transistör

elektronikte bir devrim sayılır, öncesinde transistörlerin yaptığı işi lambalar yapardı, hem ağırlık, hem yavaşlık hem maliyet demekti bu. "pnp" "npn" diye 2 ye ayrılırlar. ama şu var lambalı bir anfinin ses kalitesini veren bir transistörlü anfi yoktur mesela, yani hızı, maliyeti, hacmi düşürdü transistör. lamba, bazı sektörlerde yaşamaya devam ediyor. lambalı bir anfi 2-5 binden başlıyor oda yarı lambalı.

elektronik devrelerinin vazgeçilmezidir. çoğunlukla germenyum ya da silisyumdan yapılırlar. elektrik devrelerinde iletken ya da yarı iletken şeklinde davranırlar. bunlara 1 ya da 0 diyebiliriz. en küçük mantıksal yapıdır. günümüzün işlemci teknolojisinde bir işlemci üzerinde milyonlarcası bir arada bulunur.

yarı iletken malzemeden yapılan elektronik bileşendir. bana göre elektriğin ötesinde "elektroniği" var eden bileşendir. yükseltgeç (amplifikatör) ve akım kontrollü anahtar olarak kullanılabilir. anahtar olarak kullanımı sayesinde mantık kapıları (logic gates) uygulamalarının gerçekleştirilmesini sağlar ki mantık kapıları elektronik mantığın temelidir.

devrelerde anahtar ve amplifikatör olarak kullanılır.
açık şemalarda t,tr,q harfi ile gösterilir.
görevi akım yükseltmektir.

şema üzerindeki sembolü

kondansatör ile birlikte devrelerin playboyu unvanını taşımaktadır. telaffuzları oldukça seksidir.

ayrıca bu sene vizeler erken başlayacak sanırım. devre elemanlarını hatmediyoruz bu gece. *

teslanın bu komponent ile tanışamamış olması çok üzücü. şuan nefes alabiliyorsak transistör sayesindedir, öyle büyük icattır.

ilk kez bell laboratuvarlarında william shockley başkanlığındaki john bardeen ve walter brattain'den oluşan ekip tarafından bulunan elektronik devre elemanı. transfer resistor sözcüklerinin birleşiminden oluşmuş bir sözcüktür. tesadüfen bulunduğu konusundaki öyküler romantik olduğu için tesadüfen bulundu diye kabul edilse de aslında yarı iletkenler çok uzun yıllardır biliniyordu. selenyum ve bakır oksitli diyotlar 1930'larda kullanılıyordu. yarı iletkenlerin sinyal yükseltici olarak kullanılabileceğine dair 1920'lerde epey bir makale yazılmıştı. 1nci dünya savaşı sırasında bir yüzü oksitlenmiş bir traş bıçağı, dara düşüldüğünde diyot olarak kullanılabiliyordu. nitekim transistörü resmen bulan ekip de yarı iletken malzeme üzerinde çalışıyorlardı. ilk yarı iletken malzeme germanyumdu. ilk transistör de "field effect transistör" denilen ve vakum tüpleri gibi gerilimi yükselten cihazlardı. silisyum transistörler daha sonra üretilmeye başlanmıştır. silisyum işlemesi daha kolay, daha dayanıklı ve dünyada çok bulunur bir malzeme olduğundan elektronik silisyum üzerinden yol alıp gitmiştir, ama elektronikte kullanılan pek çok yarı iletken malzeme vardır.
silisyum transistörler yaygınlaşmaya başladıktan bir süre sonra texas instruments bunların dört tanesini ve beş on çevre elemanını tek bir kasaya koymayı düşündü. işte entegre devre de böyle doğdu.

dünyadaki en büyük transistör üretici tayvan menşeili tsmcdir.

2001 de ilk çıkan intel işlemcide 2300 transistör varken bugün 350 milyon transistör vardır.

işlemcide ne kadar fazla transistör varsa o kadar hızlı çalışır.

ateş, yazı, barut, kağıt, buhar vs vs denir ya doğrudur. yakın çağa gelirsek, yaklaşık 70 yıl öncesi, dünyanın en büyük buluşudur, nettt.
kısaca bir anahtardır, geç yada geçme üzerine çalışır, bir yada sıfır...şu aşağıdaki 3 bacaklı işte...

musluğa benzer, base ucuna uygulanan gerilim ile collector ve emiter arasındaki direnci arttırıp düşürerek akım geçişini kontrol etmeye yarar.

