nejat uygur

1927 yılında doğmuş, 2013 yılında da aramızdan ayrılmış usta oyuncu. tiyatro oyuncusu olmayı düşünmüyormuş ama 1949 yılında nejat uygur tiyatrosu ile profesyonel anlamda tiyatroya adım atmış. eşi necla uygur, çocukları süheyl uygur ve behzat uygur da kendisi gibi oyuncudur. ayrıca behzat uygur oğluna dedesinin ismini vermiş ve o da oyunculuğa adım atmış.

nejat uygur'a türkiye'nin charlie chaplin'i desek yanlış olmaz herhalde. eskiden televizyonda bazı oyunlarına denk gelip izliyorduk. internette de bazı oyunlarına rastlamak mümkün. kendisi hayatını tiyatroya adamış bir insan. cibali karakolu, param yok memed, sizinki can da bizimki patlıcan mı?, zamzalak oyunları sanırım en iyileriydi. gerçi bütün oyunlarını izleme fırsatı bulamadım.

kendisine neden kavuğun verilmediği de bir tartışma konusu olmuştu. aşağıya da onunla ilgili bir haber bırakıyorum;

onedio.com/haber/kavuk-asli...

orta oyunculuğu ekolünden gelen, ancak ne politik ne de komik olduğu için şive güldürüsüne sığınmış, aydemir akbaş tadında bir isimdir. kavuk için lobi yapmış, ama havasını almıştır. "yat tüfeen üstüne" repliğiyle kavuk mavuk alınmaz. politik eleştiri yapmayan adam kavuk alamaz. nejat'lara gelene kadar levent kırca vardı, ferhan şensoy sırf kankası diye rasim öztekin'e verdi, rasim de inşaat'taki oğlana verdi. olay bağlamından koptu. ama nejat uygur aslında kimdir dersek, recep ivedik öncülü olarak değerlendirebiliriz.

büyük usta nejatuygur'u aramızdan ayrılışının 8. yılı.

kaybedenler kulübündeki radyocu.

toplumsal olayları, mimik, şive ve kelime oyunlarıyla bezeyerek eleştirmiş sanatçıya "siyasi göndermeleri yok" denerek olumsuz eleştiri getirilmiş.. affetsin güldüm.

ilk aklıma gelen "siyasi oyunlarını" yazayım: "zamsalak", "sizinki can da bizim ki patlıcan mı", hatta askeri vesayeti, durum ve tutumlarını eleştirdiği "miğferine çiçek eken asker ", "alo orası tımarhane mi?" gibi oyunları mı izlemediniz yoksa izleyip anlamadınız mı?

hatta yeni kuşak bilmez "demirel'e söylerim" , "aman özal duymasın" oyunları da vardır.

gelelim kavuk meselesi ise gerçekten karmaşık.. google araması yapın:
1-aile kavuk bizde diyor,
2-nejat uygur'un dümbüllü bana "önce seni izleseydim sana verirdim" diyor.
3-münir özkul, "tiyatroyu bırakma aşamasına gelmiş ve sağlık sorunundan dolayı motive olsun " deniliyor..

daha da araştırılsa neler çıkar neler.. sözün özü kavukluda kavuksuzda nejat uygur'dur. ölen insanların arkasından lam-cim edeceğinize kuruluşunda para yardımı yaptığı bkm'nin bu kadar pervasız, apolitik ve görece kalitesiz işler çıkarmasına laf edin. öyle ya ölüler cevap veremez ancak yaşayanlar cevapta verir, görece doğru/yanlışlarınıda düzenler/düzeltir.

şahan'la vb. ile kıyaslanamaz: kendisi kadar tiyatro tozu mu yutmuşlar, eser mi yazmışlar, siyasi gönderme mi yapmışlar dedede dadada.. 3.sanat, tiyatroyla, 7.sanat sinemayı bir tutmak anlamına gelir bu ki ne kadar mantıklı??? yapmayınız.

çocukluğumun tiyatrocusu. tv de ne zaman verilse izlerdim. cibali karakolu, hastane mi kestane mi, hanedan vs. büyük usta. rahmet olsun.

gerçek bir tiyatro ve sanat emekçisidir. kavuk olayına girmeye bile gerek yoktur. nejat uygur da, ferhan şensoy da, münir özkul da bu ülkenin tiyatrosunun yapı taşlarıdır.

tv'de gösterilen bir oyundan aklımda kalan, bahri beyat ve nejat uygur arasında gerçekleşen bir replikler bütünü:

nejat uygur: can bornozuyla* oradan kaçtım.
bahri beyat: can neyiyle neyiyle?
nejat uygur: can havlusuyla*.
bahri beyat: haaa, can havliyleeeee...

nejat uygur'un bu tür esprilerinin çok benlik olduğunu söyleyemeyeceğim ama babamın çok hoşuna giderdi.

