1.
balkabağını oyarak yapılan süsleme amaçlı kullanılan fener, jack o'fener. şuradaki videoda kısaca nasıl yapılacağı anlatılmış.
bu balkabağı türünün latince adı cucurbita pepo. 1600'lerden beri abd'de yetiştirilen parlak turuncu renge dönebilen ikonik bir bitki. (bkz: cadılar bayramı) yaklaşırken tam da balkabağı mevsiminde aklıma geldi. bu gelenek aslen britanya adalarındaki (bkz: kelt) kültüründeki samhain adlı bayrama dayanıyormuş. kışın habercisi yada güz festivali olan eski kelt pagan bayramı kilisenin etkisiyle azizler günü'nden önceki gece olan (bkz: all hallow's eve) ile birleştirilmiş. sağlam katolik olan irlandalılarca benimsenip abd'ye ve oradan dünyaya yayılması sağlanmış.
jack o'lantern adından anlaşılacağı üzere, hristiyanlık sonrasında bir irlanda folklorik hikayesi olan "stingy jack" (cimri jack) denen şeytanı bile bir çok kere kandırabilmiş bir karakterden geliyormuş. jack alkolik, paragöz, üçkağıtçı biriymiş. öldüğünde çok günahkar olduğu için cennet onu kabul etmemiş. şeytan da daha önce ona yenildiğinde asla ruhunu almayacağını söylediğinden cehenneme almamış. ve jack diyarlar arası karanlıkta arafta kalakalmış. ama şeytan jack karanlıkta yolunu aydınlatsın diye ona bir parça kömür vermiş. jack onu içi oyulmuş bir şalgamın içine koyup fener gibi taşımaya başlayınca efsane figür böyle ortaya çıkmış. o zamandan beri jack o'lantern'ın cennet ve cehennem arasındaki boşlukta gölgeler arasında gezinmekte olduğu söyleniyor. ve samhain'de yani cadılar bayramında ölüler diyarıyla gerçek dünya arasındaki perde inceldiği için faniler tarafından görünebiliyormuş.
irlandalı göçmenler abd'de bu hikayeyi orijinalindeki şalgam yerine oraya özgü balkabaklarıyla anlatmaya başladığı için parlak turuncu renkli balkabağı daha popüler olmuş. sleepy hollow efsanesi adlı hikayedeki başşız süvari bazı çizerler tarafından elinde jack o'lantern taşırken tasvir edilmiş.
zamanla samhain ve cadılar bayramı dini bir ritüel yerine kostümler, makyajlar, süslemeler ve şekerlemelerle dolu "korkunçlu" bir modern zamanlar eğlencesine dönüşerek hikayesi pek bilinmese de her yere cimri jack'in fenerini de götürmüş. hatta ingilizce konuşulan ülkelerden çıkıp bugünlerde islami şeriat yönetimi altındaki suudi arabistan'da bile cadılar bayramı kutlanır olmuş. etrafta hem gerçekten oyulmuş hem de plastikten yapılma korkunç yüzlü jack o'lantern balkabaklarını her yerde görebiliyoruz. biz de "yıllardır" içinden geçtiğimiz şu karanlık dönemde balkabağından fenerle önümüzü aydınlatıp biraz eğlensek bence fena olmaz.
bu balkabağı türünün latince adı cucurbita pepo. 1600'lerden beri abd'de yetiştirilen parlak turuncu renge dönebilen ikonik bir bitki. (bkz: cadılar bayramı) yaklaşırken tam da balkabağı mevsiminde aklıma geldi. bu gelenek aslen britanya adalarındaki (bkz: kelt) kültüründeki samhain adlı bayrama dayanıyormuş. kışın habercisi yada güz festivali olan eski kelt pagan bayramı kilisenin etkisiyle azizler günü'nden önceki gece olan (bkz: all hallow's eve) ile birleştirilmiş. sağlam katolik olan irlandalılarca benimsenip abd'ye ve oradan dünyaya yayılması sağlanmış.
jack o'lantern adından anlaşılacağı üzere, hristiyanlık sonrasında bir irlanda folklorik hikayesi olan "stingy jack" (cimri jack) denen şeytanı bile bir çok kere kandırabilmiş bir karakterden geliyormuş. jack alkolik, paragöz, üçkağıtçı biriymiş. öldüğünde çok günahkar olduğu için cennet onu kabul etmemiş. şeytan da daha önce ona yenildiğinde asla ruhunu almayacağını söylediğinden cehenneme almamış. ve jack diyarlar arası karanlıkta arafta kalakalmış. ama şeytan jack karanlıkta yolunu aydınlatsın diye ona bir parça kömür vermiş. jack onu içi oyulmuş bir şalgamın içine koyup fener gibi taşımaya başlayınca efsane figür böyle ortaya çıkmış. o zamandan beri jack o'lantern'ın cennet ve cehennem arasındaki boşlukta gölgeler arasında gezinmekte olduğu söyleniyor. ve samhain'de yani cadılar bayramında ölüler diyarıyla gerçek dünya arasındaki perde inceldiği için faniler tarafından görünebiliyormuş.
irlandalı göçmenler abd'de bu hikayeyi orijinalindeki şalgam yerine oraya özgü balkabaklarıyla anlatmaya başladığı için parlak turuncu renkli balkabağı daha popüler olmuş. sleepy hollow efsanesi adlı hikayedeki başşız süvari bazı çizerler tarafından elinde jack o'lantern taşırken tasvir edilmiş.
zamanla samhain ve cadılar bayramı dini bir ritüel yerine kostümler, makyajlar, süslemeler ve şekerlemelerle dolu "korkunçlu" bir modern zamanlar eğlencesine dönüşerek hikayesi pek bilinmese de her yere cimri jack'in fenerini de götürmüş. hatta ingilizce konuşulan ülkelerden çıkıp bugünlerde islami şeriat yönetimi altındaki suudi arabistan'da bile cadılar bayramı kutlanır olmuş. etrafta hem gerçekten oyulmuş hem de plastikten yapılma korkunç yüzlü jack o'lantern balkabaklarını her yerde görebiliyoruz. biz de "yıllardır" içinden geçtiğimiz şu karanlık dönemde balkabağından fenerle önümüzü aydınlatıp biraz eğlensek bence fena olmaz.
devamını gör...