komünizm sosyalizm kapitalizm ve faşizm arasındaki fark

komünizm daha çok sosyalizme benziyor. her ikisinde de üretim faktörlerinin sahibi halktır. en önemli fark, üretimin komünizmde ihtiyaca ve sosyalizmde beceriye göre dağıtılmasıdır.

komünizm, özel şahısların üretime sahip olduğu kapitalizmden çok farklıdır. ancak her ikisi de merkezi bir plan oluşturması yönüyle faşizme benzer. faşizm, bireylerin üretim faktörlerini ellerinde tutmalarına izin verir ve birçok ülke komünizmi savuşturmak için faşizme yönelmiştir.

dün gördüğüm ve yazmak için boş vakit kovaladığım başlık.
öncelikle en temel fark komünizm, sosyalizm ve faşizm birer ideolojiyken kapitalizmin bir ekonomik model olmasıdır. bu çok önemli mi fark mı? günümüzde pek bir önemi olduğunu düşünmüyorum zira kapitalizm tek başına tüm dünyayı domine ediyor. bunun da en temel sebebi kendi hatalarından ders alabilmesidir. yani tıkandığı an şekil değiştirebilir. mesela orta sınıfı yaratması en büyük örneği. peki ideoloji ve üretim modeli arasındaki fark ne? ideoloji aslında bize bir dünya görüşü sunar, bir ideal toplum belirler ve ona ulaşmak için bir rota çizer mesela marx'ın komünist topluma geçişte çizdiği yol haritası. içine ekonomiyi de alır. üretim modeli ise adı üstünde üretimle ilgilidir. ham madenin kimse ait olduğuna, fiyatı neyin belirlemesi gerektiğine, üretim tarzına göre birbirlerinden ayrılırlar. kapitalizme en uygun ideoloji liberalizmdir ve liberalizmin taban tabana zıttı olan muhafazakar bir ideoloji de kapitalist bir ekonomik modele sahip olabilir.
komünizm, sosyalizm ve faşizme dönersek burada da öncelikle şöyle bir fark var. sosyalizm bir meta-ideolojidir. komünizm/marxizm de onun bir yorumudur. faşizmse bir 20. yy ideolojisidir yani meta ideolojilere bir cevap olarak türemiştir. sosyalizm ve komünizm arasındaki fark oldukça karışık, tam olarak anlayabildiğime hala inanmıyorum. bence en temel olay kimin neyden ne kadar faydalandığı. komünizm insanlara temel ihtiyaçlarının tamamını vermekle yükümlü bir devletten bahseder. bunun temelinde de özel mülkiyete karşı 0 toleransı var. sosyalizmse özel mülkiyete bu kadar karşı değil, bir yeri var toplumda. kimsenin sahip olamayacağı tek şey üretim araçları ama mesela kendi eviniz olabilir. komünizmde tüm temel ihtiyaçlar hiçbir karşılık gözetmeden vatandaşlara devlet tarafından verilirken sosyalizmde üretime ne kadar katıldığınız belirleyici olur. bunun temelinde de bence marx var. marx'a göre insanı biricik yapan şey bir şey üretebilme yetisi. dolayısıyla buna sahip olduğundan otomatik olarak üretime katılacağını varsayar.
son olarak faşizmin farkı ne? temel fark sınıf. faşistler sosyal sınıfsal ayrıma taparlar diyebiliriz. aryanlık üzerinden oluşturdukları ayrımı hem sosyal olarak hem de ekonomik olarak politikalarla desteklerler. dolayısıyla popülist politikalarının kalbinde bu sınıf mücadelesi vardır tabii onu sosyalistler/komünistler gibi üretim araçları üzerinden tanımlamazlar.

ideolojik olarak birbirinden farklı olsa bile çoğu konuda benzerlik gösteren devlet anlayışlarıdır. farkı hissedenler ise devletlerin en saf biçimde yaşayan halklarıdır.

aslında sosyalizm ve komünizm karşısına koyabileceğimiz ideoloji liberalizmdir. yani "özgürlükçülük". kapitalizm ise bunun içinde ekonomik bir plan olarak karşımıza çıkar.

liberalizmin en önemli özellikleri, kendisinden önceki feodal topluma eleştirel olarak "emeğinizi kime satabileceğinize karar verme" özgürlüğü, mülkiyet özgürlüğü ve görünmez el teorisidir.

ancak liberalizm de görünmez el teorisinin işe yaramaması, tekelleşme(kapitalizm) ve sonucu olarak emeğimi satacak yer bulduğuma şükretmem ile sonuçlanıyor.

sosyalizm için #1586217

faşizmden alalım, faşizm belirli değerler üzerinden(genellikle devlet-millet-vatan-din) toplumu tekleştiren ve tek bir doğruda buluşturan, mütemadiyen bu tek doğru üzerinden kendini üreten nizamdır. faşizm totaliterdir: bu tek doğru'nun(toplumdaki bağlayıcı unsurun) dışında kalanları da buraya çeker, beceremiyorsa da hedef alır ve toplumun dışına atar. faşizmin iktisadi formasyonu korporatizmdir, kısaca toplumdaki tüm mesleklerin ve iş gruplarının birbiriyle bağlantılı hale getirilmesi, tüm bunların uyum içinde olması. böylece toplumu(ve ekonomiyi) tek elden kontrol etmek kolaylaşacaktır.

kapitalizm'den devam: hiç ineğin yoktur. ineğin olmadığı için de sabah 8-akşam 5 bir işe girersin. işten kazandığın parayla bakkaldan süt alırsın. süt ne ara inekten sağıldı, ne ara kartona dolduruldu, ne ara raflara dizildi, inek niye x kişisinin mülkiyetinde vs vs. bunları oturup düşünüp algılayana kadar bir bakmışsın ki diğer gün başlamış, işinin başına geçersin. hoooop başa döndük. tüm bu süreçler beraberinde yabancılaşmayı getirecektir.

sosyalizm, toplumculuktur. yine ineğin yoktur çünkü inekler tüm topluma aittir. ama yine süt almak için sabah 8-akşam 5 çalışman gerekir... toplum tek tek bireylerden oluştuğu için ve bu toplumun inşasında senin bir iraden olmadığı için, toplumu inşa edenler aslında ineklere sahiptir ama ''her şey toplum için'' falan diyerek bunun üstünü örterler. burada da, -kapitalizmde olduğu gibi,- kendini günden güne üreten bir döngü vardır ve sen bu döngünün içinde toplumun nasıl inşa edildiğini, bu inşadan kimlerin nasıl fayda sağladığını falan sorgulayacak kadar imkan bulamazsın. sorgularsan da akibetin iyi olmaz.

komünizmdeyse artık sınırlar kalkmıştır, toplum da en ufak parçasına kadar dağıtılmıştır. artık toplum yerine gönüllü birlikteliklere dayalı kurdukları komünler(müşterekler) vardır... istediğin bir komün'e katılabilir, yahut gönüllü kişileri bulup yeni bir komün kurabilirsin. bir ineğin olup olmayacağı ise tartışma konusudur.

2 inek hikayesi vardır belki birisiniz yine de yazayım
2 ineğiniz var :
komünizm : sendeki iki ineği de alır, sana süt verir
sosyalizm : sendeki bir ineği alır, ineği olamayan komşuna verir
faşizm : sendeki iki ineği de alır, sana süt satar
kapitalizm : sendeki bir ineği alıp boğasıyla çiftleştirir ve sürü yetiştirir