sanatçı nasıl özgün olabilir sorusu

şair olan ve başkalarının şiirlerinden etkilenmemek için şiir okumayı bırakan lisedeki edebiyat öğretmenimden esinlenerek merak ettiğim ''sorunsal''.

sanatçı işi ve karakteri gereği kimselere benzememek zorunda olan kişidir.

sanatçı birine benzerse taklit olur, okunmaz, sevilmez, dinlenmez, bir sonraki adımı merak edilmez.

kendini geliştirmek için diğer sanat eserlerine muhtaçsın ama senin özgünlüğünü bozar, onlardan istemeden etkilenir ve araklamaktan korktuğun için diğer sanat eserlerine gözünü kapatırsın.

bu da doğru değil.

ne kadar çok renk görürsen gör kendi rengini kaybetmemek zor ve önemli olan.

sanatçı nasıl özgün kalabilir, başkasını kendisine karıştırmayarak...

senin edebiyat hocan bence seni yemiş aga.

sanatsal özgünlük eşit değildir benzersiz olmak. öyle olduğunu düşünmek aşırı cahilce bir şey üstelik. açıklayalım.

medeniyet binlerce yıldır ayakta ve sanat da öyle. birçok form, tür, tarz geliştirildi. bu bir gelenek oluşturur sanatta. bugün hayatımızı saran batı estetiğinin bir günde, ''aşırı özgün'' bir kişi tarafından oluşturulmadığını anlamak gerekir. başka eserlerden ve sanatçılardan beslenmek özgünlüğü yitirmek, taklit etmek demek değildir. hemen her nitelikli sanatçı sırtını dayayabileceği iyi bir estetik ve yazın kültürüne sahiptir. bu kültür genel olarak ülkesinin geleneğinden gelir.

misal alman romantikleri. özgün müydüler? kesinlikle öyleydiler çıktıklarında ancak onların o dönemin özgün romantizmini ortaya çıkarmalarını sağlayan şey beslendikleri ve reddettikleri klasizm geleneğiydi. avrupa geleneğinin bir parçasıydı. bu akıma tepki olarak da natüralistler, realistler hatta ekspresyonistlere kadar uzanan bir kuşak ortaya çıktı. fütürizme kadar gitti olay. hepsi ilk çıktıklarında özgündüler. özgünlük zamana ilişik bir kavramdır.

diğer sanatçılardan beslenmeyen bir sanatçı çılgın bir deha değilse kuvvetle muhtemel primitif bir eser ortaya koyacaktır. toplumsal bilincin geliştiğini biliyorsunuz, sanatsal bilinç de binlerce yıldır gelişiyor. bundan beslenmeyip sıfırdan çok daha özgün ve nitelikli bir şey yapabileceğinize inanıyor musunuz gerçekten?

ya cahil ya delisiniz bayım.

sanatçı özgünlüğü nasıl yakalayabilir, sorusunun tartışıldığı başlık. tabii ki taklit ederek. bugüne kadar ortaya çıkarılmış bütün içeriklerin hepsi birbirinin taklidine dayanıyor. dolayısıyla sanatçı kimseyi taklit etmeden özgün kalmalı cümlesi saçma. tabii buradaki taklitten kasıt alenen copy-paste yapma durumuysa bu düpedüz hırsızlık. diğer türlü taklitten kasıt; başka kişilerin ürettiği içeriklerden etkilenerek yeni bir şey ortaya koymaksa, yukarıda da bahsettiğim gibi bu zaten allah'ın emri. on tane film izliyoruz ve hepsinin birbirinden farklı olduğunu düşünüyoruz. tabii ki ilk başta böyle düşünülmesi çok normal ancak temele inip irdelediğinizde tek bir fikrin farklı şekillerde işlenildiğini görürsünüz. örneğin cem yılmaz'ın gora filmi türk sinemasında çok farklı bir konuyu ele almasıyla biliniyor. filmi anatomisine ayırıp inceleyin en temelindeki konu bir yeşilçam klasiği; arif adında bir gencin imkansız aşkı. neyse uzatmayalım. son olarak aristo, poetika adlı eserinde şiir dahil sanatın her türlü dalı taklittir der. bilmem kaç asır önce sarf edilen bu cümle geçerliliğini bugün dahi koruyor, muhtemelen daima da koruyacak.