1.
1942 doğumlu amerikalı psikolog, yazar ve öğrenilmiş çaresizlik teorisyeni martin seligman'ın köpekler üzerinde gerçekleştirdiği deneydir.
deneyin insanlar için de geçerli olduğu/ yaşandığı kanıtlanmıştır.
deneyde köpekleri üç gruba ayırarak, iki aşamada incelemiştir. deneyde köpekler üç koşul üzerinden gözlenlenmiştir. bu koşullar:
1) şoktan kaçılamayan koşul
2) şoktan kaçılabilen koşul
3) şokun olmadığı koşul
ilk aşamada, ilk gruptaki köpeklere şok verilerek kaçmaları engellenmiştir. ikinci gruptaki köpeklere ise yine aynı yöntem ile şok verilmiş, ancak ilk gruptaki köpeklerin aksine kurtulabilme imkanı verilmiştir. ikinci gruptaki köpekler düğmeye basarak şoktan kurtulabilmişlerdir. üçüncü gruptaki köpeklere ise şok verilmemiştir. deneyin ilk aşaması böylelikle tamamlanmıştır. ilk aşamadan anlıyoruz ki deneyin en önemli öncülü köpeklere verilen şok.
ikinci aşamada ise, bu kez bütün gruplardaki köpeklere şok verilmiştir. köpekler gözlemlendiğinde anlaşılmıştır ki, ilk aşamada hiç şok verilmemiş olan köpekler şoktan kaçmayı başarabilmişlerdir. bununla birlikte, ilk aşamada şoktan kaçabilen köpekler de şoktan kaçabilmeyi öğrenmişlerdir. ne var ki, yalnızca deneyin ilk aşamasında şoktan kaçamayan köpekler şoka yeniden maruz kaldığında kaçma eğilimi bile göstermemiştir. şok karşısında pasif kalarak pes edip şoka maruz kalmaya devam etmişlerdir. hatta öyle ki, diğer denemelerde de hiçbir kaçma eğilimi göstermemişlerdir. seligman’ın köpekler üzerindeki bu deneyinde, ilk gruptaki köpeklerin öğrenilmiş çaresizliği çarpıcı bir şekilde gözler önüne serilmiştir. nihayetinde, öğrenilmiş çaresizlik karşısında köpeklerin kontrol edilemeyen durumlarda öğrenme yetisinin köreldiği ve çaresizliğe şartlandıkları oldukça açıktır.
buradan
deneyin insanlar için de geçerli olduğu/ yaşandığı kanıtlanmıştır.
deneyde köpekleri üç gruba ayırarak, iki aşamada incelemiştir. deneyde köpekler üç koşul üzerinden gözlenlenmiştir. bu koşullar:
1) şoktan kaçılamayan koşul
2) şoktan kaçılabilen koşul
3) şokun olmadığı koşul
ilk aşamada, ilk gruptaki köpeklere şok verilerek kaçmaları engellenmiştir. ikinci gruptaki köpeklere ise yine aynı yöntem ile şok verilmiş, ancak ilk gruptaki köpeklerin aksine kurtulabilme imkanı verilmiştir. ikinci gruptaki köpekler düğmeye basarak şoktan kurtulabilmişlerdir. üçüncü gruptaki köpeklere ise şok verilmemiştir. deneyin ilk aşaması böylelikle tamamlanmıştır. ilk aşamadan anlıyoruz ki deneyin en önemli öncülü köpeklere verilen şok.
ikinci aşamada ise, bu kez bütün gruplardaki köpeklere şok verilmiştir. köpekler gözlemlendiğinde anlaşılmıştır ki, ilk aşamada hiç şok verilmemiş olan köpekler şoktan kaçmayı başarabilmişlerdir. bununla birlikte, ilk aşamada şoktan kaçabilen köpekler de şoktan kaçabilmeyi öğrenmişlerdir. ne var ki, yalnızca deneyin ilk aşamasında şoktan kaçamayan köpekler şoka yeniden maruz kaldığında kaçma eğilimi bile göstermemiştir. şok karşısında pasif kalarak pes edip şoka maruz kalmaya devam etmişlerdir. hatta öyle ki, diğer denemelerde de hiçbir kaçma eğilimi göstermemişlerdir. seligman’ın köpekler üzerindeki bu deneyinde, ilk gruptaki köpeklerin öğrenilmiş çaresizliği çarpıcı bir şekilde gözler önüne serilmiştir. nihayetinde, öğrenilmiş çaresizlik karşısında köpeklerin kontrol edilemeyen durumlarda öğrenme yetisinin köreldiği ve çaresizliğe şartlandıkları oldukça açıktır.
buradan
devamını gör...