rum mübadiller

anadolu' nun ve trakya' nın birçok köy, kasaba ve şehirlerinden, lozan antlaşması gereği, ana vatanlarını terk ederek şimdiki yunanistan'a yerleşen halktır.

sayıları iki milyon civarında olduğu söylenir. oysa, müslüman mübadiller resmi kayıtlara göre 500.000 kadardır.

yunanistan' a gidince dışlanmışlar ve aşağılanmışlardır. zengini, fakiri, okumuşu, cahili hep aynı sandala binerek gitmişlerdir.

balkan muhacirleri nasıl acı ve özlem ile o günleri yad ediyorsa, aynı şekilde rum mübadiller de bu acı ve özlemi duymaktadırlar. üstelik kendilerine özgü bir kültür yaratmışlardır.

rum mubadillerin adı rumdur. bunlar anadolunun yerli halkıdır. gidince orada da yunanlılar dışlamışlar. giresun köylerinde temizlikleri çalışkanlıkları anlatılır. bu sanatkar ve çalışkan insanları göndermişler yerine kimleri almışlar dersiniz. balkanlardan gelen göçmenler arasında türkler olduğu gibi vatansız başıboş çok tayfa da giriş yapmıştır.

aynı zamanda karamanlı rumlar diye bilinen hristiyan türklerin ve bir takım ermeninin de yunanistana teknelere bindirilip götürüldükten sonra, yunanca bilmeyenlerine kimlik verilmediği, eğitime tabi tutulmuş mübadillerdir.

acılarını anlıyor ve paylaşıyorum. yunan muhacırlarıyla benzer özellik gösterirler. fark olarak biz iskan politikasıyla topraklarımıza geri döndük.

lozan mübadelesinin etnik kökene göre değil, dini temel göre yapılmış olmasının sonucudur. aslen türk kökenli ortodokslar diğer ortodokslarla beraber yunanistan'a göçmek zorunda kalmışlardır.

araştırmadım ama ben mübadelenin dini temele göre yapılmasının nedeninin türkiye cumhuriyeti sınırları içinde yeni bir ulus yaratmak olduğunu düşünüyorum. bunun için de aynı etnik gruptan değil aynı dinden insanların yaşadığı bir toplum oluşturmak gerekiyordu.

burada mesele anadolu'da yaşayan halkların kullandığı dildi. çoğu zaman asimilasyon olarak gösterilen ortak dil vurgusunun da nedeni buydu. aynı dinden insanlar tamam da ayrı dilden insanlar nasıl anlaşacaktı. işte bugünlere kadar gelen kürt sorununun bir nedeni budur. bu pencereden bakarsak kürt sorunu türkiye cumhuriyeti vatandaşlarının tek ulus haline gelmesinin önündeki engellerden biridir. tahminimce atatürk biraz da bunu çözmek için toprak reformu yapmak istedi ama başarıya ulaşılamadı.

atatürk'ün yapmak isteyip de sonuca ulaşamadığı iki projesi vardı. biri toprak reformu, diğeri de ana dilde ibadet. bunları başarabilseydi fransa'da olduğu gibi yeni bir ulus yaratılabilirdi ama olmadı; zaten bugün yaşadığımız pek çok sorunun altında tamamlanmış bu iki proje vardır.

yurt hasreti, açlık, işsizlik, kendi anavatanlarında kötü davranılma ile karşılanmış, rembetiko, uyuşturucu ve alkol ile de içlerindeki yangını dışa yansıtmışlardır

yunanistan'da ''türk tohumu'' diye aşağılanan insanlardır. lozan antlaşması çerçevesinde gerçekleştirilen türk-yunan nüfus değişimi kapsamında türkiye'den yunanistan'a gönderilmişlerdir. buna karşılık yunanistan'dan da türk mübadiller gelmiştir. ne hikmetse onlara da burada ''yunan göçmeni'' denir.

