satürn'ün halkaları

ilk kez 1610'da galileo galilei tarafından gözlenen ve bir halka sistemi olduğu yaklaşık 45 yıl kadar sonra christiaan huygens tarafından anlaşılan yapı.

yapının bir halka sistemi olduğunun anlaşılmasının üzerinden 30 yıl geçtikten sonra, italyan astronom gian domenico cassini, 2 ana halka arasında genişçe bir boşluk olduğunu fark etti. bu boşluğa cassini ayrımı adı verildi. cassini ayrımı'nın dış tarafında, gezegenden daha uzakta olan halka a halkası, boşluğun diğer yanında, gezegene daha yakın olan halka b halkası olarak anılır. ilerleyen yıllarda, gezegene çok daha yakın bir halkanın varlığı daha keşfedilmiş ve buna da c halkası adı verilmiştir. tabii daha sonraki gözlemlerle gezegenin toplamda 7 ana halkaya sahip olduğu fark edilmiştir. doğal olarak halkalar arasında cassini ayrımı dışında boşluklar olduğu da görülmüştür. bu arada, ana halkalar dışında çok ince halkaların varlığını da hesaba katarsak, halka sayısının 1000'i bulabileceğini bile söyleyebiliyoruz.

fotoğraflarda yekpare görünseler de, halkaların irili ufaklı, parçalanmış cisimlerden oluşan bir yapı olduğu bilinir. albedo adını verdiğimiz ışık yansıtma yüzdesine baktığımızda ve tayflarını incelediğimizde, halkaların yoğun şekilde buz içerdiği görülür.

halkaların oluşma nedeni büyük ihtimalle, gezegenin oluşum aşamasında, uydu oluşturmaya yetecek kadar büyük olmayan bir kütlenin, gezegenin çekim gücü nedeniyle parçalanıp satürn'ün yörüngesine oturmuş olmasıdır. bu cisimlerin bir araya gelip bir uydu oluşturması ihtimali kalmamıştır çünkü hepsinin gezegene olan uzaklığı farklı olduğundan, üzerlerine etkiyen kütle çekim kuvvetinin büyüklüğü de hepsi için farklıdır.

b halkası diğerlerine göre çok daha parlaktır. bunun nedeni, halka içerisinde daha fazla sayıda ve daha büyük boyutlu buzlu malzeme bulunmasıdır.

satürn'ün çok sayıda olan uydularından birkaçı, halkaların yapısını etkiler. bu uyduların gerek sadece kendi çekim kuvvetleri gerekse diğer uydularla bir araya geldiklerinde ortaya çıkan bileşik çekim kuvvetleri, halkaların hareketini ve hızını bir parça değiştirir. bu nedenle bu uydular "çoban uydular" olarak da bilinir.

bu arada, her ne kadar en meşhuru satürn olsa da, diğer gaz devlerinde de * halka bulunur.


görselin kaynağı

küçükken toz bulutu sandığım sonrasında ise uzaya olan ilgimden dolayı araştırınca, buz kütleleri ve su moleküllerinden oluştuğunu öğrenince *, beni dumur eden halkalardır. *

ayrıca bu halkalar 4,4 milyar yıl yaşındaymış. evrenin devasa yapısını gözler önüne seren bir detay.

ilk kez italyan italyan astronom, fizikçi, mühendis, filozof ve matematikçi olan galileo galilei tarafından 1610 yılında fark edilen halkalardır.

ama bundan 45 yıl sonra hollandalı bilim insanı christiaan huygens tarafından tanımlanmıştır.