türkiye'de laiklik sorunsalı

seküler devlet demek devletin din konusunda tarafsız olmasıdır. tüm vatandaşlarına dini inancından ya da inançsızlığından bağımsız olarak aynı şekilde muamele etmesidir.
seküler devletlerde devlet din kurumlarına karışmaz. her dinin kendi toplumu tarafından desteklenen, kendilerine özel, devletle bağlantısı olmayan kuruluşları vardır.
kimi seküler ülkelerin ve eyaletlerin milli marşlarında ve bayraklarında dini sembollere rastlanır. bayrakların değişmesi zor olmakla birlikte bugün kimi ülkeler marşlarında dini, etnik, cinsel ayrımcılığa neden olabilecek noktaları değiştirmekteler.
seküler devletlerde devletletin dine tek katkısı genelde tüm dini kuruluşların vergiden muaf olmasıdır. tüm dinler aynı kurala tabi olduğu için tarafsızlık ilkesi bu noktada korunmaktadır.
türkiye cumhuriyeti bu anlamda kurulduğu günden bu yana asla tam seküler yani laik bir ülke olmamıştır. din ve devlet yönetimi asla ayrılmamıştır ve din her zaman devlet yönetimi içinde yer almıştır.
3 mart 1924 tarihinde şer'iye ve evkaf vekâleti'nin yerine diyanet işleri başkanlığı. 429 sayılı kanunla teşkilat olarak kurulmuştur. cumhuriyetin ilk dönemlerinde halkın cahilliği, okuma yazar oranının düşüklüğü vb. düşünüldüğünde diyanetin neden kurulduğu zorlamayla belki bir noktaya kadar anlaşılabilir . ancak ne o dönemdeki din temelli ayrımcı tavır , ne devletin hangi din adamının öğretilerinin dinleneceğine karar vermesi ve bir anlamda dini o günkü devlet anlayışına göre şekillendirmesi, ne de diyanetin bugün hala var olması anlaşılamaz.
diyanet işleri başkanlığı kuruluş ve görevleri hakkındaki kanun (633) , 1.madde başkanlığın görevini açıklar.
madde 1 – islam dininin inançları, ibadet ve ahlak esasları ile ilgili işleri yürütmek, din konusunda toplumu aydınlatmak ve ibadet yerlerini yönetmek üzere; cumhurbaşkanlığına bağlı diyanet işleri başkanlığı kurulmuştur. (3)
devletin islamı devletin dini gördüğü bir anlayışın ifadesidir bu. zaman zaman diyanetin aslında tüm dinlerin barış içinde yaşaması noktasında kurulduğuna yönelik savunular yapılmakla birlikte, diyanetin işlevlerinin tanımlamasında görüldüğü ve cumhuriyet tarihinin başından bu yana başkanlığın faaliyetlerine bakıldığında diyanet işleri türkiye'de islamı merkezine almaktadır.
diyanet görevlileri devlet memurudur. hepsi müslüman din adamıdır. maaşını devletten alır.devlet tarafından inşa edilen pek çok camii vardır.
seküler devlette devlet din görevlilerine maaş ödemez, dini ibadetler için binalar yapmaz. seküler devlette din görevlililerinin maaşı, ibadet alanlarının yapımı vb. o dinin üyelerinin katkılarıyla kurulan dini organizasyonlar tarafından düzenlenir. aynı zamanda sadece islam din adamlarının maaş ödenmesi ayrımcılığı getirir.
yine din konusunda çalışan ve dini düzenleyen bir devlet kurumunun olması başlı başına tam sekülerlik olmadığını gösterir.
türkiye anayasasında laik anlayışının sadece islamin siyasete dahil olmaması noktasında kaldığını görürüz.
anayasanın 136. maddesinde, "genel idare içinde yer alan diyanet işleri başkanlığı, laiklik ilkesi doğrultusunda, bütün siyasî görüş ve düşünüşlerin dışında kalarak ve milletçe dayanışmayı ve bütünleşmeyi amaç edinerek, özel kanununda gösterilen görevleri yerine getirir." hükmü yer almaktadır.
bugün cuma hutbeleri hala bir devlet kurumu olan diyanet tarafından hazırlanmaktadır. bu devletin dine karışması ve tek bir dini yönlendirmesidir.
cuma hutbeleri tarih boyunca pek çok kez siyasi mesajlar için kullanılmıştır. 1955'te rum ve süryaniler, 1990'larda kürtler açıkça hedef gösterilmiştir.
diyanet işleri başkanlığının bütçesi tüm vatandaşlardan toplanan vergilerden gelmektedir. bu yine sekülerlik ilkesine aykırıdır.
türkiye'de tam sekülerlik için, dinin siyasetten ve siyasetin dinden ayrılması için öncelikle devletin dinden elini çekmesi ve tam anlamıyla tüm dinlere eşit mesafede durmayı öğrenmesi gerekir. nüfus kütüklerindeki din kayıtları tarihin tozlu raflarına bırakılmalı ve kimsenin soyuna, sopuna, dinine bakmadan eşitlikçi yaklaşımı sağlamalıdır.
devlet eliyle tek bir dini destekleyerek, işine gelince devletin politikalarını hutbelerle camilerde yayarak laik olunmasının kaçınılmaz sonucu, bugün olduğu gibi dini söylemlerin politikada belirleyici olmasına yol açar.
türkiye'nin %99'u müslümandır ve biz modern müslümanız diyerek yapılan türkiye tanımı, türkiye'nin bugün bu noktaya gelmesinin nedenidir bir bakıma.
1990'larda politik partilerin diğer partinin bakanlarını, milletvekillerini istifa ettirmek için o süryani, bu ermeni, şu hristiyan kökenli tarzındaki suçlamaları ve bunların manşetlerde yer aldığı ülke, dinlere eşit mesafede bir ülke değildir.
almanya'da, kanada'da bir müslüman ya da türk meclise girdiğinde bunu kendi başarısı gibi havaya zıplayarak kutlayanlar, türkiye meclisi ya da siyasi partiler toplumun tüm kesimlerini, ülkedeki tüm dinleri eşit olarak temsil etmiyor olmasını akıllarının ucundan bile geçirmezler. .
din kültürü ve ahlak derslerinde diğer dinler hakkında bilgi yok denecek kadar azdır, olansa tek yönlüdür. çocuklara devlet okullarında din versi veren, islam ibadetlerini ve dualarını öğreten bir devlet laik değildir.
sonuç türkiye tam seküler bir devlet değildir ve asla olmamıştır. türkiye'nin laiklik anlayışı sadece islamın muhalif politik partiler tarafından kullanılmasına karşı olma noktasındadır.

son zamanlarda çok düşündüğüm sorunsal. ramazan ayında özgürce yiyip içebiliyor muyuz? hayır. okullarda diğer dinler hakkında islamiyet kadar konuşuluyor mu? hayır. pandemide alınan kararlarda dinin etkisi var mı? var. cemevleri ibadethane statüsünde mi? hayır. bu durumda laiklikten ne kadar bahsedebiliriz?