(bkz: mübadele)

rum atasözü vardır 'ölü gözünden yaş akmaz' diye o zaman yaşananları özetliyor :( dido sotiriyu matomena homata'in sonunda der ki 'kardeşi kardeşe kırdıran cellatların allah binbir belasını versin'

trabzon köylerindeki rumca, onlardan kalmıştır. çok becerikli insanlar olduğunu söylerdi, babaannem. emofe(güzel) insanlarmış.

trabzonda şehir merkezinde onlardan kalan çok hoş yapılar, bu gün bile dimdik ayakta durmaktadır. 20.yüzyılda evlerde kullanılan kalorifer tesisatı, sifon tesisatı şimdi ki evlerde yok. atatürk trabzona geldiğinde bu evlerden birinde konaklamış sonrada ev ona hediye edilmiştir. atatürk köşkü adını alan yapı içlerinde en çok bilinendir.

kültürel ve ekonomik birikimleri ile yunanistan'ı bugünkü yunanistan yapan anadolu insanları.

hareketin insani olup olmaması bir yana bırakıldığında cumhuriyetin kurucu unsuru ittihatçı kökenli subayların üniter devlet refleksinden kaynaklanmaktadır. osmanlının son yüzyılında düştüğü zayıf durumda rusya ve diğer batılı devletler dindaşlarını koruma adı altında işgale kadar giden müdahalelerde bulunmuşlardır. türkçülük ve turancılık üzerine inşa edilen ittihatçı hareket her ne kadar tasfiye edilmiş olsa da fikren yeni devleti şekillendirmiştir. devletin bütünlüğünü tehdit eden bütün etnik ve dini yapılanmalar (islami hareketler dahil) yok edilmiş, asimile edilmiş veya uzaklaştırılmıştır.

sokarım onların acısına hasretine aptal saptal ağlaşmasınlar. euro olmuş 15 tl çok özlediysen bıraktığın köyünü köyün tamamını satın almak için harika günler.

bir arkadaşım vardı, giritli. ailesi izmir sürgünüydü. karamanlı değillerdi ama büyük annesinin anadilinin türkçe olduğunu ve fazla yunanca bilmediği için geldiklerinde başlarını sokacak yer bile zor bulduklarını anlatmıştı. büyük annesi izmir'i bir kez daha göremeden vefat etmiş. sonra doğma büyüme giritli olup anadolu'nun bir köşesinde girit'in masmavi denizini sayıklayarak ölen türkleri düşündüm. bu insanlara bunu yapmaya kimin hakkı vardı?

arkadaşımla da bir gün izmir'de buluşmak üzere sözleşmiştik. türkçe dersleri alıyordu büyük annesiyle aynı dili konuşabilmek için. o da izmir'i son bir kez göremeden göçtü gitti. vebali kimin?

anadolu türklerinin mağdur ettiği tek ulus olabilir. bu ülkenin ne büyük kaybıdır o insanlar, keza onlar romanın mirası birikimli medeni insanlardı. böyle değerli bir hazineyi yunanlara kaptırmak kötü oldu. zaten onlar da anlayamadılar kıymetlerini.

bir şey yazmayacaktım ama bu kadar bilgisizliğin bir şekilde tamir edilmesi gerekiyor. yukarıda not düşen dostlarımız iyi yürekli güzel kişiler olduğu için bu şekilde yazmış olabilirler ama görüyorum ki bilmedikleri ve haliyle anlamadıkları küçük bir nokta var.

küçük nokta dediğime bakmayın milyonlarca türkün tehciri ve soykırımıyla noktalanmış birkaç olay.

balkan hezimeti efendim. youtubeda öğrendiklerinizle b*k attığınız ittihat ve terakki bugün türkiyedeki en demokrat partiden daha demokratikti ve merkeziyetsizdi. her görüşten ve etnik yapıdan kişi vardı. bir lider veya merkez yoktu.