90'larda her transistör piyasada bulunamadığı için ciltler halindeki transistör kataloğlarından muadilini bulup kullanırdık.

bir iş arkadaşımın tempra'sının sürekli bozulan ve değişen klima kontrol kartı üzerindeki arızalı transistörü de daha yüksek akımlı muadili ile değiştirerek tamir etmiştim...

katıhal fiziği dersiyle beraber öğrencilik hayatımda ufuk açmış yarı iletken minnoş devre elemanı. elektronik 1 - 2 derslerinde de hababam hesap yapardık kağıt kalemle ulan hey gidi, seni gidi ya.

minik boyutlarda elektronik devre aracı. cebimize küçülüp giren bilgisayarların arkasındaki bilinmeyen, küçük ve gizli kahraman. transistör denilince akla hemen transistörlü radyolar gelir. bundan önce dedelerimiz zamanında ünlü ve nostaljik lambalı radyolar olurdu, büyük ve ahşap görünümlü. düğmesini çevirince çalışmaya başlar, fakat lambası çok elektrik sarfiyatına sebep olduğundan, ayrıca fazla ısınıp fazla da arıza yaptığından yeni bir arayış yoluna gidildi. bu yeni icat da adına transistör denilen yarı iletken devre sağlayıcısı olmuştur. icat edilmesiyle birlikte radyolar ucuz ve hafif hale geliyor. radyolar bu önemli icat ile birlikte devrim ve evrim yaşıyorlar. evlerin baş köşesinde duran, ağır, pahalı, üzeri dantelli, nostaljik lambalı radyolar yerini el radyolarına bırakıyor.

transistör, transfer ve rezistans sözcüklerinin birleşmesinden ortaya çıkmıştır. transistör, girişte uygulanan sinyali yükseltip akım ve gerilim kazandıran, gerektiği zaman anahtarlama işini de gören, küçük boyutlu, yarı iletken bir devre sağlayıcısıdır.
transistör üç kola sahiptir, ikisi elektriğin gidip geldiği koldur, diğeri de akımın geçip geçmeyeceğini belirleyen koldur. transistörler ilk çıktıklarında çok büyük olmalarına karşın bugünün teknolojisinde nanometre boyutlarına kadar düşmüştür. günümüzde sahibi olduğumuz akıllı telefon ve bilgisayarlar, milyarlarca transistör barındıran mikroişlemler kullanıyorlar.

beyzinden çok akım çekmesiyle beni üzen minik edevat. bir pic devresinde 3 taneden fazla transistör bağlayamıyorsun çıkışa. mosfet lazım o işler için.

dünya tarihinin en büyük buluşudur...

#3266679 @trevor philips hangi pic microcontroller'i kullanıyorsunuz bilmiyorum ama genel olarak pic mc'lerin sourcing kapasitesi 200 ma civarındadır (tüm output pinleri kullanıldığında)
tek bir pin 20ma'i rahatça source eder. bu çok büyük bir değer.
uygulamanızı bilmiyorum ama 4.7k dirençle darlington transistör kullanmayı deneyebilirsiniz.
mosfet iyidir ama ortam gürültüsüne hassastır. bizim şirkette mühendisin teki az akım çeksin diye mosfet kullanmıştı. röle sürüyor röle de kontaktör çektiriyor. kontaktaör bırakırken mosfetler aktif bölgede kalıyordu. mühendisi dövüp sorunu çözdük.

#3266764 sayın cordarone kardeşim, bizmkiler led aydınlatma efekletleri genelde. 15-20 ya da daha fazla led için maalesef aynı anda 3'ten fazla transistörün kaldırmıyordu. ama ana sorun bu değil elbette. 1 pinde 1 tane led çalışmıyor. 12 volt veya 24 volt ile çalışan led grupları bunlar. kimi 20 metre kimi 150-200 metrelik led grupları 1 pinin. duruma göre değişir.

kontaktörlü uygulama hiç yapmadığım için ona bir şey diyemeyeceğim elbette. uygulamaya göre farklılıklar vardır. sadece bildiğim kadarıyla söylüyorum, kontaktörlerin konum değiştirememesi bayağı bir riskli durum olsa gerek.

transistörleri genel olarak hızlı konum değiştiremez diye bilirdim ama teknoloji gelişmiştir, yeni malzemeler çıkmıştır bilmiyorum. güç elektroniği bambaşka bir konu. mosfetler genelde yüksek frekanslara göre çabuk konum değiştirir ama belli ki benim bilmediğim başka bir konu var.