yıldız suikasti

21 temmuz 1905 günü cuma namazı sonrasında ikinci abdülhamid'e karşı ermeni komitacılarca düzenlenen ve abdülhamid'in kılpayı kurtulduğu bombalı suikasttır. tüm payitahtta hissedilen bu patlama sonucunda 70 cm bir çukur açılmış, 26 kişi vefat etmiş, 58 kişi de yaralanmıştır. abdulhamid'in arabacılarının da vefat ettiği bu saldırıda sultan arabasını kendisi sürüp olay yerinden uzaklaşabilmiştir. türkiye topraklarında yapılan ilk bombalı saldırıdır. bugünkü beşiktaş barbaros bulvarı üzerindeki hamidiye camii (yıldız camii) önünde olmuştur.

suikasti düzenleyen ermenilerin çoğu yakalanamamıştır. olayla ilgili olduğu tespit edilen 15 tane ermeni komitacı tutuklanmıştır. daha sonra suikasti planlayanın belçikalı ajan edward joris olduğu tespit edilmiş ve tutuklanmıştır. bundan sonrası için (bkz: edward joris)

zamanın yazar, şair ve aynı zamanda öğretmeni tevfik fikret, bu konuyla ilgili bir lahza-i teahhur adlı şiirini kaleme almıştır.

fikret şiirinin bir bölümünde, türkçeleştirilmiş olarak yazarsak;
ey şanlı avcı, tuzağını boşuna kurmadın!
attın, ama yazık ki, yazıklar ki vuramadın! demektedir.

bu da abdulhamit’e ne denli büyük bir kin ve öfkeye sahip olduğunun göstergesidir. bu kin ve öfkenin sebebinin ise abdulhamit’in baskıcı, jurnalci, basın ve sanat özgürlüğüne karşı yapısı olduğu söylenmektedir.

anlatılanlara göre tamamen şans eseri bir kurtulmadır. normalde padişah uzun bir süre boyunca takip edilmiş ve padişahın arabasına gelme süresi 1.42 dk olarak belirlenmiştir. ama tam da suikast günü şeyhülislâm padişahı durdurarak soru sormuş, dolayısıyla padişahın rutini aksamış ve bombalı suikastten kurtulmayı başarmıştır. tesadüf mü yoksa şeyhülislâmın içine mi doğmuş orasını size bırakıyorum.*
ayrıca, yakalanan joris idam cezası almış ama belçika ve avrupa devletlerinin aşırı baskısıyla avrupa'ya iade edilmiştir.