yannis ritsos

dünyanın gelmiş geçmiş en iyi şairidir. toplu şiirlerini alıp okuyun mutlaka. vasat ya da kötü tek şiir yazmamıştır. komünist olduğu icin nobel ödülünü onun yerine nispeten daha zayıf bir şair olan elitis'e verdiler. ritsos tam bir aydın ve muhaliftir. aktivisttir.

son istek

şiire, aşka ve ölüme inanıyorum, diyor,
işte bu yüzden ölümsüzlüğe de inanıyorum.
bir dize yazıyorum, dünyayı yazıyorum; ben varım; dünya
var.
bir ırmak akıyor serçe parmağının ucundan.
yedi kere bu ırmak gökyüzünün mavisi. yeniden
ilk gerçek oluyor bu arılık, bu benim son dileğim.

yannis ritsos


bu şiir ritsos'un kendisidir kanımca. ne bir eksik ne bir fazla.

yunan şiirinin en önde gelen isimlerindendir. 1947 ve 67'de iki defa tutuklanmıştır. bir dönem verem ile mücadele etmiştir. şiirlerinde ağdalı bir dil kullanmak yerine ağırlıklı olarak halk dilini kullanmayı benimsemiştir.

sana bu pembe bulutları göstermek istiyorum gecede.
ama görmüyorsun. gece olmuş -insan neyi görebilir ki?

artık senin gözlerinle görmekten öte bir seçeneğim yok,
diyor,
demek ki yalnız değilim, yalnız değilsin. gerçekten de
bir şey yok sana gösterdiğim yerde.

sadece bir araya gelmiş yıldızlar, yorgun,
bir kır eğlencesinden kamyonla dönen insanlar gibi,
hayal kırıklığına uğramış, aç, hiçbiri türkü söylemeyen,
terli avuçlarında ezik yaban çiçekleri.

ama ben direteceğim, diyor, görmekte ve sana göstermekte
çünkü sen görmezsen, sanki ben de görmemiş olacağım-
hiç değilse senin gözlerinle görmemekte direteceğim-
ve belki bir gün buluşacağız başka yönlerden gelip.

barış şiiri de harika olan buyuk yunan şairi.



çocuğun gördüğü düştür barış.
ananın gördüğü düştür barış.
ağaçlar altında söylenen sevda sözleridir barış.

akşam alacasında, gözlerinde ferah bir gülümseyişle döner ya baba
elinde yemiş dolu bir sepet;
ve serinlesin diye su, pencere önüne konmuş toprak testi gibi
ter damlalarıyla alnında...
barış budur işte.

evrenin yüzündeki yara izleri kapandığı zaman
ağaçlar dikildiğinde top mermilerinin açtığı çukurlara,
yangının eritip tükettiği yüreklerde
ilk tomurcukları belirdiği zaman umudun,
ölüler rahatça uyuyabildiklerinde, kaygı duymaksızın artık,
boşa akmadığını bilerek, kanlarının,
barış budur işte.

barış sıcak yemeklerden tüten kokudur akşamda
yüreği korkuyla ürpertmediğinde sokaktaki ani fren sesi
ve çalınan kapı, arkadaşlar demek olduğunda sadece.
barış, açılan bir pencereden, ne zaman olursa olsun
gökyüzünün dolmasıdır içeriye;
gökyüzünün, renklerinden uzaklaşmış çanlarıyla
bayram günlerini çalan gözlerimizde.
barış budur işte.

bir tas sıcak süttür barış ve uyanan bir çocuğun
gözlerinin önüne tutulan kitaptır.
başaklar uzanıp, ışık! ışık! - diye fısıldarlarken birbirlerine!
ışık taşarken ufkun yalağından.
barış budur işte.
kitaplık yapıldığı zaman hapishaneler
geceleyin kapı kapı dolaştığı zaman bir türkü
ve dolunay, taptaze yüzünü gösterdiği zaman bir bulutun arkasından
cumartesi akşamı berberden pırıl pırıl çıkan bir işçi;
barış budur işte.

geçen her gün yitirilmiş bir gün değil de
bir kök olduğu zaman
gecede sevincin yapraklarını canlandırmaya.
geçen her gün kazanılmış bir gün olduğu zaman
dürüst bir insanın deliksiz uykusunun ardı sıra.
ve sonunda, hissettiğimiz zaman yeniden
zamanın tüm köşe bucağında acıları kovmak için
ışıktan çizmelerini çektiğini güneşin.
barış budur işte.

barış, ışın demetleridir yaz tarlalarında,
iyilik alfabesidir o, dizlerinde şafağın.
herkesin kardeşim demesidir birbirine, yarın yeni bir dünya
kuracağız demesidir;
ve kurmamızdır bu dünyayı türkülerle.
barış budur işte.

ölüm çok az yer tuttuğu için yüreklerde
mutluluğu gösterdiğinde güven dolu parmağı yolların
şair ve proleter eşitlikle çekebildiği gün içlerine
büyük karanfilini alacakaranlığın...
barış budur işte.

barış sımsıkı kenetlenmiş elleridir insanların
sıcacık bir ekmektir o, masası üstünde dünyanın.
barış, bir annenin gülümseyişinden başka bir şey değildir.

ve toprakta derin izler açan sabanların
tek bir sözcüktür yazdıkları:
barış
ve bir tren ilerler geleceğe doğru
kayarak benim dizelerimin rayları üzerinden
buğdayla ve güllerle yüklü bir tren.
bu tren, barıştır işte.

kardeşler, barış içinde ancak
derin derin soluk alır evren.
tüm evren, taşıyarak tüm düşlerini.
kardeşler, uzatın ellerinizi.
barış budur işte.

seslendiren:rutkay aziz
çeviren: ataol behramoğlu
fon müziği: mazlum çimen, büyük adam küçük aşk.

bitimsizdir diyor
bitimsizdir insan bedeni katılaşmış gökyüzü bir kırmızı gökyüzü batmaktasın
bir dal yok tutunacağın
ne de basacağın toprak katılaşan gökyüzü
dışarı çıkmalısın

kanatlarını açmak için.


atina/ 6.2.80

erotika/ s/ 16

1909/1990 yılları arasında yaşamış yunan şair.
şiirleri 80 dile çevrilmiştir.

bir örümcek amaçsızca dolaşırsa,
size göre amaçsızdır.
ama ona göre. *

bana göre süt onlara göre şokolat
danette, danone
taze sütlü tatlı.

"biliyorsun, ölüm diye bir şey yok, diyor adam kadına.
biliyorum, evet, artık öldüğüme göre, diyor kadın.
iki gömleğin de ütülendi, çekmecede,
sadece küçük bir gül benim özlediğim."

çeviri : cevat çapan

doritos'un yeni çıkan çeşidi.