sosyal deney

belirli olaylara karşı insanların tepkisini ölçmek için yapılan, birçok durumda deneklerin bir deneyde olduklarından haberdar olmadığı deney. bu haberdar olmama durumu nedeniyle, bu tür deneylerin etik kurallarına uyup uymadığı tartışmalıdır.

bilinen ilk sosyal deney, 19. yüzyıl sonlarında amerikalı psikolog norman triplett tarafından yapıldı. bu deney, bisikletçilerin zaman karşı yarışmaları durumundansa, rakiplere karşı yarışma durumunda çok daha hızlı bisiklet sürdüklerine ilişkin bir deneydi. başka bazı deneyler de yaparak benzer sonuçları elde etmişti triplett.

günümüzde sokaklarda bile yapılan ufak çaplı versiyonlarına rastlasak da, aslında en önemli ve dünyaca ünlü bazı sosyal deneyler tarihe de bir şekilde isimlerini kazıdı. genellikle bu deneyler laboratuvar ortamlarında yapılmıştı. bunların en ünlü olanlarının 1-2 tanesinden kısaca bahsedeyim.

1- stanford hapishane deneyi - 1971

ilgili başlıkta gayet detaylı şekilde güzelce anlatılmış. işin özeti, bu deneyin amacı, gardiyanların uyguladığı şiddetin ve sadistçe hareketlerin kişiliğin mi yoksa ortamın mı sonucu olduğunu araştırmaktı. bunun için denekler seçildi ve bir kısmı gardiyan, bir kısmı mahkûm olarak ayrıldı. birkaç gün içerisinde, gardiyan rolündeki deneklerin, kendilerini bu role kaptırarak inanılmaz zalim bireylere dönüştüğü görüldü. mahkûmlar ise gerçekten duygusal travmalar yaşadılar. böylece sosyal bakımdan üstlenilen rollere, insanların nasıl kolayca adapte olabildiği de açıkça görülmüş oldu. daha sonradan deneyi anlatan filmler de yapıldı.

2- hawthorne deneyi - 1924

bu deney bir fabrikadaki verimliliği artırma isteği üzerine ortaya çıktı. yine çok kısa şekilde değineceğim. deneyde amaç, ışıklandırma, mola süreleri ve sayıları, ücretlendirme gibi birtakım etkenlerin verimlilik üzerindeki etkisini görmekti. deney sonucunda, çalışanların çalışma koşullarını kendilerinin belirlemeleri ve sosyal etkileşimlere izin verilmesi ile kendilerini değerli hissetmeleri gibi durumların, performans üzerindeki olumlu sonuçları görüldü.

son zamanlarda sosyal medya fenomenlerinin cılkını çıkardığı olay..amaç sosyal deney değil popülerlik arttırma olunca durum çok itici oluyor.

toplum davranışlarını analiz etmeyi sağlayan,sosyal medyada ünlenmiş bir tür deney.

bazen tüm dünya bir sosyal deney gibi geliyor bana.

sokak röportajları ile birlikte yasaklanması gereken, izledikçe delirten iğrenç bir aktivite. faşist ve statükocuyum eved.

aslında bir sosyal psikoloji deneyi olan (bkz: küçük albert deneyi) korkunun sonradan gelen şartlı bir refleks mi yoksa doğuştan gelen bir dürtü mü olduğunu anlamak için yapılan, etik dışı bir deney.
bebeğin çıldırmasına ve 8 yaşında ölmesine neden olmuştur.kontrollü olmasi gerekirken bir sekilde kontrolün bnce kaybedildiği bir deneydir

boku çıkmış artık bunun.

geçen shorts olarak önüme çıktı
işte elemana telefon geliyor, hatay depreminde ailesini kaybetmiş diye haberini alıyor
yanındaki kız da haliyle çöküyor vesaire.

lan böyle sosyal deney mi olur?
duygularının sömürülmesini çok seviyor bizim millet
saçma sapan, neyse

izleyici sayısını artırmaya yönelik duygusal mesajlar içeren kurgu durumuna evrilmiş neyin deneyi acaba. nedir? market kasasında beş lirası çıkışmadığı için üzülen tombik teyzeye arkasında sıra bekleyen kel amca yardım ederse eğer ne merhametli insanımız var, etmezse eğer bize ne olmuş böyle vah vah bilimsel sonucuna varacağımız görsel şölen. efsane maymun deneylerin daha çok tutarım.

filistinli kardeşlerimiz şöyle cigerimizin köşesi, böyle canımızın cananı diyen elemanları bir güzel kıvama getirip sonra hepsinin aklını alan sokak muhabirlerinin deneyleriyle eğleniyorum ben son zamanlarda.

demin filistine harbe giden, mazluma evini yurdunu açacağını söyleyen elemanların karşısına aniden sözde filistinli çam yarması gibi adamları dikiyorlar. abi kardeşimiz çok müşkül, savaştan buraya gelmek zorunda kaldı bir hafta on gün ağırlayabilir misiniz?
sorusunu duyunca alayı geri vitese geçiyor ya...
işte orası çok güzel.