1.
her ne kadar 4 tane olarak bilinse de, aslında geniş pencereden bakıldığında çok daha fazla sayıda olan faz durumları.
maddenin "normal durumları" çoğumuzun bildiği gibi 4 tane:
- katı (belirli bir şekil ve hacim sahibi maddeler)
- sıvı (sıkıştırılamayan akışkan maddeler)
- gaz (sıkıştırılabilen akışkan maddeler)
- plazma (serbest yüklü parçacıklardan oluşan maddeler)
katılar kendi içerisinde kristal katılar, amorf katılar, plastik kristaller ve kuazi kristaller olmak üzere 4'e, sıvılar likit kristaller ve newtonsal olmayan akışkanlar olmak üzere 2'ye ayrılıyor.
buraya kadar her şey normal.
***
buradan itibaren işler biraz daha fantastik bir hal almaya başlıyor. çoğumuza arapça gibi gelecek birtakım yeni madde durumları keşfedildi. bazıları aslında uzunca bir süredir biliniyor ama diğer 4 hal maddenin en temel halleri olduğu ve buradan itibaren yazacaklarım biraz daha ekstrem koşullarda ortaya çıktığı için ders kitaplarında çoğuna rastlamıyoruz.
- uyarılmış hal (temel enerji düzeyinin üzerine çıkan elektronların bulunduğu durum)
- dejenere madde (çok yüksek basınç altındaki durum)
- bose - einstein yoğuşması (aynı kuantum sayılarına sahip bozonların bir arada olduğu durum)
- süper akışkan (bulunduğu kapta yukarıya doğru bile akabilen, akmaya karşı direnç göstermeyen durum)
- süper katı (süper akışkan gibi akışkan olan ama belirli bir katı kristal yapısına sahip madde)
- süper kritik akışkan (kritik sıcaklığın üzerine çıkıldığında katı ya da gaz fazında olmayan madde)
- süper iletken (0 elektrik direncine sahip madde)
- jahn - teller metali (aynı anda hem yalıtkan, hem metal, hem süper iletken hem de manyetik özellikleri gösteren durum)
- zaman kristali (3 boyutlu uzaya ek olarak, 4. boyut olan zamanda da kendini tekrar eden kristal yapı)
- fermiyonik yoğuşma (bose - einstein yoğuşmasının fermiyonlardan oluşan versiyonu)
- rydberg polaronu (ultra soğuk koşullarda ortaya çıkan egzotik bir madde)
- kuantum spin sıvısı (düşük sıcaklıklarda etkileşen kuantum spinlerle ortaya çıkan egzotik bir madde)
- ağır fermiyon materyal (ağır elektronlardan oluşan bir çeşit metal)
- dropleton (elektronlar ve deliklerden oluşan bir çeşit kuantum damlacığı)
- ip - ağ ya da sicim - ağ akışkanı (sıvı gibi kararsız dizilime sahip atomların oluşturduğu katı)
bir de son derece yüksek enerji seviyelerindeki kuark - gluon plazması var ki bu da maddenin ancak büyük patlama gibi yüksek enerjili bir ortamda ortaya çıkabilen bir hali.
maddenin "normal durumları" çoğumuzun bildiği gibi 4 tane:
- katı (belirli bir şekil ve hacim sahibi maddeler)
- sıvı (sıkıştırılamayan akışkan maddeler)
- gaz (sıkıştırılabilen akışkan maddeler)
- plazma (serbest yüklü parçacıklardan oluşan maddeler)
katılar kendi içerisinde kristal katılar, amorf katılar, plastik kristaller ve kuazi kristaller olmak üzere 4'e, sıvılar likit kristaller ve newtonsal olmayan akışkanlar olmak üzere 2'ye ayrılıyor.
buraya kadar her şey normal.
***
buradan itibaren işler biraz daha fantastik bir hal almaya başlıyor. çoğumuza arapça gibi gelecek birtakım yeni madde durumları keşfedildi. bazıları aslında uzunca bir süredir biliniyor ama diğer 4 hal maddenin en temel halleri olduğu ve buradan itibaren yazacaklarım biraz daha ekstrem koşullarda ortaya çıktığı için ders kitaplarında çoğuna rastlamıyoruz.
- uyarılmış hal (temel enerji düzeyinin üzerine çıkan elektronların bulunduğu durum)
- dejenere madde (çok yüksek basınç altındaki durum)
- bose - einstein yoğuşması (aynı kuantum sayılarına sahip bozonların bir arada olduğu durum)
- süper akışkan (bulunduğu kapta yukarıya doğru bile akabilen, akmaya karşı direnç göstermeyen durum)
- süper katı (süper akışkan gibi akışkan olan ama belirli bir katı kristal yapısına sahip madde)
- süper kritik akışkan (kritik sıcaklığın üzerine çıkıldığında katı ya da gaz fazında olmayan madde)
- süper iletken (0 elektrik direncine sahip madde)
- jahn - teller metali (aynı anda hem yalıtkan, hem metal, hem süper iletken hem de manyetik özellikleri gösteren durum)
- zaman kristali (3 boyutlu uzaya ek olarak, 4. boyut olan zamanda da kendini tekrar eden kristal yapı)
- fermiyonik yoğuşma (bose - einstein yoğuşmasının fermiyonlardan oluşan versiyonu)
- rydberg polaronu (ultra soğuk koşullarda ortaya çıkan egzotik bir madde)
- kuantum spin sıvısı (düşük sıcaklıklarda etkileşen kuantum spinlerle ortaya çıkan egzotik bir madde)
- ağır fermiyon materyal (ağır elektronlardan oluşan bir çeşit metal)
- dropleton (elektronlar ve deliklerden oluşan bir çeşit kuantum damlacığı)
- ip - ağ ya da sicim - ağ akışkanı (sıvı gibi kararsız dizilime sahip atomların oluşturduğu katı)
bir de son derece yüksek enerji seviyelerindeki kuark - gluon plazması var ki bu da maddenin ancak büyük patlama gibi yüksek enerjili bir ortamda ortaya çıkabilen bir hali.
devamını gör...
2.
katı
sıvı
gaz ve plazma olarak 4 gruba ayrılır.
sıcaklık ve soğukluğa göre maddeler sürekli başka bir hale geçer.
katı erir, eriyen donar, sıvı buharlaşır.
katı maddenin atom tanecikleri arasındaki boşluk aşırı azdır, sıvıların arasında biraz daha boşluk vardır, gazların arasında ise boşluk artmıştır. serbest gezinirler.
sıvı
gaz ve plazma olarak 4 gruba ayrılır.
sıcaklık ve soğukluğa göre maddeler sürekli başka bir hale geçer.
katı erir, eriyen donar, sıvı buharlaşır.
katı maddenin atom tanecikleri arasındaki boşluk aşırı azdır, sıvıların arasında biraz daha boşluk vardır, gazların arasında ise boşluk artmıştır. serbest gezinirler.
devamını gör...
3.
iyi de moruk madde bunu nasıl yapıyor? hem sıvı, hem katı, hem gaz olabilmeyi nasıl başarıyor? beyni mi var bunun?
devamını gör...
4.
maddenin halleri fizik evrenin similasyon olduğunun kanıtı gibi...
devamını gör...
5.
kimyevi, doğal. kimyasala bulaşmayın, doğalına alışmayın...
devamını gör...