1927/2013 yılları arasında yaşamış türk oyuncu, tiyatrocu.

yogaya başlamış

yeni neslin anlayamadığı için pek sevemediği boomer kuşağı'nın bayıldığı rahmetli tiyatrocu. oyunlarındaki yanlış anlayan hafif saf karakterler ortaoyunu geleneğidir. bir tane çakal karakterin yanına hafif saf bir karakter koyarsınız. o onunla güzeldir. hafif saf karakter "bilmeden" pot kırar. bu pot ülkenin kokuşmuşluğuna, yolsuzluk yapan siyasetçisine, zengin olup işini görenedir genelde. tv'de en çok bu karakterler gösterildiği için millet tilt olur.

nejat uygur aslında cem yılmaz'dan çok da farklı bir şey yapmaz fakat espiriler oyunlar dönemin gündemiyle ilgili olduğu için yeni neslin anlayamaması çok doğal. aynı şey cem yılmaz'ın arif vs. 216 filminde cem yılmaz'ın da başına geldi. geçmişi bilmeyen, göndermeleri anlayamayan nesil bu ne şimdi dedi.

diğer yandan bugün nejat uygur'a burun kıvıranlar bilmezler ki ertem eğilmez kadrosuyla çekilen süt kardeşler oyununu nejat uygur sahnelemiştir 1950'lerde. burasa iki yorumu karşılaştırmıyorum. ikisi de çok kıymetli oyun vesinema tarihinde.

nejat uygur aslında iyi bir rutin kırıcıdır. sizi uyuz eder bunu bilinçli yapar. kimi zaman oyunda o kadar safa yatar ki kanser olursunuz. aslında tüm derdi bir de burdan bak demektir. aykırı olmayı sever. dönemin düşünce tarzı da budur zaten. aslında satır aralarında da bir yandan ne kadar unutulmak istemediğini ya da ölümün soğuk çaresizliğine biçare olmanın verdiği hüznü okursun.

"bir yerin belediye başkanı sokağa ismimi vermek istedi. dedim öyle bir yere koyun, unutulmasın. mesela çıkmaz sokağa koyun. adam girdi mi çıkamasın yedi ceddime sövsün." nejat uygur



biliyorum caminin avlusunda toplanan kalabalık bana değil
gelen ünlüleri görmek için
‘aa, o da burda, şu da burda!’ deyip
beni musalla taşında unutanları görüyorum
hayatımda ilk defa katıla katıla gülüyorum
çünkü, kırkım dolmadan unutulacağımı biliyorum.
yaşlı bir selvi ağacının gölgesinde oturup
yılların yorgunluğunu çıkarıyorum
birden önümden sırasıyla nisa’lar, tolga’lar, sadri’ler
daha birçok sanatçılar geçiyor.
selâm veriyorum, hiçbiri görmüyor.
sesleniyorum: ‘anne, ben buradayım. baba, ben buradayım.’
sesleniyorum. ama kimse duymuyor.
eşime sesleniyorum: ‘nerde benim yamalı elbiselerim, boyalarım?’
çocuklarım burada beni niye yalnız bıraktınız?
ağlıyorum, ağlıyorum, ağlıyorum.
günahımla sevabımla allah’a sığınıyorum.

nejat uygur

döneminde iktidara sallayabilen bir sanatçı. çok sert olmasa da muhalif bir yönü varmış.
peki 2016 sonrası tiyatro yapsa , mevcut iktidara sallayabilir miydi?
metin uca'nın kovulmadığı yer kalmamıştı sırf muhalif diye. kitap yazıp satarak ayakta kaldı.
levent üzümcü sahne bulamıyor çıkacak. bir kaç chp' li belediye olmasa twetter ' dan öteye geçemeyecek.
nejat uygur bunları göze alabilir miydi?

hastane odasindaki son goruntulerini gordugum gun butun sevgim saygim bitti kendisine

oysa bizim cocuklugumuzda catır çatır iktidarları elestiren bir sanatçıydı

akape gelene kadar, gelmiş geçmiş tüm siyasi partilere de, başkanlarına da saydırmış, zaman zaman başı derde de girmiştir, gerçi kenan evren harç o dönemin siyasetçileri şaka kaldırır adamlardı. bu günkü durumu gözönüne almayın, çok çok karakolda ifadesi alunmış, belki vali vs tarafından da aranmıştır o kadar. iyiki bugünü ve bugünün akapesini görmedi, görseydi bilmiyorum ne yapardı ? ama ölene kadar sıkı akapeliydi. ölmeden bir kaç hafta önce yapılmış bir radyo ropörtajını dinlemiştim. bayağı bayağı akapeliydi, şimdi olsa öyle olurmuydu bilemiyorum.

ama genede iyi sanatçıydı, güldürürken düşündürür, toplumun memleketin gerçeklerini ortaya koyardı.
akapeliliği hariç iyi sanatçıydı.

jonathan miller'a çok benzediğini düşündüğüm rahmetli tiyatro oyuncusudur.
(bkz: the atheism tapes)

yok nejat baba, hiçbir ölümüzü unutmadığımız gibi seni de unutmadık çok şükür.