balkan halkları ulus devletler inşa etmek maksadıyla balkanlarda soykırım yapmaya başladı, savaşlar verildi ve kaybedildi. nüfus oranı tamamen değişti. bölge türksüzleşti. ermeni çeteler de aynı hikayeyi anadoluda tekrar kurgulamak istedi. içlerinde babaannemin de ailesi olan pek çok insan katledildi. şehirler ve köyler türksüzleştirilmek istendi. nüfus oranı ermenilerin lehine dönerse devletleşmek mümkün olacaktı çünkü azınlık devleti diye bir şey olmaz. balkan halkları bunu başardı ama balkanlarda ordu içindeki husumetlerden kaynaklanan hatalar bu kez tekrarlanmadı ve ermeni çetelere karşı başarılı olundu. peki bu tehlikeyi sonlandırdı mı? hayır. tehcir kararı ile demografi düzenlendi. peki rum mübadiller niye gitti? aynı nedenden. kurtuluş savaşında tek atımlık mermimiz vardı, ıskalamadık. yıllarca süren savaştan sonra türk ordusu ve milleti tekrar bir savaşa tutuşup kazanabilir miydi? muamma.

izmirde ve istanbulda düşman ordusu gayrimüslimler tarafından coşkuyla karşılanırken, yaa ne iyi insanlar ama, diyemezsin kardeşim.

dini yapılanmaların tavsiyesi hakkında da basitçe şunu söyleyelim. sen yedi düvele karşı savaş kazanmışsın, kafasında sarık ayağında çarık, arkasında sorgusuz sualsiz mürit ile kendi hükümdarlığını ilan eden adama hanginiz karşı çıkmazdı? olum 15 temmuzda biz ne yaşadık. *

*

osmanlı , fransız ihtilali sonrası milliyetçilik akımı etkisinde kalan gayrı müslim vatandaşlarından çok çekmiştir. bunların içinde sırplar ve yunanlılar başı çeker sonra ermeniler gelir.
yunanlılar 1821 de siyan etmiş ve 1829 da bağımsız olmuşlardır. bu 8 sene içinde mora da türk kalmamıştır. daha sonra osmanlı aleyhine gelişen yunanistan işgal ettiği her yerde müslüman türk izini silmiştir. en son aldıkları selanik'te atina gibi camileri yıkmış veya başka amaçla kullanmışlardır.
1919 da işgal edilen izmir'de yunan (rum) kızları işgalci yunan askerlerini çiçekler vererek karşılamıştır. ve işgal edilen bütün batı anadolu şehirlerinde benzer manzaralar yaşanmıştır. ege de yunan mezalimi yaşanırken komşu rumlar neredeydi acaba?
kurtuluş savaşı bittiğinde rumlar bunun bedelini ödediler ve yunanistan'a gönderildiler.
karamanlı adı verilene türk ortodoks cemaatte rumlar ile birlikte göç ettiler.
islam kimliği ile türk kimliğini aynı anlamda kullanan osmanlı'nın bir devamı olan yeni türkiye cumhuriyeti ilk zamanlar bu islam kimliği üzerinde bir millet yaratma siyaseti gütmüştür. mübadele 1923 yılında olmuştur. hilafet 1924 te kaldırılmıştır. dolayısı ile ayrım müslim ile gayrı müslim olarak yapılmıştır. 1915 yılında ki tehcir de öyle yapılmıştır. anadolu'daki ermeniler güvenli bölgelere sürgün edilmişlerdir....

anadoluda yaşayan türk oğlu türkleri sürüp, balkanlarda ki az bir türk kitlenin arasına karışmış ne kadar ipsiz sapsız, işsiz güçsüz, ne anten olduğu belirsiz varsa buraya sokuşturdular, bu gün yaşadığımız sorunların temelidir.

yunanistan'da, ülkemizle bağ kuran, seven insanlardır ayrıca. onlar, onların çocukları.. savaş zor, savaş sonrası zor.. herkes acı şeyler yaşadı.

çok da umrumda olmayan kişilerdir.