdat kütüphanesini yakıp, kitapları da nehire atmışlar * ve çökmekte olan islamın altın çağına da noktayı koymuşlardır.

urfa ziyaretimde yerel rehber anlatmıştı, o dönemin mimari yapılarının harcında yumurta akı kullanıldığı için harran üniversitesini de içeriden ateş yakarak yıkıp, çökertmişler... *