ıslahat fermanı

ıslahat fermanı veya ıslâhat hatt-ı hümâyûnu tanzimat’ın ilanından sonraki uygulamalarla ilgili olarak özellikle gayrimüslimlere yeni haklar tanıyan 18 şubat 1856 tarihli hatt-ı hümâyun.

1856 yılında ilan edilmiştir. ağır bir yabancı baskısı altında, yine yabancılar tarafından hazırlanmıştır.bu ferman bab-ı ali tarafından da hattı-ı hümayun şeklinde yayınlanmıştır. osmanlı'da yaşayan farklı din gruplarının hakları hakkındadır.

burada batı'nın asıl amacı hıristiyan-müslüman tebaasının eşitliği ile osmanlıya müdahale fırsatını oluşturmaktır.

osmanlı devletinde isminden de anlaşılacağı gibi atların ıslahı (bkz: ıslah at) için yayınlanan; toynak bakımı, kaşağı tercihi, nizami yele uzunluğu gibi çeşitli konuların ele alındığı fermandir.

gayrimüslimlere tanınan imtiyazlar müslümanlar tarafından hoş karşılanmamış ve toplumsal denge bozulmuştur.
verilen imtiyazlar sonucu yabancıların, osmanlı iç işlerine karışması kaçınılmaz hale gelmiştir.
yayınlanan fermanlar çözüm olmamış çöküşü hızlandırmıştır.

''allah hepinizi ıslah etsin, ben başka bir şey demiyorum'' şeklinde bir padişah fermanı olması muhtemel.

sebep değil sonuçtur.

gevura gevura gedeyi yasaklamıştır.

ıslah etmeyi başaramadan tarih olmuştur.